Дуња

Dunja
	plodovi kruškolike dunje
	cvetovi dunje
Naučna klasifikacija
Carstvo:	Plantae
Kladus:	Tracheophytes
Kladus:	Angiospermae
Kladus:	Eudicotidae
Kladus:	Rosids
Red:	Rosales
Porodica:	Rosaceae
Rod:	Cydonia; Mill.
Vrsta:	C. oblonga
Binomno ime
	Cydonia oblonga; Mill.

Dunja (Cydonia oblonga) je jedina vrsta roda Cydonia (Maloideae, Rosaceae). Njeno botaničko ime potiče od grčkog grada Kydonia (danas Hanija) na sjeverozapadu ostrva Krita. U Jermeniji i Iranu dunja se može naći u prirodi.

Opis

Stablo dunje je 4 do 6 m visoko drvo koje se može naći u Aziji i Evropi. Cvjeta u maju i junu i ima bijele do ružičaste cvjetove. Latice cvjetova su duge između 2 i 5 cm. Pošto se u toplijim predjelima bolje osjeća, kultiviše se najčešće u vinogradarskom okruženju.

Plod dunje je sličan plodu jabuke ili kruške. Od dunja je moguća priprema kompota, želea, kao i sokova.

Dunje se često sade u podnožjima drveta kruške i drugih visokih voćnih stabala i rađaju nakon 4 do 8 godina. Razmnožavanje putem pelcera i ukrštanjem uspijeva samo ponekad.

Plod

Plod dunje sadrži veoma puno vitamina C, zatim kalijum, natrijum, cink, gvožđe, bakar, mangan, pektin i druge organske i neorganske kiseline. Sjeme dunje sadrži različite sluzi, ulja kao i otrovni cijanid glikozid (Cyanid-Glykosid).

Simbolika, Mitologija

Dunja važi za simbol ljubavi, sreće, plodnosti, pameti, ljepote, postojanosti i neprolaznosti.

U antičkim legendama, dunjom su bogovi određivali sudbine. Ona je bila plod Afrodite i Gaje. Paris ju je, po obećanju lijepe Helene, predao Afroditi kao najljepšoj od svih boginja.

Sastav

Ima oko 20% sluzi, pektina, oko 8% raznih šećera, oko 1% jabučne kiseline, 15% masnog ulja, amigdalina (0,5%), emulzina, protida i tanina.

Upotreba

Upotrebljava se kao sluzavo sredstvo za izradu emulzija i mikstura protiv kašlja, kao voda za obloge, protiv opekotina, za kozmetiku i u industriji. Danas se, bez razloga, upotrebljava mnogo manje nego ranije. Grci i Rimljani su dunju mnogo cenili kao blago sredstvo protiv proliva (tanin i sluz). Prisutna cijanovodonična kiselina u semenu čini da lokalno anestezira. Ako se za izradu sluzi upotrebi zdrobljeno seme, u njemu može biti toliko ove kiseline, da se mogu pojaviti i slučajevi trovanja. Zato sluz treba praviti od celog semena, ako se ne želi istovremeno dejstvo sluzi i cijanovodonične kiseline.

U industrijskim zemljama dunjino seme se sve više upotrebljava, tako da se naša proizvodnja uglavnom izvozi.

Od dunjinog semena se izrađuju lekovi na isti način kao i kod naninog semena.

Sok od dunje

Služi kao prijatan i lekovit napitak koji osvežava i jača sluznicu usta, želuca i creva. Na zapadu se daje protiv dosadnih i upornih proliva dece. Sok se pravi ceđenjem i struganjem zrelih i zdravih dunja. Fabrike sokova prave mutan i bistar sok.

Proizvodnja dunja

Deset najvećih proizvođača u 2012.
Država	Proizvodnja (u tonama)
Turska	135.406
Kina	125.000
Uzbekistan	80.000
Maroko	46.000
Iran	36.500
Argentina	27.500
Azerbejdžan	27.140
Španija	14.000
Srbija	10.795
Alžir	10.516
Svet	596.532