Crkva Svete Petke u Trnavi
| Crkva svete Petke | |
|---|---|
 Pogled na crkvu svete Petke | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Trnava |
| Opština | Opština Raška |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | crkva |
| Vreme nastanka | 1579. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Vlasnik | Republika Srbija |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
Crkva svete Petke nalazi se u selu Trnava pored puta Raška - Šerametovica, na padinama planine Golija na 10 km od Raške. Podignuta je 1579. godine na temeljima starije crkve. Građena je od lomljenog kamena, svod od tesane sige, a kamene ploče su zadržane samo na krovu apside. Freske koje su sačuvane imaju veliku stilsku i ikonografsku vrednost.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Crkva je sagrađena 1579/80. godine. O gradnji i živopisanju hrama više nam otkriva sačuvani natpis koji pominje dva imena — jednu mušku i jednu žensku osobu koji su najverovatnije jedini ktitori. Imena trnavskih ktitora bez oznake zanimanja i društvenog položaja ne kazuju nam ništa o njihovoj hijerarhijskoj pripadnosti, ali nam nesumnjivo ukazuju na činjenicu da oni nikako nisu prvi među jednakim, već pripadnici bogatijeg sloja društva. Oni su se ili bavili trgovinom ili stočarenjem i time izdvojili iz siromašne sredine, ili su ce stekavši naklonost turskih vlasti nekim posebnim zaslugama uzdigli na viši položaj od drugih svojih savremenika.[2]
Iz pomenutoh natpisa saznajemo je hram sagrađen i oslikan između 1. septembra 1579. i 31. avgusta 1580. godine i da su pri tom velike zasluge imale ličnosti Vucina ili Vučina i Cvete ili Cveje. Živopisana je neposredno posle završetka gradnje y nekom od letnjih meseci 1580. godine, a čitav posao je završen pre 14. oktobra kada se slavi praznik Sveta Petka. Izgradnja i životopisanje crkve iste godine nije bio redak slučaj za gradnju malih crkava za vreme turske vladavine.[2]
Arhitektura[uredi | uredi izvor]
Crkva je skromnog oblika i spada y red seoskih crkava grobljanskog tipa, nastalih y vreme turske vladavine y gotovo svim oblastima Pećke patrijaršije. Bez kupole, pravougaone osnove, sa dvoslivnim krovom prekrivanim kamenim pločama, niska i prizemljena, crkva više podseća na običnu seosku kuću nego na bogomolju sa istaknutijim sakralnim znamenjima. Unutrašnjost crkve je bogato živopisana. Pravougaonog je oblika, a na istoku ce završava nesrazmerno malom i vrlo plitkom polukružnom apsidom. Na zapadnoj strani crkva ce završava istovremeno građenom pripratom, koja zahvata nešto manju površinu od naosa. I naos i priprata zasvođeni su poluobličastim, nešto razvučenim, svodom zidanim blokovima sige, preko kojeg je postavljen dvovodni krov sa pokrivačem od falcovanog crepa. U hram se ulazi kroz vrata na zapadnom zidu narteksa. Unutrašnjost je veoma mračna a svetlost prodire kroz tri prozora.[3]
Od fresaka su sačuvane stojeće figure svetih arhijereja, svetih ratnika i drugih svetitelja, kao i dominantni Veliki praznici u naosu i scene iz života Svete Petke u priprati.[1]
Galerija[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Crkva Svete Petke u Trnavi”. http://www.raska-turizam.rs/. Pristupljeno 11. avgust 2016. Spoljašnja veza u
|work=(pomoć) - ^ a b Stanić, Radomir. Crkva svete Petke y Trnavi kod Raške. str. 101—102.
- ^ Stanić, Radomir. Crkva svete Petke y Trnavi kod Raške. str. 96.
