Milo Bošković

Za druge upotrebe pogledajte stranicu Milo Bošković (profesor).

milo bošković
dr. Milo Bošković
Lični podaci
Datum rođenja	(1911-10-20)20. oktobar 1911.
Mesto rođenja	Gornji Brčeli, kod Bara, Kraljevina Crna Gora
Datum smrti	21. septembar 1944.(1944-09-21) (32 god.)
Mesto smrti	Jasenovac, Kraljevina Jugoslavija (dejure) NDH (defakto)
Profesija	lekar
Porodica
Supružnik	Zagorka Zaga Jovanović
Delovanje
Član KPJ od	1940.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije 1941—1944.
Heroj
Narodni heroj od	27. novembra 1953.

Milo Bošković (Gornji Brčeli, kod Bara, 20. oktobar 1911 — Jasenovac, 21. septembar 1944) bio je lekar, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 20. oktobra 1911. godine u selu Gornji Brčeli, u Crmnici, kod Bara. Njegov otac Ivo radio je u Sjedinjenim Američkim Državama, a on je sa majkom i braćom ostao u Crnoj Gori. Osnovnu školu završio je u rodnom mestu, a gimnaziju na Cetinju. Medicinu je studirao na Univerzitetu u Bolonji, gde je i diplomirao 1937. godine. U Beograd je došao neposredno pred rat. Kao lekar se specijalizovao za parazitologiju i zaposlio se kao asistent Bakteriološkog instituta Veterinarskog fakulteta u Beogradu.

Najpre je bio simpatizer, a od 1940. godine i član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Jula 1941. godine je, po partijskom zadatku, zakupio kuću na Banjičkom vencu broj 12, u čijem je podrumu bila smeštena ilegalna štamparija CK KPJ, u kojoj su radili Branko Đonović i Slobodan Jović, narodni heroji Jugoslavije. Radi konspiracije, on je u kući otvorio lekarsku ordinaciju. Potom se formalno venčao sa, studentkinjom medicine i radnicom u štampariji, Zagorkom Zagom Jovanović, a Ljubicu Đonović, takođe jednu od radnica u štampariji, predstavili su kao kućnu pomoćnicu.

Početkom januara 1942. godine, Mila je tražila policija, pod sumnjom da je „engleski špijun“. Dok je policija ulazila u kuću, on je uspeo da se kroz plakar skloni u podrum, gde se nalazila štamparija. A Zaga i Ljubica su tada policiji dale objašnjenje da je Milo otišao kod svojih rođaka van Beograda.

Zbog njegove lične, kao i bezbednosti štamparije, Milo se jula 1942. godine, po partijskom zadatku, sa lažnim ispravama na ime domobranskog satnika Vinka Tomaševića, prebacio u Zagreb. Kada je stigao u Zagreb, 14. jula se sastao sa Ivankom Muačević-Nikoliš, da preko nje stupi u vezu sa partizanima na oslobođenoj teritoriji. Dok su se šetali ulicom, jedan ustaški policajac je prepoznao Ivanku i uhapsio ih.

U zatvoru su ga strahovito mučili i tukli. Izbili su mu sve prednje zube, a potom ga bacili sa drugog sprata dvorišnog dela policijske zgrade. Iako s polomljenom nogom, Milo nije ništa priznao, ni o svoj delatnosti, ni o ilegalnoj štampariji u Beogradu. Pošto nisu dobili nikakvo priznanje, prebacili su ga u logor Stara Gradiška, a krajem decembra 1942. godine u Jasenovac. Zajedno sa nekoliko logoraša pripremao je bekstvo, ali su ih stražari otkrili. Posle ponovnog strašnog mučenja, Preki ustaški sud ga je osudio na smrt vešanjem.

Na dan izvršenja kazne, 21. septembra 1944. godine, na stratištu je istupio pred komandanta logora Dinka Šakića, protestujući zbog načina izvršenja kazne — Ja sam sin Crne Gore, i protestujem protiv ovakvog sramnog načina izvršenja smrtne osude. Kod nas se ljudi ubijaju iz puške. Pošto je Šakić odlučio da mu ispuni „poslednju želju“, odbio je da okrene leđa i stavi crni povez.

Ukazom predsednika Federativne Narodne Republike Jugoslavije Josipa Broza Tita, 27. novembra 1953. godine, proglašen je za narodnog heroja Jugoslavije.

Jedna ulica u Baru i jedna ulica u Jajincima nose njegovo ime.

Porodica

Milo Bošković je imao dvojicu mlađe braće — Đuru i Petra. Đuro Bošković (1914—1945) je bio pravnik i revolucionar, a učestvovao je u Narodnooslobodilačkoj borbi. Posebno se istakao za vreme bitke na Sutjesci, 1943. godine, a poginuo je posle rata kao oficir OZNE u borbi protiv četnika. Petar Bošković (1931—2011) je bio diplomata i ambasador SFRJ na Kipru, a 1999. godine je u Zagrebu bio svedok na suđenju komandantu logora Jasenovac Dinku Šakiću, koji je tada bio osuđen na 20 godina zatvora. Milova sestra Bošković Velika bila je prvoborac, partizanka Četvrte proleterske crnogorske udarne brigade.

Muzej

Kuća u kojoj je bila štamparija i gde je živeo Milo Bošković preuređena je 1. maja 1950. godine u muzej posvećen tajnoj štampariji i nalazila se u sastavu Muzeja grada Beograda. Muzejska postavka predstavljala je rad svih štamparija koje su radile u vreme okupacije na teritoriji Beograda. Iste godine na kući je postavljena spomen ploča a 17.05.1965. godine objekat je proglašen spomenikom kulture od izuzetnog značaja.

Muzej je u avgustu 2000. godine zatvoren za posetioce, a kuća je vraćena naslednicima nakon sudskog spora sa organima uprave Opštine Beograd.

TV serija

Rad tajne štamparije CK partije i Milova hrabrost, velikodušnost, rodoljublje i ukupan doprinos ratu opisani su u mnogim knjigama koje se bave narodnooslobodilačkim ratom u Beogradu, a posebno je rad štamparije opisao Dragan Marković u knjizi „Otpisani“. Tokom snimanja poznate i veoma popularne TV serije u bivšoj Jugoslaviji „Otpisani“, ilegalnoj štampariji posvećena je jedna epizoda pod nazivom „Štamparija“ Takođe, imena likova su promenjena, gde god se pojavljuje dr. Bošković i studentkinja Zagorka, umesto njih se pojavljuje doktor Janković (Zoran Milosavljević) i Olivera (Svetlana Bojković).

Literatura

• Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. 
• Janković, Blažo (1975). Četvrta proleterska crnogorska brigada. Beograd: Vojnoizdavački zavod.