Rusi u Bugarskoj
 | |
 Belogardejci, emigranti u Bugarskoj | |
| Ukupna populacija | |
|---|---|
| 9.978 (2011) | |
| Regioni sa značajnom populacijom | |
| Sofija, Burgaska oblast, Varnenska oblast, Plovdivska oblast, Velikotrnovska oblast | |
| Jezici | |
| bugarski i ruski | |
| Religija | |
| Pravoslavlje | |
| Srodne etničke grupe | |
| Ruska dijaspora |
Rusi u Bugarskoj (bug. Руснаци) čine četvrtu po veličini etničku grupu u Bugarskoj, koja broji 9.978 prema popisu stanovništa iz 2011. godine.[traži se izvor] Rusi uglavnom žive u velikim urbanim centrima, kao što su Sofija, Plovdiv, Varna i Burgas. Iako je najveći talas ruskih naseljenika stigao nakon događaja oko oktobarske revolucije i ruskog građanskog rata, kompaktne grupe Rusa živele su u Bugarskoj vekovima pre toga. Po popisu iz 2011. godine, ruskim jezikom u Bugarskoj se služi 9.556 lica.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Među ranim ruskim naseljenima bili su nekadašnji Nekrasovski kozaci, a neki od njih su učestvovali u osnivanju sela Tataritsa u tadašnjem Otomanskom južnoj Dobrudži (danas deo sela Aidemir[2] u provinciji Silistra), 1674. godine, a u njemu su izgradili i crkvu 1750. godine.[3] Drugo rusko selo na severoistoku Bugarske je Kazaško u provinciji Varna, gde potomci Kubanskih i Donskih kozaka žive od 1905. godine.[4] Članovi ovih staroslovenskih zajednica lokalno su poznati kao Lipovani.[5] Njihovo glavno zanimanje je ribolov, na Dunavu i na jezeru Varna.[6]
Za vreme Rusko-turskog rata 1877-1878, koji se u velikoj meri se borio na današnjoj bugarskoj teritoriji i oslobođenju Bugarske, osnovana je prelazna ruska uprava na čeku sa princom Aleksandrom Mihailovičem Dondukov-Korsakovom.[7]
Nakon poraza od strane Crvene garde u Ruskom građanskom ratu, veliki broj pripadnika Bele garde pobegao je u Bugarsku (tada monarhiju) u kojoj traži utočište. Oni su na početku brojili oko 24.000–[8] 29,000,[9]-29,000, ali oko 4.000 lica je dobilo amnestiju i vratilo se u Sovjetski Savez. Bugarska je postala deo Istočnog bloka posle Drugog svetskog rata, a veliki broj Rusa je emigriralo u ovu zemlju.[9] Danas stranački (uključujući i ruske) poslovne ljude koji žive u Bugarskoj imaju pravo na bugarski pasoš pod određenim uslovima (kao što su ulaganje preko 250.000 dolara ili pokretanje biznisa)[9] Rusi u Bugarskoj zastupaju brojne organizacije, kao što su Kompatriotska unija, Unija ruskih građana i Društvo belih gardista.[9]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Broj i udeo Rusa prema popisima stanovništva u Bugarskoj tokom godina[10]
| Godina | Procentualno (%) |
Broj Rusa |
| 1900 | 0.04 | 1 685 |
| 1905 | 0.08 | 3 275 |
| 1910 | 0.05 | 2 505 |
| 1920 | 0.18 | 9 080 |
| 1926 | 0.35 | 19 706 |
| 1934 | 0.19 | 11 928 |
| 1946 | 0.18 | 13 200 |
| 1956 | 0.13 | 10 551 |
| 1965 | 0.13 | 10 815 |
| 1992 | 0.20 | 17 139 |
| 2001 | 0.19 | 15 595 |
| 2011 | 0.13 | 9 978 |
Broj Rusa po okruzima, prema popisu stanovništa u Bugarskoj 2011. godine[11]
| Oblast | Broj Rusa | Procentualno (%) |
|---|---|---|
| Oblast | 15 595 | 0.19 |
| Blagoevgradska oblast | 476 | 0.13 |
| Burgaska oblast | 1 107 | 0.26 |
| Varnenska oblast | 1 358 | 0.29 |
| Velikotrnovska oblast | 539 | 0.18 |
| Vidinska oblast | 189 | 0.14 |
| Vračanska oblast | 333 | 0.13 |
| Gabrovska oblast | 310 | 0.21 |
| Dobrička oblast | 430 | 0.20 |
| Krdžalijska oblast | 234 | 0.14 |
| Ćustendilska oblast | 160 | 0.09 |
| Lovečka oblast | 269 | 0.15 |
| Montanska oblast | 272 | 0.14 |
| Pazardžička oblast | 588 | 0.18 |
| Pernička oblast | 224 | 0.14 |
| Plevenska oblast | 692 | 0.22 |
| Plovdivska oblast | 1 151 | 0.16 |
| Razgradska oblast | 223 | 0.14 |
| Rusenska oblast | 542 | 0.20 |
| Silistranska oblast | 442 | 0.31 |
| Slivenska oblast | 476 | 0.21 |
| Smoljanska oblast | 111 | 0.07 |
| Sofijska oblast | 301 | 0.11 |
| Oblast grada Sofije | 3 127 | 0.26 |
| Starozagorska oblast | 751 | 0.20 |
| Trgoviška oblast | 139 | 0.10 |
| Haskovska oblast | 476 | 0.17 |
| Šumenska oblast | 384 | 0.18 |
| Jambolska oblast | 291 | 0.18 |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Ruski jezik u Bugarskoj”. Arhivirano iz originala 02. 06. 2012. g. Pristupljeno 28. 08. 2017.
- ^ „Lipovancite ne pušat, no piяt kato smoci” (na jeziku: bugarski). Standart. 15. 9. 2002. Pristupljeno 15. 1. 2007.
- ^ „Etničeskite rusnaci ot selo Tatarica čestvat Roždestvo Hristovo” (na jeziku: bugarski). BG NewsRoom. 7. 1. 2007. Arhivirano iz originala 13. 10. 2007. g. Pristupljeno 14. 1. 2007.
- ^ „Arhivirana kopija” Bolgarskie lipovancы (na jeziku: ruski). Staroverы v Samare. 16. 6. 2005. Arhivirano iz originala 27. 09. 2007. g. Pristupljeno 14. 1. 2007.
- ^ Victor Vascenco, "Melchisedec şi lipovenii" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. avgust 2009), Romanoslavica (University of Bucharest), XLII. str. 133.
- ^ „Selo ot nepušači stana turističeska atrakciя” (na jeziku: bugarski). Standart. 2006-11-19. Arhivirano iz originala 30. 09. 2007. g. Pristupljeno 15. 1. 2007.
- ^ „Bъlgariя sled Osvoboždenieto 1878 g. Hronologična tablica” (na jeziku: bugarski). Ministerstvo na vъnšnite raboti na Republika Bъlgariя. Arhivirano iz originala 11. 2. 2007. g. Pristupljeno 2007-01-14.
- ^ „Čekisti plašat Stamboliйski s prevrat” (na jeziku: bugarski). Standart News. 12. 5. 2002. Arhivirano iz originala 30. 09. 2007. g. Pristupljeno 14. 1. 2007.
- ^ a b v g „Evropeйski akcenti. Malcinstvata” (na jeziku: bugarski). Radio France Internationale Sofia 103.6. 30. 5. 2006. Pristupljeno 2007-01-14.[mrtva veza]
- ^ „Etni;ki sastav Bugarske 2011.”. Arhivirano iz originala 02. 06. 2012. g. Pristupljeno 28. 08. 2017.
- ^ „Etnički sastav bugarskih regiona i gradova 2011”. Arhivirano iz originala 15. 07. 2018. g. Pristupljeno 28. 08. 2017.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Peykovska, Penka (2015). Marriage and mixed marriage among Russians in interwar Bulgaria (na jeziku: bugarski).
- Peykovska, Penka (2014). Socio-Economic profile of Russian immigrants to Bulgaria in the 1920s (na jeziku: ruski).
- Peykovska, P., N. Kiselkova (2013). Russia emigration in Bulgaria according to 1920 and 1926 Population Census (na jeziku: bugarski). Sofiя.
- Kьoseva, Cvetana (2002). Bъlgariя i ruskata emigraciя (20-te – 50-te godini na XX v.) (PDF) (na jeziku: bugarski). Sofiя: IMIR. ISBN 978-954-8872-39-3. Arhivirano iz originala (PDF) 28. 08. 2017. g. Pristupljeno 28. 08. 2017.
