Srpska Mečka
| Srpska Mečka mađ. Erdősmecske | |
|---|---|
 | |
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Mađarska |
| Region | Južna prekodunavska regija |
| Županija | Baranja |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — | 389 |
| — gustina | 14,71 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 46° 10′ 40″ S; 18° 30′ 40″ I / 46.177778° S; 18.511111° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Površina | 26,44 km2 |
  Srpska Mečka Srpska Mečka na karti Mađarske | |
| Poštanski broj | 7723 |
| Pozivni broj | 72 |
| Veb-sajt | |
| www.erdosmecske.hu | |
Srpska Mečka, Racmečka[1] (mađ. Erdősmecske, do 1948. godine Rácmecske — Racmečke; nem. Ratzmetschke, Metschge[2], hrv. Mečka — Mečka) je selo u Mađarskoj, u južnom delu države. Selo upravo pripada Pečvaradskom srezu Baranjske županije, sa sedištem u Pečuju.
Srpska Mečka je do početka 20. veka imala značajnu srpsku zajednicu. U selu i danas stoji srpska crkva, posvećena Svetom Dimitriju[3].
Prirodne odlike[uredi | uredi izvor]
Naselje Srpska Mečka se nalazi u južnoj Mađarskoj, u istorijskoj oblasti Baranja. Najbliži veći grad je Pečvarad.
Selo je smešteno u severnoj, brdskoj Baranji, na jugoistočnim padinama planine Meček. Nadmorska visina naselja je približno 200 metara.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema podacima iz 2013. godine Srpska Mečka je imala 389 stanovnika. Poslednjih godina broj stanovnika opada[4].
Pretežno stanovništvo u naselju čine Mađari rimokatoličke veroispovesti, a manjine su Nemci (22%).
Popis 1910.[uredi | uredi izvor]
| Srpska Mečka[5] | |
|---|---|
| jezik | vera |
ukupno: 1.110 Rimokatol. 997 (89,81%) Pravoslavci 87 (7,83%) Luterani 10 (0,90%) Kalvinisti 9 (0,81%) Jevreji 6 (0,54%) Grkokatolici 1 (0,09%)
| |
Istorija Srba u mestu[uredi | uredi izvor]
Srbi od Velike seobe 1690. godine. Srbi su uvek bili u malom broju i udaljeni od ostatka srpskog naroda u Ugarskoj, pa već krajem 19. veka oni postaju retki u ovim krajevima[6].
U selu Rac Mečka bilo je 1731. godine 15 srpskih pravoslavnih domova. Broj stanovnika 1796. godine iznosio je 340 duša. Vek kasnije njihov broj je znatno opao i iznosi 1890. godine - 111. Za to vreme izgubilo se 229 stanovnika, što je drastični pad broja.[7] Broj stanovnika u Rac Mečki 1865. godine bio je 170 pravoslavaca Srba.[8]
Srpska pravoslavna crkva u Rac Mečki je građena u 18. veku, a posvećena je Sv. velikomučeniku Dimitriju. Uz nju je dozidan toranj 1779. godine.[9] Crkvene matice su zavedene 1793. godine. Godine 1905. ta stara bogomolja je bila u "rđavom stanju". Još od jeseni 1902. godine traženo je da se taj "ruševni" hram zatvori.[10] Sadašnji pravoslavni hram je iz 1911. godine, sa novim malim ikonostasom. Arhitektonski plan nove crkve je uradio majstor Mikloš Stejndl iz Batoseka.[11]
Mesto Rac Mečka je 1847. godine imalo 272 Srbina stanovnika, a dve decenije kasnije, 1867. godine bilo ih je mnogo manje, samo 170 pravoslavnih duša.[8]
Kupci jedne srpske knjige bili su 1808. godine žitelji Mečkanski: pop Aleksije Aleksić paroh sa popadijom Anastazijom, Simeon Atanacković učitelj, te kupac Vasilije Hrištović sa suprugom Anastazijom.[12] Pop Petar Radmanović bio je 1824. godine paroh mečkanski. Zapisan je 1826. godine kao administrator parohije pop Atanasije Komadinović.[13]
Srpska škola u Rac Mečki nije uređena po zakonu kaže se 1896. godine.[14] Zato ta škola nije ni radila tokom školske 1896/1897. godine. Učiteljski ogrev u Rac Mečki je dobijan od spahiluka Božok 1901. godine. U mestu je 1905. godine.
Godine 1905. Rac Mečka je mala opština u Pečvaradskom srezu. Tu živi 1077 stanovnika u 204 doma. Nemci dominiraju, a Srba je malo; njih 85 pravoslavnih duša (ili 8%) je sa 15 kuća. Od srpskih javnih zdanja tu su pravoslavna crkva i narodna škola. Od komunikacijskih sredstava mesto ima samo poštu. U Rac Mečki je u to vreme srpska crkvena opština, skupština je redovna pod predsedništvom Rade Vasiljevića. Parohija je najniže šeste platežne klase. Ni parohijski dom ni svešteničku sesiju nemaju. Činodejstvuju jeromonasi manastira Grabovca. Postoji srpsko pravoslavno groblje, a crkveno-opštinski posed je vrlo mali sa osam kj. zemlje.[15]
Prilikom iseljavanja Srba iz novoosnovane Mađarske u maticu posle Prvog svetskog rata iz sela se iselilo 65 duša. Posle toga u selu je ostalo par Srba.
Savremeno doba[uredi | uredi izvor]
Početkom 21. veka u Mečki, je srpska pravoslavna crkva posvećena Sv. Dimitriju, i nalazi se u centru naselja. Pripada stilski istoricizmu i ne ističe se lepotom. Njen staratelj 2013. godine bio je Mladen Grubić, koji potiče iz Mečke, a živi u Pečvaradu.[16] Srpsko pravoslavno groblje se nalazi dva kilometra zapadno od sela. Nezagrađeno je i zapušteno, a vlasništvo je crkvene opštine. spomenici su najviše iz 19. veka, a ima ih i iz 18. veka.[17]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ http://www.poreklo.rs/2014/04/14/optiranje-iseljavanje-srba-u-madjarskoj-1920-1931
- ^ „Folia onomastica croatica 14 (2005)” (pdf). Živko Mandić: Hrvatska imena naseljenih mjesta u Madžarskoj.
- ^ Magyarországi ortodox templomok | Szakrális építészet
- ^ Baranya (Hungary): County, Towns and Villages - Population Statistics in Maps and Charts
- ^ „Jezički i verski sastav stanovništva Kraljevine Ugarske po naseljima, Popis 1910. godine”. Arhivirano iz originala 13. 01. 2018. g. Pristupljeno 10. 04. 2019.
- ^ Optiranje i iseljavanje Srba u Mađarskoj 1920-1931. - Poreklo
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1895. godine
- ^ a b "Glasnik društva srpske slovesnosti", Beograd 1872. godine
- ^ Srpski institut...
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1902. godine
- ^ "Nin", specijalni dodatak Dinka Davidova, Beograd 1990. godine
- ^ Nikola Šimić: "Logika serbskago naroda", Budim 1808.
- ^ "Serbski letopisi", Budim 1826. godine
- ^ "Školski list", Sombor 1896. godine
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910. godine
- ^ "Srpske nedeljne novine", Budimpešta 2013.
- ^ Srpski institut, internet baza podataka, Budimpešta
