Manastir Ubožac
| Ubožac (Rđavac) | |
|---|---|
.JPG) | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Močare |
| Opština | Opština Kosovska Kamenica |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | manastir |
| Vreme nastanka | 14. vek |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od izuzetnog značaja |
| Vlasnik | Republika Srbija |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
Manastir Ubožac ili Rđavac je nekadašnji srpski pravoslavni manastir, čije se ruševine nalaze u blizini sela Močare, nedaleko od Kosovske Kamenice. Vreme njegovog nastanka nije poznato, a u naučnim krugovima se njegovo podizanje smešta ili u sredinu 14. veka ili u doba otomanske vladavine.[1] Ktitor je prema predanju sv. Jelena Dečanska.
Manastirski kompleks je delimično arheološki istražen i konzerviran u periodu od 1963. do 1966. godine, a od 1990. godine se nalazi pod zaštitom Republike Srbije, kao spomenik kulture od izuzetnog značaja[1].
Manastirski kompleks[uredi | uredi izvor]
Crkva posvećena Vavedenju Presvete Bogorodice ima osnovu trikonhosa sa pravilnim apsidama, narteksom i kupolom, koja je nekada počivala na slobodnim nosačima. U njenoj gradnji korišćeno je pravilno tesano kamenje, dekorativno šaranje korišćenjem opeke, kao i kameni preplet od nekanelirane trake[1].
Zapadno od crkve, nalaze se ostaci trpezarije koja je imala podrum, severno i južno su smešteni ostaci konaka sa tremom, a u sklopu kompleksa se nalaze i dve višespratne kule.
Datiranje[uredi | uredi izvor]
Odsustvo istorijskih podataka o manastiru, stvara problem u njegov datiranju. Jedini čvrst pomen o njemu, potiče iz 17. veka i vezan je za patrijarha Pajsija I (1614 — 1647), koji je rođen u njegovoj blizini. On je manastiru namenio, vratio i zaveštao rukopisne knjige[1]. Sama osnova crkve, kao i njena spoljašnja obrada ukazuju da je reč o spomeniku Moravske škole, nastalog tokom poslednje trećine 14. veka, pod uticajem crkava iz Dušanove zadužbine Svetih Arhangela.
Problem u datiranju u sredinu 14. veka, predstavlja činjenica da su crkve ovog tipa postale uobičajene tek u državi kneza Lazara i to isključivo u severnijim delovima Srbije, oko Zapadne i Velike Morave. Sa druge strane, crkve podizane tokom otomanske vladavine su građevine jednostavnog oblika, skromnih dimenzija i bez kupola, nasuprot monumentalnoj trikonhonalnoj građevini u Ubožcu.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g „Manastir Rđavac (Ubožac) — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
(iz knjige Pejić, Svetlana; Milić, Mileta, ur. (1998). „Ubožac, manastir”. Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (na jeziku: srpski). Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture. str. 459. ISBN 8680879126.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- „Manastir Rđavac (Ubožac) — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
(iz knjige Pejić, Svetlana; Milić, Mileta, ur. (1998). „Ubožac, manastir”. Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (na jeziku: srpski). Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture. str. 459. ISBN 8680879126.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Ubozac (Rdjavac) Monastery Arhivirano na sajtu Wayback Machine (8. mart 2011) (jezik: engleski)
- Podaci o manastiru na Fejsbuku (jezik: srpski)
