Hotinska tvrđava
| Hotinska tvrđava | |
 | |
Informacije
| |
|---|---|
| Lokacija |  Hotin, Černovačka oblast, Ukrajina
|
| Status | završena |
| Sagrađena | 1325. |
Hotinska tvrđava (ukr. Хотинська фортеця, polj. twierdza w Chocimiu, tur. Hotin Kalesi) je utvrđeni kompleks koji se nalazi na desnoj obali reke Dnjestar u Hotinu, u Černovačkoj oblasti zapadne Ukrajine. Nalazi se na teritoriji istorijske severne Besarabije koja je 1940. godine podeljena između Ukrajine i Moldavije. Tvrđava se takođe nalazi u neposrednoj blizini još jedne poznate odbrambene građevine, tvrđave Kamjanec-Podiljski u Kamjanec-Podiljskom. Izgradnja sadašnje tvrđave Hotin započeta je 1325. godine, dok su velika poboljšanja izvršena 1380-ih i 1460-ih godina.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Kao rusko uporište[uredi | uredi izvor]
Početak Hotinske tvrđave seže u Hotinsko utvrđenje, koju je u 10. veku podigao knez Vladimir Svjatoslavič kao jedno od graničnih utvrđenja jugozapadne Kijevske Rusije, nakon što je pod svoju upravu dodao zemlju današnje Bukovine. Utvrđenje, koje je na kraju pretvoreno u tvrđavu, nalazilo se na važnim trgovačkim putevima, koji su povezivali Skandinaviju i Kijev sa Ponizijom (nizija), Podiljem, đenovljanskim i grčkim kolonijama na Crnom moru, preko Moldavije i Vlaške, na čuvenom „trgovinskom putu od Varjaga ka Grcima“.[1]
Utvrđenje se nalazilo na stenovitoj teritoriji koju je stvorila visoka desna obala Dnjestra i doline. U početku je to bila samo ogromna hrpa zemlje sa drvenim zidovima i zaštitnom opremom. Dizajnirano je da zaštiti naselje Hotin preko reke. Prva kamena konstrukcija bila je prilično mala. Nalazila se upravo tamo gde se danas nalazi severna kula. Tokom vekova, ova tvrđava je doživela mnoge rekonstrukcije i proširenja, a bila je i oštećena od osvajača, koji će je kasnije obnavljati.
Krajem 11. veka, tvrđava Hotin je pripadala Terebovljanskoj kneževini. Tokom 1140-ih tvrđava je postala deo Galičke kneževine, a 1199. godine bila je deo Galičko-volinskog kraljevstva.[2]
Rekonstrukcija i utvrđivanje[uredi | uredi izvor]
Godine 1250–1264, knez Danilo Galički i njegov sin Lev obnovili su tvrđavu. Dodali su pola metra kamenog zida i 6 metara širok šanac oko tvrđave. U severnom delu tvrđave dozidani su i novi vojni objekti. U drugoj polovini 13. veka obnovili su ga Đenovljani.[1]
Tokom 1340-ih tvrđavu je zauzeo moldavski knez Dragoš, vazal Kraljevine Ugarske. Posle 1375. bila je deo pokrajine Moldavije. Pod vlašću Stefana Velikog iz Moldavije tvrđava je znatno proširena. Pod njegovim vođstvom, podignuti su novi zidovi široki 5-6 m i visoki 40 m. Takođe je dodao tri kule i podigao dvorište za 10 m. Dvorište je bilo podeljeno na kneževsku i vojničku polovinu. Kopao je i duboke podrume koji su vojnicima služili kao kasarne. Ovom rekonstrukcijom tvrđava je dovedena u strukturu kakvu ima danas. Tokom 14. do 16. veka tvrđava je služila kao rezidencija moldavskih prinčeva.
Godine 1476. garnizon je uspešno držao tvrđavu protiv turske vojske sultana Mehmeda II. Krajem 16. veka Moldavija je postala kneževina Osmanskog carstva. Nakon toga, u tvrđavi je bila stacionirana janjičarska jedinica, pored moldavskih trupa. Za to vreme Turci su proširili i utvrdili tvrđavu.
Tvrđavu su zauzele snage Poljsko-litvanske zajednice pod vođstvom velikog krunskog hetmana Jana Tarnovskog1538. godine. Snage zajednice Poljske i Litvanije su minirale zidove tvrđave, uništile tri kule i deo zapadnog zida. Nakon što je zauzeta, Hotinska tvrđava je obnovljena između 1540. i 1544. godine. Godine 1563. Dmitro Višnjevecki je sa pet stotina Zaporoških kozaka zauzeo tvrđavu i držao je neko vreme.
17. do 19. vek[uredi | uredi izvor]
Godine 1600. otac Petra Mogila, Simion, prethodni vladar i Moldavije i Vlaške, i njegov brat moldavski princ Jeremija Mogila, uz poljsku podršku, sklonili su se u tvrđavu.[3] Vodili su dinastičku bitku protiv snaga Moldavije i Vlaške predvođenih Mihajom Hrabrim, koji je pokušavao da je zauzme, a zatim su se sklonili u Poljsku.
Godine 1611. vojvoda Stefan Tomša II je vladao Moldavijom uz podršku Osmanskog carstva i držao tvrđavu Hotin sve dok nije svrgnut 1615.
Godine 1615. poljska vojska je ponovo zauzela Hotin, a 1620. godine grad je ponovo zauzela turska vojska.
U septembru–oktobru 1621. godine, vojska državne zajednice Poljske i Litvanije pod komandom hetmana Jana Karola Hodkeviča i Petra Sagajdačnog uspešno je odbila vojsku turskog sultana Osmana II u bici kod Hotina. 8. oktobra 1621. potpisan je Hotinski mir, kojim je zaustavljeno osmansko napredovanje u Poljsko-litvansku zajednicu i potvrđena je granica zajednice i Osmanlija na reci Dnjestar (granica Kneževine Moldavije).[4]
Bogdan Hmeljnicki, došao je prvo kao saveznik Moldavske i Vlaške kneževine, a zatim je zauzeo Hotinsku tvrđavu na određeno vreme u proleće 1650. Godine 1653, u bici u Žvanecu na levoj obali Dnjestra, se borio garnizon Turaka iz Hotina zajedno sa snagama Kneževine Moldavije. U novembru 1673. Turci su izgubili Hotinsku tvrđavu i Jan Sobjeski je sa poljsko-kozačkom vojskom počeo da zauzima Hotin.[5] Poznato je da je Jan Sobjeski opisao bitku kao „Više od 60 topova je grmelo bez prestanka, nebo je bilo u plamenu i zagušeno dimom, zemlja se tresla, zidovi su stenjali, stene su se raspadale. Ono što su moje oči uhvatile tokom dana bilo je neopisivo. Nemoguće je preneti upornost i hrabrost, odnosno očaj, sa kojima su se obe strane borile”.
Karlovačkim mirovnim ugovorom 1699. godine tvrđava je preneta iz Poljsko-litvanske zajednice u Moldaviju.[6] Godine 1711. Hotin su ponovo zauzeli Turci. Turci su potom utvrdili Hotin, nakon šestogodišnje (1712–1718) rekonstrukcije, koji je postao je glavno uporište osmanske odbrane u istočnoj Evropi.
Godine 1739, nakon što su Rusi pobedili Turke u bici kod Stavučana (danas Stavčeane) u kojoj su se borili Ukrajinci, Rusi, Gruzini i Moldavci, oni su opkolili tvrđavu Hotin. Komandant turskih snaga Ilijaš Kolčeag predao je tvrđavu ruskom komandantu Burhartu Kristofu fon Minihu.
Godine 1769. i 1788. Rusi su ponovo uspešno jurišali na tvrđavu, ali je svaki put vraćena prema mirovnim ugovorima. Tek posle rusko-turskog rata (1806—1812) Hotin postaje stalni deo Rusije i okružni centar u Besarabiji. Međutim, kada su se Turci povlačili, gotovo su potpuno ruinirali tvrđavu.
Godine 1826. grad Hotin je dobio grb.
Godine 1832. na teritoriji tvrđave podignuta je nova crkva Aleksandra Nevskog.
Vlada je 1856. godine ukinula status Hotinske tvrđave kao vojnog entiteta.
20. i 21. vek[uredi | uredi izvor]
Prvi svetski rat i ruski građanski rat uzeli su težak danak Hotinu. U januaru 1918, Moldavska Demokratska Republika je proglasila nezavisnost i u martu se ujedinila sa Rumunijom.
Januara 1919. izbio je anti-rumunski ustanak koji su organizovali boljševici iz Rusije. Direktorijum Hotin je stekao vlast u više od sto sela u toj oblasti, a J.I. Vološenko-Mardarjev je bio zapovednik. Ustanak je trajao samo deset dana i 1. februara Rumuni su ušli u Hotin. Hotin je međunarodno priznat kao deo Rumunije nakon Pariske mirovne konferencije, ostajući u sastavu Rumunije 22 godine, kao administrativni centar okruga Hotin.[7]
Sovjetski Savez je 28. juna 1940. okupirao Besarabiju i Severnu Bukovinu, a po naređenju Moskve, severni deo Besarabije, uključujući i grad Hotin, uključen je u sastav Ukrajinske Sovjetske Socijalističke Republike . 6. jula 1941. godine, Hotin su ponovo osvojile nemačko - rumunske armije, vraćajući ga u Rumuniju kao deo gubernije Bukovine. U leto 1944, Crvena armija je ponovo okupirala region.
Septembra 1991. godine, tokom proslave 370 godina od Hotinske bitke 1621. godine, otkriven je spomenik ukrajinskom hetmanu Petru Sagajdačnom, koji je izradio vajar I. Hamal.[7] Danas je Hotin jedan od najvećih gradova i važan industrijski, turistički i kulturni centar Černovačke oblasti. Uzimajući u obzir bogatu istorijsku tradiciju grada, Kabinet ministara Ukrajine je 2000. godine kreirao Arhitektonski rezervat tvrđave Hotin . U septembru 2002. drevni grad je proslavio svoju 1000-godišnjicu.[7]
.jpg)
Tvrđava Hotin u filmovima[uredi | uredi izvor]
U Hotinskoj tvrđavi snimani su mnogi istorijski avanturistički filmovi: Viper (1965), Zahar Berkut (1971), Strele Robin Huda (1975), Stara tvrđava (1976), D'Artinjan i tri musketara (1978), Balada o Hrabrom vitezu Ajvenhu (1983), Crna strela (1985) [7] i Taras Buljba (2009).[8] U ovim filmovima tvrđava je obično predstavljala različite francuske i engleske zamkove, uključujući La Rošel.
Legende[uredi | uredi izvor]
Postoje mnoge legende o tvrđavi, nastale tokom stotina godina njenog postojanja. Neke popularne legende uključuju poreklo velike tamne mrlje na jednoj strani zida tvrđave. Jedna legenda kaže da je to mesto stvoreno suzama hotinskih pobunjenika protiv Turaka Osmanlija koji su ubijeni u tvrđavi. Druga legenda kaže da je to mesto nastalo od suza devojke po imenu Oksana, koju su Turci živu zakopali u zidinama utvrđenja.[9]
Hotin u umetnosti[uredi | uredi izvor]
-
Bitka kod Hotina 1673. -
Bitka kod Hotina 1673 -
Jovan III Sobjeski u bici kod Hotina 1673. -
Bitka kod Hotina 1621. Jozef Brant -
Hotimski ugovor 1621. -
Pozdrav pred Hotinsku bitku 1621. -
Kodkijevičeva smrt -
Knez Vladislav Vasa, 1624 -
Stanislav Lubomirski u logoru, 1647 -
Apoteoza Žigmunta III posle bitke u Hotinu
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Khotyn Fortress”. World History Encyclopedia (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-04.
- ^ „History Khotyn fortress”. khotynska-fortecya.cv.ua. Pristupljeno 2022-02-04.
- ^ Ohloblyn, Oleksander. „Mohyla, Petro”. Encyclopedia of Ukraine. Pristupljeno 2008-07-12.
- ^ Podhorodecki, Leszek (1971). „Chocim, 1621” (na jeziku: poljski). Muzeum Pałac w Wlianowie. Pristupljeno 2008-07-12.
- ^ History of cities and villages of the Ukrainian SSR. Kyiv. 1971. Arhivirano iz originala 30. 05. 2008. g. Pristupljeno 23. 03. 2022.
- ^ Khvorostenko, Sergey (2005). „Khotyn Ancient and Modern” (na jeziku: ruski). turizm.lib.ru. Pristupljeno 2008-07-12.
- ^ a b v g Klymenko, Sergiy (jul 2004). „On the southwest of Kiev, July 2004. Fourth day: Chernivsti -> Khotyn -> Kamianets-Podilskyi -> Chornokozyntsi -> Chernivsti”. serg-klymenko.narod.ru (na jeziku: ukrajinski). Pristupljeno 2008-07-16.
- ^ „Khotyn - Chocim”. Castles.com.ua. Pristupljeno 2008-07-12.
- ^ Khotyn Fortress Arhivirano 2008-12-09 na sajtu Wayback Machine — Newspaper article from Shepetivskyi Vistnyk, Accessed 16 July 2008.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- History of cities and villages of the Ukrainian SSR. Kyiv. 1971. Arhivirano iz originala 30. 05. 2008. g. Pristupljeno 23. 03. 2022.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Hotinska tvrđava na Vikimedijinoj ostavi- Cetatea Hotin — Moldata.com (na rumunskom)
- Pictures of Khotyn Fortress on the LiveJournal (na ruskom)
- Video "Khotyn Fortress, aerial survey (4k Ultra HD)"
- Khotyn Fortress screened from a drone.
