Pređi na sadržaj

Podela Bosne i Hercegovine

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

O podeli Bosne i Hercegovine raspravljalo se najviše tokom 20. veka. Ovo pitanje je postalo istaknuto tokom rata u BiH, u koji su bili uključeni i najveći susedi Bosne i Hercegovine, Hrvatska i Srbija. Od 2023. godine, BiH ostaje jedna država, dok unutrašnje političke podele Bosne i Hercegovine na osnovu Dejtonskog sporazuma iz 1995. ostaju na snazi.

Pozadina[uredi | uredi izvor]

Pokrajine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 1920-1922.

Bosna i Hercegovina je bila jedinstven entitet koji je zauzimao otprilike istu teritoriju od uspona srednjovekovnog Kraljevine Bosne i kasnijeg osmanskog osvajanja Bosne između 1380-ih i 1590-ih godina. Granice današnje Bosne i Hercegovine su uglavnom bile postavljene kao granice bosanskog ejaleta iz osmanskog doba, utvrđene na jugu i zapadu Karlovačkim ugovorom iz 1699. godine, na severu Beogradskim ugovorom iz 1739. godine, a na istoku od strane Berlinskog ugovora iz 1878. godine.

Jugoslovenske banovine 1929. godine

Iako formalno pod osmanskim suverenitetom, Austrougarska je okupirala teritoriju i stvorila Kondominijum Bosne i Hercegovine 1878. pre nego što ga je zvanično anektirala 1908. godine. Nakon Prvog svetskog rata i raspada Austrougarske, teritorija je u celini pripala novoformiranoj Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca 1918. godine. Godine 1922. unutrašnje je podeljena na šest oblasti Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.

Godine 1929. oblasti su zamenjene sa četiri Banovine Kraljevine Jugoslavije, ali su sve one obuhvatale i oblasti van Bosne i Hercegovine.

Sporazum Cvetković-Maček, kojim je stvorena Banovina Hrvatska 1939. godine razljutio je Bošnjake, tada poznate kao jugoslovenske muslimane, uključujući Jugoslovensku muslimansku organizaciju (JMO) koja je osudila podelu Bosne i Hercegovine prema sporazumu. [1][2]

Jugoslovenski ratovi[uredi | uredi izvor]

Tokom rata u Bosni predloženo je da se Bosna podeli na tri etničke države, [3] Bošnjačku Republiku, Republiku Srpsku i Hrvatsku Republiku Herceg-Bosnu.

Politički vrh Srba i Hrvata dogovorio je podelu Bosne sastankom u Karađorđevu 1991. i dogovorom iz Graca 1992. godine, što je rezultiralo okretanjem hrvatskih snaga protiv Armije Republike Bosne i Hercegovine i Hrvatsko-bošnjačkog rata (1992 – 94). [4]

Godine 1992. nastavljeni su pregovori između srpskog i hrvatskog rukovodstva o podeli Bosne i Hercegovine. [5]

Franjo Tuđman je tvrdio da Bosna i Hercegovina treba da bude deo federalne hrvatske jedinice jer je istorijski povezana sa Hrvatskom. [6] Tuđman odvojenu Bosnu nije shvatio ozbiljno, što pokazuju njegovi komentari televizijskoj ekipi, rekavši „Bosna je bila tvorevina osmanske invazije. [... ] Do tada je bila u sastavu Hrvatske, ili je bila bosanska kraljevina, ali katolička kraljevina, vezana za Hrvatsku.“ [7] Tuđman je 1981. izjavio da je federalna Bosna i Hercegovina „češće bila izvor novih podela između srpskog i hrvatskog stanovništva nego njihov most“. [8] Štaviše, Tuđman je primetio da je sa etničkog i jezičkog stanovišta većina Bošnjaka hrvatskog porekla. [6] On je tvrdio da bi bošnjački identitet mogao biti od koristi samo Srbima i samim tim bi trebalo ubrzati za "razumnu teritorijalnu podelu" Bosne. [8]

Prema Vorenu Zimermanu, poslednjem ambasadoru SAD u Jugoslaviji, Tuđman je tvrdio da Bosnu i Hercegovinu treba podeliti između Hrvata i Srba. „Tuđman je priznao da je o tim fantazijama razgovarao sa Miloševićem, rukovodstvom Vojske Jugoslavije i bosanskim Srbima “, napisao je Zimerman, „i oni su se složili da je jedino rešenje podela Bosne između Srbije i Hrvatske“. [9] [10]  Zimerman je takođe svedočio o Tuđmanovim strahovima od „islamske fundamentalističke države”, govoreći o Izetbegoviću kao o „fundamentalističkom frontmenu za Tursku” i optužio ih da su „zaverili stvaranje Velike Bosne” tako što su „poplavili Bosnu sa 500.000 Turaka”. [11]

Tim Judah je izvestio da je Mario Nobilo, viši Tuđmanov savetnik, direktno obavestio da su vođeni razgovori „kako bi se jugoslovenski sukob rešio cepanjem Republike Bosne i Hercegovine i stvaranjem islamske tampon-države između njih“. [12]

Svedočenja drugih američkih i britanskih političara poput ambasadora Herberta Okuna sugerisala su da je sastanak bio o podeli Bosne i Hercegovine. [13] Pedi Ešdaun je takođe tvrdio da je podela Bosne i Hercegovine između Hrvatske i Srbije bila Tuđmanov cilj. [14] [15] Ešdaunovo svedočenje pred Haškim tribunalom da mu je Tuđman rekao da se s Miloševićem dogovorio o podeli Bosne, crtajući kartu Bosne na kojoj je prikazana predložena linija razgraničenja na sastanku u Londonu 6. maja 1995. godine, prihvaćeno je u prvostepenoj presudi Kordiću i Čerkezu. [16] [17]

Stjepan Mesić je Miloševića smatrao odgovornim za „stvaranje Velike Srbije na ruševinama bivše Jugoslavije“. [18] [19] Mesić je otkrio hiljade dokumenata i audio kaseta koje je Tuđman snimio o svojim planovima u procesu protiv hrvatskih lidera iz Bosne i Hercegovine za ratne zločine počinjene nad Bošnjacima. [20] [21] Snimci otkrivaju da su Tuđman i Milošević ignorisali obećanje da će poštovati suverenitet Bosne, čak i nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma. [20] [21] U jednom razgovoru Tuđman je jednom zvaničniku rekao: „Hajde da se dogovorimo sa Srbima. Ni istorija ni emocije na Balkanu neće dozvoliti multinacionalizam. Moramo da odustanemo od iluzije poslednjih osam godina. Dejton ne radi. Niko, osim diplomata i sitnih zvaničnika, ne veruje u suverenu Bosnu i Dejtonski sporazum.“ [21] U drugom se čuje kako savezniku Hrvatu iz BiH govori: "Ne treba da dajete nikakve naznake da želimo trosmernu podelu Bosne." [20] Snimci takođe otkrivaju Tuđmanovu umešanost u zločine nad Bošnjacima u Bosni, uključujući i prikrivanje ratnih zločina u Ahmićima od strane a hrvatskog predsednika gde je više od stotinu muškaraca, žena i dece Bošnjaka terorisano, a zatim streljano ili spaljeno. [20] [21] Na pitanje da li je „Tuđmanov stav bio da je Bosna bila greška i da je greška što se posle Drugog svetskog rata napravila republikom i da je trebalo pripojiti Hrvatskoj“, Mesić je odgovorio „To su bile njegove ideje, da je Bosna trebalo da pripadne Hrvatskoj na osnovu odluke koju je trebalo da donese AVNOJ “. [22]

Jugoslovenski ratovi su rezultirali sa najmanje 97.000 smrtnih slučajeva građana Bosne i Hercegovine [23], a više od 1,5 miliona prognanih. [24] Zemlja u kojoj se ranije nijedan region nije mogao opisati kao čisto bošnjački, srpski ili hrvatski prešao je na podelu na više etnički homogenih naroda. [24] [25] 

Politika Tuđmana i Hrvatske prema Bosni i Hercegovini nikada nije bila potpuno transparentna, već je uvek uključivala njegov krajnji cilj proširenja hrvatskih granica. [26] U presudi Tihomiru Blaškiću, Pretresno veće je konstatovalo da se „Hrvatska, a tačnije bivši predsednik Tuđman, nadao podeli Bosne i vršio je toliki stepen kontrole nad bosanskim Hrvatima, a posebno nad HVO-om, tako da je opravdano govoriti o ukupnoj kontroli." [6]

Učešće Srba iz BiH[uredi | uredi izvor]

Radovan Karadžić, prvi predsednik Republike Srpske.
Srpske autonomne pokrajine 1991-92, nastale u pobuni protiv vlasti Bosne i Hercegovine.

Većina ratnog rukovodstva Srba Radovan Karadžić, Biljana Plavšić, [27] Momčilo Krajišnik, [28] Radoslav Brđanin, [29] Duško Tadić [30] optuženi su i osuđeni za ratne zločine i etničko čišćenje. Generalu Ratku Mladiću sudilo se u Haškom tribunalu u vezi sa opsadom Sarajeva i masakrom u Srebrenici. [31] Predsedniku Srbije Slobodan Milošević takođe se sudilo za ratne zločine u Bosni i Hercegovini i ratne zločine u Hrvatskoj, [32] ali je umro pre nego što je presuda doneta. [33]

U izmenjenoj objedinjenoj optužnici, [...] navodi se da je u periodu od 1. jula 1991. do 30. decembra 1992. godine, kako bi se osigurala kontrola nad različitim opštinama Bosne i Hercegovine koje su proglašene delom Srpske Republike Bosne i Hercegovine, bosansko srpsko rukovodstvo, uključujući Momčila Krajišnika, Biljanu Plavšić i Radovana Karadžića, sprovodilo je način ponašanja koji podrazumeva stvaranje nemogućih uslova za život, progon i taktiku terora kako bi podstakli nesrbe da napuste to područje, deportaciju onih koji ne žele da odu, i likvidacije drugih. Od kraja marta 1992. godine, snage bosanskih Srba preuzele su fizičku kontrolu nad mnogim opštinama u Bosni i Hercegovini koje su bile proglašene delom „Srpske Republike Bosne i Hercegovine“.

MKSJ je presudio ovako: [34]

Veće zaključuje da je udruženi zločinački poduhvat postojao na celoj teritoriji Republike bosanskih Srba. Postojala je centralna komponenta grupe, koja je uključivala gospodina Krajišnika, Radovana Karadžića i druge vođe bosanskih Srba. Članovi udruženog zločinačkog poduhvata bili su bazirani u regionima i opštinama Republike bosanskih Srba i održavali su bliske veze sa rukovodstvom glavnog grada bosanskih Srba Pala. [...] Zajednički cilj udruženog poduhvata bio je da se etnički rekomponuju teritorije koje su bile na meti rukovodstva bosanskih Srba smanjenjem bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata. Veće konstatuje da su zločini deportacije i prisilnog premeštanja bili prvobitni zločini ovog zajedničkog cilja. Gospodin Krajišnik je dao zeleno svetlo za početak programa proterivanja tokom sednice Skupštine bosanskih Srba kada je pozvao na "sprovođenje onoga što smo dogovorili, etničke podele na terenu".

Učešće bosanskih Hrvata[uredi | uredi izvor]

Jadranko Prlić, prvi premijer Herceg-Bosne
30 opština proglašeno je delom Hrvatske Republike Herceg-Bosne 1991.

Hrvatski nedeljnik Feral Tribune objavio je 13. oktobra 1997. dokument koji je izradio bosanskohercegovački HDZ 1991. godine i potpisali njegovi vodeći članovi Mate Boban, Vladimir Šoljić, Božo Raić, Ivan Bender, Pero Marković, Dario Kordić i drugi. U njemu je, između ostalog, stajalo da „[...] hrvatski narod u Bosni i Hercegovini mora konačno preduzeti odlučnu i aktivnu politiku koja treba da dovede do ostvarenja našeg viševekovnog sna: zajedničke hrvatske države“. [35] [36]

Na osnovu dokaza o hrvatskim napadima na Bošnjake, Pretresno veće MKSJ-a je u predmetu Kordić i Čerkez zaključilo da je do aprila 1993. hrvatsko rukovodstvo imalo osmišljen i sproveden zajednički plan ili plan za etničko čišćenje Bošnjaka iz Lašvanske doline. [36] Kordić, kao lokalni politički lider, utvrđen je kao planer i pokretač ovog plana. Nadalje, zaključivši da je Hrvatska vojska bila uključena u kampanju, MKSJ je događaje definisao kao međunarodni sukob između Bosne i Hercegovine i Hrvatske. [37] Kordić i komandant Mario Čerkez osuđeni su na 25, odnosno 15 godina zatvora. [38]

U presudi Tihomiru Blaškiću iz marta 2000. godine, Pretresno veće je zaključilo „[...] da se Hrvatska, a tačnije bivši predsednik Tuđman, nadao podeli Bosne i Hercegovine i da je vršio toliki stepen kontrole nad bosanskim Hrvatima, a posebno nad HVO-om da je opravdano govoriti o ukupnoj kontroli“. [6]

Jadranko Prlić, Bruno Stojić, Slobodan Praljak, Milivoj Petković, Valentin Ćorić i Berislav Pušić optuženi su za sprovođenje udruženog zločinačkog poduhvata sa ciljem političkog i vojnog potčinjavanja, trajnog uklanjanja i etničkog čišćenja Bošnjaka i drugih nehrvata sa određenih područja Bosne i Hercegovine u nastojanju da se ova područja pripoje u sastav Velike Hrvatske. [39] U izmenjenoj optužnici (predmet Prlić i drugi) MKSJ (Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju) navodi se da je Tuđman na sastanku sa svojim najbližim savjetnicima i grupom hrvatskih nacionalista iz BiH izjavio da je „Vrijeme je da preduzmemo mogućnost okupljanja hrvatskog naroda unutar najširih mogućih granica“, ukazujući na mogućnost proširenja granice Hrvatske na račun teritorije BiH. [40] [41] [42] Optužnica se ne odnosi samo na Tuđmana, već i na druge ključne ličnosti iz Republike Hrvatske, uključujući bivšeg ministra odbrane Gojka Šuška i visokog generala Janka Bobetka. [43] U izmenjenoj optužnici se dalje kaže: [40] [41]

[...] do otprilike aprila 1994. i nakon toga, razna lica su osnivala i učestvovala u udruženom zločinačkom poduhvatu da politički i vojno potčine, trajno uklone i etnički očiste bosanskih muslimana i drugih nehrvata koji su živeli na područjima na teritoriji Bosne i Hercegovine za koje se tvrdilo da su deo Hrvatske zajednice i kasnije 'Hrvatska Republika Herceg-Bosna'; i pridruživanje ovih područja kao deo 'Velike Hrvatske' bilo kratkoročno ili tokom vremena i bilo kao deo Republike Hrvatske ili u bliskoj vezi s njom. [...] Teritorijalna ambicija udruženog zločinačkog poduhvata bila je uspostavljanje hrvatske teritorije sa granicama Hrvatske banovine, teritorijalne celine koja je postojala od 1939. do 1941. godine.

Tužilaštvo je tvrdilo da je dio programa Velika Hrvatska-Herceg-Bosna imao najmanje tri važna cilja. [40] [41]

Prvo, bilo je jasno svakome ko je na to gledao sa bilo kakvom intelektualnom objektivnošću da su neke opštine i područja na koje polaže pravo Herceg-Bosna više hrvatske od drugih i da neka područja na rubu više prema istoku, nema jaku hrvatsku većinu. [...] Kao drugi razlog, kao pitanje političke, vojne i ekonomske praktičnosti i deo krajnjeg, kako ću ja nazvati trgovinom konjima sa Srbima i Muslimanima, Tuđman i lideri Herceg-Bosne su prepoznali da bi mogli moraju odustati ili prodati neke od oblasti koje su najudaljenije od jezgra Banovine. [...] Treće i jednako važno i kao što je već pomenuto, preseljenje Hrvata iz drugih delova Bosne i Hercegovine i njihovo useljavanje u kuće i stanove koje su ili napustile muslimanske porodice ili muslimanske porodice koje su proterane, učinilo bi to muslimanima je teže, ako ne i nemoguće, da se vrate na ta područja, jer su njihove kuće zauzeli Hrvati.

Predloženo otcepljenje Republike Srpske[uredi | uredi izvor]

Milorad Dodik, predsednik Republike Srpske

Pitanje podele u Bosni i Hercegovini se vratila nakon 2006. godine, dolaskom na vlast stranke SNSD u Republici Srpskoj, na čelu sa Miloradom Dodikom, [44] iako su je međunarodni eksperti poput Džejmsa Ker-Lindseja definisali kao „praznu pretnju“. [45]

Vladajuća stranka SNSD usvojila je 25. aprila 2015. deklaraciju pod nazivom „Republika Srpska — slobodna i nezavisna — budućnost i odgovornost“, u kojoj se navodi da namerava da organizuje referendum o nezavisnosti Republike Srpske u slučaju da se nadležnosti ne vrate sa države na entitete do 2017. godine. U deklaraciji se takođe sugeriše da bi vlasti Republike Srpske mogle da odluče "po zakonu koje odluke koje donesu organi vlasti Bosne i Hercegovine će se primenjivati na teritoriji Republike Srpske". [46]

Predsednik Republike Srpske Milorad Dodik ponovio je novinarima opredeljenost za referendum o nezavisnosti u narednim godinama, ukoliko njegovi zahtevi ne budu ispunjeni. [47] [48] Njegov politički cilj je da se institucije Bosne i Hercegovine slede napisano u Dejtonskom mirovnom sporazumu iz 1995. godine, poništavajući izmene u poslednjih dvadeset godina. [49]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Imamović, Mustafa (1996). Historija Bošnjaka. Sarajevo: BZK Preporod. ISBN 9958-815-00-1
  2. ^ Motyl 2001, стр. 57.
  3. ^ Helen E. Purkitt (1. 1. 1994). World Politics 94/95. McGraw-Hill. стр. 112—115. ISBN 978-1-56134-290-7. „Bosnia would be divided into three ethnically homogeneous states. The Croatian and Serbian states would be free to join Greater Croatia and Greater Serbia, respectively; the Bosnian-Muslim state would stand alone as an independent entity.” 
  4. ^ Silber, L (1997), Yugoslavia: Death of a Nation. Penguin Books, pp. 185
  5. ^ Lukic, Reneo; Lynch, Allen. 1996. Europe from the Balkans to the Urals. The Disintegration of Yugoslavia and the Soviet Union. Oxford: Oxford University Press. p. 210.
  6. ^ а б в г „Prosecutor v. Tihomir Blaškić - judgement” (PDF). United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 2000-03-03. 
  7. ^ Tanner, Marcus (2001). Croatia: A nation forged in war (second изд.). New Haven and London: Yale University Press. ISBN 978-0-300-09125-0. 
  8. ^ а б Tuđman, Franjo (1981). Nationalism in contemporary Europe. Columbia University Press. ISBN 0-914710-70-2. 
  9. ^ Mahmutćehajić, Rusmir; Jones, Francis; Bowder, Marina (2000). The Denial of Bosnia. Penn State University Press. стр. 47. ISBN 978-0-271-02030-3. Приступљено 2009-08-17. 
  10. ^ Zimmermann, Warren (1996). Origins of a Catastrophe: Yugoslavia and Its Destroyers. Times Books. ISBN 978-0-8129-6399-1. 
  11. ^ Mahmutćehajić, Rusmir; Jones, Francis; Bowder, Marina (2000). The denial of Bosnia. Penn State University Press. стр. 49. ISBN 978-0-271-02030-3. Приступљено 2009-08-17. 
  12. ^ Judah, Tim (12. 7. 1991). „Creation of Islamic buffer state discussed in secret”. The Times. 
  13. ^ „BH partition plans in form of a stain”. Sense Tribunal. 2. 4. 2007. Архивирано из оригинала 27. 02. 2020. г. Приступљено 2009-08-17. 
  14. ^ Kay, Sean (1998). NATO and the future of European security. Rowman & Littlefield Publishers, Inc. стр. 82. 
  15. ^ Meurs, Wim (2003). Prospects and Risks Beyond EU Enlargement: Southeastern Europe. VS Verlag. стр. 168. 
  16. ^ „Kordić & Čerkez (IT-95-14/2) | Judgement” (PDF). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 26. 2. 2001. стр. 38. Приступљено 2022-10-16. 
  17. ^ „WITNESS NAME: Paddy Ashdown (extract from transcript, pages 2331 – 2356)”. CASE IT-02-54 PROSECUTOR vs. SLOBODAN MILOŠEVIĆ. ICTY. 14. 3. 2002. 
  18. ^ Lattimer, Mark; Sands, Philippe (2003). Justice for crimes against humanityСлободан приступ ограничен дужином пробне верзије, иначе неопходна претплата. Hart Publishing. стр. 16. 
  19. ^ „Milosevic trial: Croatia's President Mesic gives evidence”. 
  20. ^ а б в г Sherwell, Philip; Petric, Alina (2000-06-18). „Tudjman tapes reveal plans to divide Bosnia and hide war crimes”. London: Telegraph.co.uk. Приступљено 2010-05-07. 
  21. ^ а б в г Lashmar, Paul; Bruce, Cabell; Cookson, John (2000-11-01). „Secret recordings link dead dictator to Bosnia crimes”. London: Independent News. Архивирано из оригинала 2022-05-25. г. Приступљено 2010-05-07. 
  22. ^ „Testimony of Stjepan Mesić from a transcript of the Milošević trial”. United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 2002-10-02. Приступљено 2009-08-17. 
  23. ^ „JUSTICE REPORT: Bosnia's Book of the Dead”. Balkan Investigative Reporting Network. 2007-06-21. Архивирано из оригинала 2011-07-10. г. Приступљено 2009-08-14. 
  24. ^ а б Kurspahic, Kemal (2006). „Chapter 6: From Bosnia to Kosovo and beyond: mistakes and lessons”. Ур.: Blitz, Brad. War and change in the Balkans. Cambridge University Press. стр. 76—86. ISBN 978-0-521-67773-8. 
  25. ^ Banac, Ivo (2006). „Chapter 3: The politics of national homogeneity”. Ур.: Blitz, Brad. War and change in the Balkans. Cambridge University Press. стр. 30—43. ISBN 978-0-521-67773-8. 
  26. ^ „Prosecutor v. Naletilic and Martinovic - Judgement (Historical Background)” (PDF). United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 2001-02-22. Приступљено 2009-08-16. 
  27. ^ „Prosecutor v. Biljana Plavsic judgement” (PDF). „Biljana Plavsic was sentenced to 11 years' imprisonment.” 
  28. ^ „Prosecutor v. Momcilo Krajisnik judgement” (PDF). „Sentenced to 27 years' imprisonment” 
  29. ^ „Prosecutor v. Radoslav Brđanin - Judgement” (PDF). United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 2007-04-03. Приступљено 2009-11-03. 
  30. ^ „Prosecutor v. Duško Tadić - Judgement” (PDF). United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 1997-07-14. Приступљено 2009-11-03. 
  31. ^ „Prosecutor v. Ratko Mladic - Amended Indictment” (PDF). United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 2002-11-08. Приступљено 2009-08-18. 
  32. ^ „Milosevic et al. - Amended Indictment” (PDF). United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 2006-03-14. Приступљено 2009-08-18. 
  33. ^ „Report to the death of Slobodan Milošević” (PDF). United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. мај 2006. Приступљено 2009-08-18. 
  34. ^ „Prosecutor v. Momčilo Krajišnik - Judgement Summary” (PDF). United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 2006-09-27. Приступљено 2009-11-03. 
  35. ^ „Plans for a 'Greater Croatia' (document)”. Bosnia Report. Архивирано из оригинала 3. 3. 2012. г. Приступљено 26. 5. 2010. 
  36. ^ а б „Prosecutor v. Kordić and Čerkez - Judgement” (PDF). United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 
  37. ^ „HRW: Conflict between Bosnia and Herzegovina and Croatia”. 
  38. ^ „Judgement of Trial Chamber III in the Kordić and Čerkez Case”. United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 
  39. ^ „The Prosecutor v. Jadranko Prlić, Bruno Stojić, Slobodan Praljak, Milivoj Petković, Valentin Ćorić & Berislav Pušić” (PDF). 
  40. ^ а б в „View from the Hague” (PDF). 
  41. ^ а б в „Session from the Prlić case”. 2008-02-04. Приступљено 2009-11-04. 
  42. ^ Ponte, Carla Del (јануар 2009). Madame Prosecutor: Confrontations with Humanity's Worst Criminals and the Culture of Impunity. Other Press. ISBN 978-1-59051-302-6. 
  43. ^ Initial Indictment - Prlic et al
  44. ^ Adis Maksic, Referendum Discourse in Republic of Srpska Politics 2006- 2008: An Analysis of its Emergence and Performative Structure, Virginia Polytechnic Institute and State University, 2009
  45. ^ James Ker-Lindsay, The Hollow Threat of Secession in Bosnia and Herzegovina: Legal and Political Impediments to a Unilateral Declaration of Independence by Republika Srpska, LSEE, April 2016
  46. ^ 48th report to the United Nations Security Council of the High Representative for Implementation of the Peace Agreement on Bosnia and Herzegovina, 5 November 2015
  47. ^ "We have told everybody that we want a dialogue. If you do not want to have a dialogue with us, if you do not want to harmonize Bosnia and Herzegovina with Dayton, in 2017 our proposal will be a referendum on the status of the RS. And that status implies a free and independent Republika Srpska." Milorad Dodik, NIN magazine, 28 May 2015
  48. ^ "In that regard we said clearly that, unless there are visible and tangible elements of stabilization of the RS in accordance with the Constitution until 2017, meaning that many competencies that were stolen must be returned, in 2018 the RS will carry out a referendum on its status, to det ermine its status. The proposal will be an independent state." Milorad Dodik, Blic online/FENA, Istocno Sarajevo SNSD Congress, 25 April 2015.
  49. ^ Bosnia Today Архивирано 2016-09-26 на сајту Wayback Machine, 25 April 2015

Literatura[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Подела_Босне_и_Херцеговине&oldid=27716799”