Indikt
Indikt pokazuje koja je godina u nizu unutar poreskog ciklusa od 15 godina u poznom Rimskom carstvu. U Istočnom rimskom carstvu i državama pod njegovim presudnim kulturnim uticajem, kao što je bila srednjovekovna Srbija, javilo se povremeno upisivanje indikta pored godine ("od postanka sveta") za datiranje dokumenata.
Pojava indikta[uredi | uredi izvor]
Reč indikcija je preuzeta iz latinskog jezika gde je indictio značilo objava.[1] U vreme vladavine cara Dioklecijana od oko 296. godine ukupan porez na zemlju u poznom Rimskom carstvu je objavljivan na godišnjem nivou,[a] a od oko 312. godine, kada je jedan od savladara bio car Konstantin Veliki procena visine poreza, koja se vršila ranije na svakih 5 godina pomerena je na svaku petnaestu godinu, a termin indikt od tada je označavao petnaestogodišnji period između dve procene visine poreza na zemlju.[b]
Uticaj poreza i poreskog sistema u poznom Rimskom carstvu bio je tako veliki da se iz poreskog sistema 15-godišnji vremenski ciklus i datiranje prema njemu prenelo u svakodnevni život.[v]
Računanje indikta[uredi | uredi izvor]
Poreski ciklus od 15 godina bio je vezan sa poznim Rimskim carstvom i njegovim kalendarskim godinama. Kada se raširilo u Vizantu brojanje godina od postanka sveta koji je bio 1. septembra 5509. pre naše ere, ili prema tzv. vizantijskoj eri i indikti su vezani sa tim oblikom računanja vremena i počinjali su od 1. septembra. Da bi se odredio indikt neke godine od postanka sveta, kako se računalo u Vizantu, i na područjima pod njegovim presudnim kulturnim uticajem, treba tu godinu podeliti sa 15. Ako se dobije celi broj kao rezultat indikt godine je petnaesti, ali ako se dobije neki nepodeljeni ostatak onda je indikt godine jednak broju koji se dobio u tom ostatku.[6] Npr. kralj car Dušan je izdao jednu povelju Hilandaru u kojoj piše da je to učinio 6856 godine i 1. indikta, to jest 6856/15=457 i ostatka 1.[7] Na sličan način uz prvi deo Dušanovog zakonika piše da je objavljen 21. maja 6857. godine, drugog indikta.[8] Istim računanjem, 6857/15=457 a ostatka je 2, to jest te godine je bio drugi indikt.
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ “A new census of the empire's people and wealth was begun soon after 293 and apparently completed by 296... Most taxes fell due annually on I September, the beginning of the year of the indiction (indictio, meaning "assessment").“[2]
- ^ “[Around 313] The two [emperors] made some efforts to coordinate their government, for example by converting the five-year tax indictions into new indictions of fifteen years, which remained standard thereafter.“[3] „The total land tax was pronounced in an annual proclamation, called indictio, which also prescribed the amount assessed against each diocese and province. A general assessment of the land taxes was initially executed every five years and, from AD 312 onwards, every fifteen years (the term indictio also denoted the period between two assessments).“[4]
- ^ The impact of taxation was so pervasive that most people came to reckon dates by the year of the tax assessment, the indiction.[5]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Orfelin 1783, str. 70.
- ^ Treadgold 1997, str. 20.
- ^ Treadgold 1997, str. 33.
- ^ Mousourakis 2007, str. 245 note 6.
- ^ Treadgold 1997, str. 114.
- ^ Orfelin 1783, str. 70-71.
- ^ Solovjev 1926, str. 135.
- ^ Bubalo 2010, str. 14, 75.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Treadgold, Warren (1997). History of the Byzantine State and Society. Stanford (California).
- Mousourakis, George (2007). A legal history of Rome. New York.
- Orfelin, Zaharije (1783). Večiti kalendar. Beč.
- Solovjev, Aleksandar V. (1926). Odabrani spomenici srpskog prava (od XII do XV veka). Beograd.
- Bubalo, Đorđe, ur. (2010). Dušanov zakonik. Beograd.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Astronet.ru. Indict (ruski). Posećeno 15.11.2020.
