Ilok
| Ilok | |
|---|---|
 Pogled na Ilok sa tvrđave | |
.gif) Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Hrvatska |
| Županija | Vukovarsko-sremska |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  6.767 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 13′ 19″ S; 19° 22′ 31″ I / 45.22204483585483° S; 19.37530303561272° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 110 m |
  Ilok Ilok na karti Hrvatske | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Marina Budimir (nezavisni) |
| Poštanski broj | 32236 |
| Pozivni broj | +385 32 |
| Registarska oznaka | VU |
| Veb-sajt | |
| Zvanična prezentacija grada | |
Ilok je grad u Hrvatskoj, u zapadnom Sremu, koji administrativno pripada Vukovarsko-sremskoj županiji.
Naziv[uredi | uredi izvor]
Antun Vrančić u knjizi Putopis od Budima do Drinopolja piše: "Nakon Šarengrada sljedeći je Vilah, koga Rašani zovu Ilok... Imao je Vilah silne dohotke...".[1]
Geografski položaj[uredi | uredi izvor]
Ilok je najistočniji grad Hrvatske. Nalazi se na samoj granici sa Srbijom. Grad okružuje Dunav sa severa kao i obronci Fruške gore sa juga i istoka. Nalazi se 3 km od Bačke Palanke, koju od Iloka odvaja Dunav preko kog se nalazi Most Ilok — Bačka Palanka (nekadašnji Most 25. maj). Od Novog Sada Ilok je udaljen oko 45 km.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Još 1349. godine sagrađena je crkva i manastir.
U srednjovekovnom naselju Villacum sremski biskup ima sedište, a iločki vlastelin Ugrin je 1349. franjevcima sagradio crkvu i manastir.
U Iloku je 23. oktobra 1456. godine umro sv. Jovan Kapistranski, nakon što je 21. i 22. jula te godine vodio krstaše u odbrani Beograda od Turaka.
Nikola Iločki bio je ban od 1457. do 1463. godine kada je, shvativši opasnost od sve učestalijih osmanlijskih provala, započeo utvrđivati Ilok, pa je kao tvrđava i grad dobio današnji izgled. Nikola je celi grad opasao bedemima u obliku izduženog četvorougla čiji su temelji bili zidani od čvrstoga kamena, a zidovi od opeke. Ojačao ga je trima četvorougaonim kulama, trima zaobljenim polukulama i jednom cilindričnom kulom. Godine 1526. velika turska vojska pod zapovedništvom sultana Sulejmana II Veličanstvenog krenula je tada na Ugarsku preko Osijeka. Prethodnica vojske pod zapovedništvom Ibrahim paše zauzela je Ilok bez borbe.
Turci su nakon osvajanja Ilok i dalje utvrđivali i održavali njegovu tvrđavu. Iz toga doba u starom je gradu sačuvano i tursko kupatilo (hamam) i mauzolej (turbe) nekom svetom dervišu.
Ovde je od 1697. godine postojalo Iločko vlastelinstvo.
Kamenu srpsku pravoslavnu crkvu Sv. arhangela Mihaila je osveštao Sofronije Podgoričanin.[2]
Jovan Subotić je dva puta u Iloku izglasan za narodnog zastupnika u Saboru u Zagrebu, 1878. i 1881. Đ. Jovanović je uređivao list Rodoljub, koji je kao nedeljnik izlazio u Iloku od 1. jula 1890. Jevreji su 1888. otvorili svoju narodnu školu u Iloku.[3]
Godine 1885. Ilok i Molovin su zajedno ubrajani u Erdevički izborni srez sa svojih 618 duša.[4]
Petar Klasanović (1824-1866) činovnik i oficir,[5] iako Hrvat stanovnik Iloka, osnovao je po testamentu iz 1866. godine svoju "Zadužbinu" pri Matici srpskoj u Novom Sadu. Po Hrvatima (1903) Klasanović je bio prosti posjednik i katolik koji je ostavio svo svoje imanje novosadskoj Matici.[6] Bio je Petar oženjen, ali budući bez dece, kao posvedočeni veliki prijatelj Srba tokom Mađarske bune 1848-1849. godine a i posle, postao je srpski dobrotvor. Ostavio je plemeniti Ilovčanin 2000 f. da se od toga kao glavnice osnuje Zadužbina Petra Klasanovića, sa ciljem potpomaganja siromašnih dobro učećih đaka srpskih i to istočno-pravoslavne vere. Zadužbinskim pismom iz 1906. godine mogla se ustanoviti jedna godišnja stipendija. Međutim već nakon Prvog svetskog rata ta fondacija nije više delovala "zbog nedovoljnih prihoda". Neprekidno je tokom jednog veka opadala vrednost Klasanovićevog fonda; od početnih 2000 f. (1869), preko 17.759 k (19105) i 29.496 k (1921) došlo se u posleratnoj komunističkoj Jugoslaviji 1969. godine do glavnice od samo 17 novih dinara.[7]
Godine 1946. na Naredbu Josipa Broza Tita uz protivljenje Vlade Vojvodine i lokalnog stanovništva Ilok sa okolinom je pripojen Hrvatskoj. Danas stanovništvo Iloka kulturno i privredno gravitiraju susednoj Bačkoj Palanci.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Na popisu stanovništva 2011. godine, grad Ilok je imao 6.767 stanovnika, od čega u samom Iloku 5.072.[8]
Grad Ilok[uredi | uredi izvor]
Broj stanovnika po popisima[uredi | uredi izvor]
| Godina[9] | 2011. | 2001. | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. | 1953. | 1948. | 1931. | 1921. | 1910. | 1900. | 1890. | 1880. | 1869. | 1857. |
| br. stanovnika | 6.767 | 8.351 | 9.748 | 9.891 | 10.449 | 10.049 | 9.280 | 8.839 | 9.458 | 9.130 | 8.451 | 7.865 | 7.699 | 6.547 | 7.040 | 5.954 |
- napomene:
Nastao iz stare opštine Vukovar.
Ilok (naseljeno mesto)[uredi | uredi izvor]
Broj stanovnika po popisima[uredi | uredi izvor]
| Godina[9] | 2011. | 2001. | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. | 1953. | 1948. | 1931. | 1921. | 1910. | 1900. | 1890. | 1880. | 1869. | 1857. |
| br. stanovnika | 5.072 | 5.897 | 6.775 | 6.700 | 6.683 | 6.193 | 5.696 | 5.361 | 5.809 | 5.475 | 4.856 | 4.387 | 4.288 | 3.489 | 3.776 | 3.110 |
Popis 2011.[uredi | uredi izvor]
Na popisu stanovništva 2011. godine, grad Ilok je imao 6.767 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Popis 1991.[uredi | uredi izvor]
Na popisu stanovništva 1991. godine, grad Ilok je imao 6.775 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Znamenitosti[uredi | uredi izvor]
- Crkva Svetog arhangela Mihaila u Iloku
- Iločke zidine
- Crkva Sv. Ivana Kapistrana
- Franjevački manastir
- Turski mauzoleji
- Turski hamam
Sport[uredi | uredi izvor]
- NK Fruškogorac Ilok, fudbalski klub
- RK Ilok, rukometni klub
- KK Ilok, košarkaški klub
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Palameta, Miroslav (2016). Fikcionalnost životopisa Petra Berislavića, str. 164. Zagreb, Split, Mostar: Školska knjiga.
- ^ Horvat, Rudolf. Srijem - naselja i stanovništvo. Slavonski Brod: Hrvatski institut za povijest - Podružnica za povijest Slavonije, Srijema i Baranje. str. 91. ISBN 953-6659-04-2.
- ^ Horvat, Rudolf. Srijem - naselja i stanovništvo. Slavonski Brod: Hrvatski institut za povijest - Podružnica za povijest Slavonije, Srijema i Baranje. str. 96, 98. ISBN 953-6659-04-2.
- ^ "Zastava", Novi Sad 1885. godine
- ^ "Enciklopedija Novog Sada", Novi Sad 1998.
- ^ Stjepan R. Ban: "Hrvatski razgovori i odgovori", Zagreb 1903.
- ^ Rodoljub Malenčić: "Priča o Matici srpskoj", Novi Sad 1998.
- ^ „Popis stanovništva 2011.”. Državni zavod za statistiku RH. Pristupljeno 6. 3. 2017.
- ^ a b Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Radojević, Mira (1992). „Sporazum Cvetković-Maček i pitanje razgraničenja u Sremu” (PDF). Istorija 20. veka: Časopis Instituta za savremenu istoriju. 10 (1-2): 61—72.
- Radojević, Mira (1996). „Srpsko-hrvatski spor oko Vojvodine 1918-1941” (PDF). Istorija 20. veka: Časopis Instituta za savremenu istoriju. 14 (2): 39—73.
- CD-rom: „Naselja i stanovništvo RH od 1857—2001. godine“, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Hrvatske, Zagreb, 2005.
- Gelo, Jakov (1998). Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima. Zagreb: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske. ISBN 978-953-6667-07-9.
- Fotić, Aleksandar (2017). „Mustahfizi Iloka 1686. godine - pitanje hrišćanskih imena” (PDF). Zbornik Matice srpske za istoriju. 96: 25—33.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
