Pertinaks
| Pertinaks | |
|---|---|
 Pertinaksova bista | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Publije Helvije Pertinaks |
| Datum rođenja | 1. avgust 126. |
| Mesto rođenja | Alba, Rimsko carstvo |
| Datum smrti | 28. mart 193. (66 god.) |
| Mesto smrti | Rim, Rimsko carstvo |
| Grob | Rim |
| Porodica | |
| Supružnik | Flavija Ticijana |
| Roditelji | Publije Helvije Sukces |
| Dinastija | Godina pet careva |
| Rimski car | |
| Period | 31. decembar 192 — 28. mart 193. |
| Prethodnik | Komod |
| Naslednik | Didije Julijan |
Publije Helvije Pertinaks (rođen 1. avgusta 126. godine, ubijen 28. marta, 193. godine) proglašen je za rimskog cara odmah posle ubistva Komoda, 31. decembra 192. godine.
Biografija[uredi | uredi izvor]
O Pertinaksovoj karijeri pre nego što je postao car, govori njegova biografija u spisu Historia Augusta, kao i niz natpisa na kamenu. Rođen je u italijanskom gradu Albi. Bio je sin oslobođenika Helvija Sukcesa. Pertinaks je u početku podučavao gramatiku, ali je ubrzo započeo vojnu karijeru. Bio je vojni tribun u Šestoj Pobedničkoj Legiji u Britaniji, a kasnije je bio na dunavskom limesu i kao prokurator u Dakiji. Prvi put je postao sufektni konzul 175. godine, a zatim je desetak godina bio upravnik provincija Gornje i Donje Mezije, Dakije, Sirije i Britanije.[1]
Od početka pretposlednje decenije drugog veka, Pertinaks je učestvovao u radu Senata, ali mu je pretorijanski prefekt Perenije zabranio da učestvuje u javnom životu. Posle tri godine, poslat je u Britaniju da spreči pobunu vojske. Došlo je do sukoba i na kraju je Pertinaks oštro kaznio pobunjenike. 187. godine napustio je Britaniju, sa reputacijom strogog zapovednika.
Bio je prokonzul u provinciji Africi 188. i 189. godine. Drugi konzulat je služio zajedno sa carem. Kasnije je postao pretorijanski prefekt kada je Komod bio ubijen u svom domaćinstvu.
Petrinaksova kratka vladavina (manje od tri meseca) nije bila stabilna. Od početka je imao nevolja sa pretorijanskom gardom. Da bi ispunio njihova očekivanja u plaćanju, Pertinaks je morao da rasproda Komodovu imovinu. Pokušao je da uvede nekoliko reformi,ali je njegova kratkotrajna vladavina sprečila uspeh tih mera. Jedna od reformi, koja ga je i koštala života bila je obnavljanje discipline među pretorijanskom gardom. Pertinaks je uspeo da preživi jednu zaveru, ali su ga pretorijanci ubrzo ubili, 28. marta 193. godine. Odmah nakon njegove smrti senator Didije Julijan proglašen je za cara, što je izazvalo kratak građanski rat. Pretorijanska garda je prodala carsku titulu na aukciji, ponuđaču koji je imao najviše para.[2]
Kada je Septimije Sever pobedio u tom građanskom ratu, on je odmah priznao Pertinaksa kao legitimnog cara, naredio da se ubiju vojnici koji su skovali zaveru protiv cara.
Makijaveli u svom političkom delu Vladalac navodi Pertinaksa kao primer kako je vladaru podjednako lako biti omražen zbog dobrih dela kao i zbog loših. Iako ga je opisao kao dobrog čoveka, Makijaveli je smatrao greškom Pertinaksov pokušaj da se reformiše vojnik koji je postao „naviknut da živi razuzdano“, jer je to inspirisalo njihovu mržnju prema njemu, što je dovelo do njegovog svrgavanja i smrti.
Reference[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
