Kamenare

Koordinate: 43° 40′ 07″ S; 21° 12′ 10″ I / 43.6685° S; 21.202833° I / 43.6685; 21.202833
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Kamenare
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Upravni okrugRasinski
GradKruševac
Stanovništvo
 — 2011.474
Geografske karakteristike
Koordinate43° 40′ 07″ S; 21° 12′ 10″ I / 43.6685° S; 21.202833° I / 43.6685; 21.202833
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina340 m
Kamenare na karti Srbije
Kamenare
Kamenare
Kamenare na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj037
Registarska oznakaKŠ

Kamenare je naseljeno mesto grada Kruševca u Rasinskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 474 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 505 stanovnika).

Položaj sela[uredi | uredi izvor]

Selo se većim delom nalazi po stranama dosta strmog nagiba a manjim u reci ili potoku. Upravo selo je na razvođu dveju kosa koje se od Blagotina spuštaju prema Zapadnoj Moravi a na izvorištu omanje reke koja prolazi kroz okolna sela. Ovo selo ima najuzvišeniji položaj među temnićkim selima. Kroz zapadni kraj sela protiče potok, koji izvire više sela, kod Smatovskog groblja, od koga posle postaje Padeška ili Bošnjanska reka. Selo je uglavnom izloženo jugu. Glavni izvori vode u Kamenaru jesu Dinčicki izvor i Vodica.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Selo je dobilo ime zbog obilja kamena, na kome se nalazi ili zbog kamenara (kamenorezaca) koji su su bili na glasu. Kod meštana, zastupljeno je narodno predanje da je selo bilo naseljeno i u doba kneza Lazara dok određeni istorijski spisi navode da selo nije postojalo pre 18. veka. Međutim, najstariji istorijski spis koji pominje Kamenare datira iz 1530. godine gde se Kamenare pominje kao deo Levačke nahije u Kruševačkom sandžaku.

Crkva Sv. Petke u Kamenaru sazidana je 1810. godine na mestu starije drvene crkve koja je datirala iz ranog 18. veka ali je oštećena tokom Prvog svetskog rata. Sadašnja zgrada datira iz 1929. godine i građena je po uzoru na moravski stil, sa rozetom i osnovom upisanog krsta.

Kamenare je bilo jedno od poprišta poslednje bitke u Drugom svetskom ratu između četnika i partizana - Bitke na Zapadnoj Moravi, u kojoj su partizani doživeli poraz. Na platou iznad sela, između Parcana i Kamenara, postoji spomen obeležje palim borcima podignuto 1960-ih godina[1].

Kako je Kamenare jedno od najznačajnijih sela-proizvođača jagoda, 2007. u selu je pokrenuta manifestacija "Jagodijada".Nakon nekoliko godina, zbog nedostataka sredstava i nedostatka sluha od strane opštinskih vlasti, manifestacija je ugašena iako je stekla status tradicionalne manifestacije.[2]

U selu se nalazi područno odeljenje OŠ "Brana Pavlović" iz Konjuha a prva zgrada škole u selu Kamenaru podignuta je 1928. godine. Takođe, u selu postoji i KUD "Zavičaj"

Poreklo stanovništva[uredi | uredi izvor]

Kamenare dolazi u red raštrkanih sela. Kuće su međusobno udaljene 300 do 500 metara a na rubovima sela i više. Selo se deli na Gornju Malu – severo-zapadni i Donju Malu – jugoistočni deo sela. U selu se nalazi jedno groblje, Doševačko koje se nalazi izviše sela.

Podaci o stanovništvu iz 1905. godine[3]

  • Godići (10 kuća, Sv. Nikola), doseljeni oko 1760. godine iz Zleginje u okr. kruševačkom.
  • Miladinovići (6 kuća, Mitrovdan i Sv. Jeremije), doselili se iz Novog Pazara.
  • Jošići (4 kuće, Sv. Đorđe i Đurđevdan), doselili iz Stupnja u okr. kruševačkom.
  • Mijailovići (5 kuća, Sv. Đorđe i Đurđevdan), doseljeni iz Bojnika u Toplici.
  • Marići (3 kuće, Sv. Đorđe i Đurđevdan), doseljeni iz Konjuha, a tamo su se doselili iz Aleksandrovačke Župe.
  • Sekulići (8 kuća , Sv. Petka), doseljeni iz Crne Gore, iz plemena Bjelopavlića. Jedan su rod sa Mihailovićima iz Milutovca i Hajdukovićima iz Obreža.
  • Markovići (6 kuća , Sv. Jovan i Spasovdan), doselili oko 1790. godine iz Crne Gore.
  • Radivojevići (9 kuća , Sv. Petka i Sv. Nikola letnji), doselili iz Grahova u Crnoj Gori, kad i Markovići.
  • Petkovići (8 kuća, Sv. Đorđe i Đurđevdan), doselili se u 19. veku

Seoska slava je Beli Petak po Trojicama a crkvena slava Sveta Petka Trnova

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Kamenare živi 383 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,8 godina (42,9 kod muškaraca i 42,7 kod žena). U naselju ima 109 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 4,35.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je manji pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija[4]
Godina Stanovnika
1948. 611
1953. 632
1961. 624
1971. 589
1981. 563
1991. 505 493
2002. 474 484
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[5]
Srbi
  
 473 99,78%
Crnogorci
  
 1 0,21%
nepoznato
  
 0 0,0%


Stanovništvo prema polu i starosti[6]
m
ž
? 3
  
  
 4
80+ 5
  
  
 5
75—79 10
  
  
 15
70—74 21
  
  
 16
65—69 15
  
  
 20
60—64 11
  
  
 14
55—59 10
  
  
 12
50—54 21
  
  
 21
45—49 20
  
  
 19
40—44 15
  
  
 8
35—39 15
  
  
 8
30—34 17
  
  
 13
25—29 19
  
  
 15
20—24 9
  
  
 15
15—19 10
  
  
 13
10—14 7
  
  
 14
5—9 12
  
  
 17
0—4 15
  
  
 10
Prosek : 42,9 42,7
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 108 120 131 137 131 121 109
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 17 17 7 13 15 19 10 8 3 0 4,35
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 201 36 145 17 3 0
Ženski 198 25 146 25 2 0
UKUPNO 399 61 291 42 5 0
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 150 138 0 0 6
Ženski 95 91 0 0 1
UKUPNO 245 229 0 0 7
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 0 0 4 0 0
Ženski 0 0 0 0 0
UKUPNO 0 0 4 0 0
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 0 0 2 0 0
Ženski 0 0 0 3 0
UKUPNO 0 0 2 3 0
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 0 0 0 0
Ženski 0 0 0 0
UKUPNO 0 0 0 0

Zanimljivosti[uredi | uredi izvor]

Pesnikinja Milica Petković Kralj, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu i nosilac Partizanske spomenice Vlastimir Godić i vajar Vlasta Miladinović rođeni su u ovom selu.Takođe, poreklom iz ovog sela je i direktor Vladine Kancelarije za Kosovo i Metohiju Petar Petković.

Od 1987. u selu je objavljivan humoristični list "Čuj da ti kažem" koji je predstavljao prve nezavisne seoske novine u Srbiji.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Boban, Tomic (2016-09-17). „Bitka na Zapadnoj Moravi (Bitka na Parcanskoj kosi)”. 37260 (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-08. 
  2. ^ „www.glas-javnosti.co.yu”. arhiva.glas-javnosti.rs. Pristupljeno 2022-01-08. 
  3. ^ Podaci: „Naselja“ knj.6 (dr Stanoje. M. Mijatović: Naselja srpskih zemalja
  4. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  5. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  6. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Каменаре&oldid=26894566”