NBA
Trenutna sezona ili takmičenje: NBA sezona 2023/24. | |
 Logo NBA | |
| Sport | Košarka |
|---|---|
| Osnovana | 6. jun 1946. |
| Broj timova | 30 |
| Država |  SAD (29 timova) Kanada (1 tim) |
| Najviše titula | Boston seltiksi Los Anđeles lejkersi (17) |
| Trenutni prvak | Denver nagetsi (2022/23.) |
| Veb-sajt | www.nba.com |
Nacionalna košarkaška asocijacija (engl. National Basketball Association), poznata po svom akronimu NBA (od engl. NBA), profesionalna je košarkaška liga u SAD i Kanadi. U trci za osvajanje šampionskog prstena učestvuje 29 timova iz Sjedinjenih Američkih Država i jedan tim iz Kanade. NBA je aktivni član Košarkaškog saveza SAD.
Liga je osnovana 6. juna 1946. godine u Njujorku pod nazivom Košarkaška asocijacija Amerike (engl. Basketball Association of America), poznata po svom akronimu BAA (od engl. BAA).[1] Ime Nacionalna košarkaška asocijacija usvojeno je u jesen 1949. godine, nakon udruživanja sa konkurentskom ligom koja je do tada nosila naziv Nacionalna košarkaška liga (engl. National Basketball League), poznata po svom akronimu NBL (od engl. NBL).
Istorija[uredi | uredi izvor]
Američka košarkaška asocijacija (engl. American Basketball Association), poznata po svom akronimu ABA (od engl. ABA), je košarkaška liga koju su 1946. godine osnovali vlasnici velikih sportskih dvorana. Iako je i ranije bilo pokušaja osnivanja profesionalne košarkaške lige, po prvi put je osnovana košarkaška liga u kojoj su se utakmice igrale u većim gradovima i dvoranama. Utakmica između Toronto haskisa i Njujork niksa, odigrana 1. novembra 1946, bila je prva zvanična utakmica NBA lige.
Liga dobija naziv NBA nakon spajanja BAA i NBL, a broj timova se povećava na 17. Sledećih godina NBA zapada u krizu, pa je 1954. liga imala samo osam klubova, što je najmanje u istoriji lige.
U periodu od 1949. do 1954, ekipa Mineapolis Lejkersa, koju je predvodio centar Džordž Majkan, osvaja pet naslova prvaka NBA, čime postaje prva NBA dinastija. Da bi se ubrzala igra, uvedeno je pravilo o ograničenju napada na 24 sekunde.
Godine 1956. za Boston Seltikse potpisuje centar Bil Rasel i sa Seltiksima osvaja 11 titula prvaka NBA u 13 sezona. Centar Vilt Čejmberlen počinje da nastupa 1959. i postaje najveća zvezda lige u narednoj deceniji, postavljajući niz rekorda u poenima i skokovima.
U tom periodu dolazi do novog preseljenja klubova u veće gradove i prvog proširenja lige.
Godine 1967. liga se suočava sa novom konkurencijom u vidu novoosnovane košarkaške lige – Američka košarkaška asocijacija. U narednom periodu, vodila se velika borba između ove dve lige oko dovođenja novih talenata, kao i već afirmisanih igrača i košarkaških sudija. Godine 1976. dolazi do raspada ABA lige i četiri kluba iz te lige prelaze u NBA. Time se broj klubova povećava na 22 tima.
Godine 1979. u NBA je uveden šut za tri poena, preuzet iz ABA lige. Iste godine u NBA dolaze Lari Berd i Medžik Džonson, čime započinje period pojačanog interesovanja publike. Seltiksi su sa Berdom osvojili tri titule, a Lejkersi sa Medžikom pet.
Majkl Džordan otpočinje NBA karijeru 1984. i sledi novi porast interesovanja, usled čega se 1989. liga ponovo proširuje na 27 klubova. U periodu od 1991. do 1998. godine Džordan je sa Bulsima osvojio šest titula prvaka NBA.
U tom periodu dolazi do globalizacije lige i sve većeg priliva neameričkih igrača koji dobijaju značajne uloge u igri svojih timova. Zbog štrajka igrača 1998. početak sezone je kasnio i klubovi su odigrali 50 umesto 82 utakmice u regularnom delu sezone.
NBA danas[uredi | uredi izvor]
Danas NBA liga ima 30 klubova i podeljena je na dve konferencije: Zapadnu i Istočnu. Svaka konferencija se sastoji iz tri divizije i to:
.jpg)
Mnogi neamerički igrači su nakon prelaska u NBA postali slavni. Neki od njih su:
Vlade Divac (26. pik na draftu 1989) - prvi srpski igrač koji je draftovan, odigrao 17 sezona u NBA ligi- Predrag Stojaković (14. pik na draftu 1996) - Jedan je od najboljih igrača u istoriji srpske košarke, a takođe važi za jednog od najboljih šutera u NBA istoriji[2]
Dirk Novicki (9. pik sa drafta 1998) - Najkorisniji igrač Svetskog prvenstva 2002, Evropskog prvenstva 2005. i najkorisniji igrač lige 2006.
Toni Parker (28. pik sa drafta 2001) - Najkorisniji igrač NBA finala 2007, osvojio 4 titule sa San Antonio sparsima, najkorisniji igrač Evropskog prvenstva 2013.
Jao Ming (prvi pik na draftu 2002)
Pau Gasol (3. pik na draftu 2001) - Najkorisniji igrač Svetskog prvenstva 2006. i Evropskog prvenstva 2015.- Nikola Jokić (41. pik na draftu 2014) - NBA šampion 2023, Najkorisniji igrač NBA 2021. i 2022, Najkorisniji igrač NBA finala 2023.
Američki igrači uglavnom dolaze sa koledža, a neamerički iz klubova.
Dana 29. juna 2006. predstavljena je nova košarkaška lopta, a 19. jula 2007. ligu je potresao veliki skandal. Tog dana je FBI pokrenuo istragu protiv sudije Tima Donahjua koji je bio optužen za klađenje i nameštanje utakmica na kojima je sudio. Donahju je priznao krivicu.
Timovi[uredi | uredi izvor]
NBA liga osnovana je 1946. godine sa 11 timova i vremenom dostigla broj od 30 timova.
Istočna konferencija:[uredi | uredi izvor]
Zapadna konferencija:[uredi | uredi izvor]
Legenda:
- Zvezdica (*) označava tim koji je ranije igrao pod drugim imenom.
- 1948. godine Fort Vejn pistonsi, Minesota lejkersi i Ročester rojalsi prešli su iz NBL u NBA ligu (tada BAA).
Spisak bivših NBA klubova[uredi | uredi izvor]
Regularna sezona[uredi | uredi izvor]
Regularna sezona NBA lige počinje u jesen, obično krajem oktobra ili početkom novembra, i u njoj svaki tim igra 82 utakmice (po 41 na domaćem i gostujućem terenu). Liga je podeljena na istočnu i zapadnu konferenciju, a svaku od njih čini 15 timova podeljenih u tri divizije. Jedan klub u regularnoj sezoni četiri puta igra sa svakim protivnikom iz iste divizije, tri do četiri puta sa protivnicima iz ostalih divizija u okviru iste konferencije i po dva puta sa protivnicima iz druge konferencije.
Ol-star vikend[uredi | uredi izvor]
U februaru se tradicionalno održava NBA Ol-star vikend. U okviru subotnjeg programa odvijaju se takmičenja u brzom šutiranju trojki, zakucavanjima i veštinama. Ipak, centralni događaj je rezervisan za nedelju, a u pitanju je Ol-star utakmica. Pre te utakmice navijači u SAD, Kanadi i širom sveta preko interneta biraju po pet igrača iz svake konferencije, a oni sa najviše dobijenih glasova pojavljuju se u početnoj petorci na toj utakmici. Trenere i stručne štabove takođe biraju navijači, kako bi oni odabrali ostalih 14 igrača koji će utakmicu započeti sa klupe sa rezervne igrače. Igrač sa najboljim učinkom tokom utakmice dobija MVP nagradu (najkorisniji igrač). Nakon Ol-star utakmice igrači više ne mogu do kraja te sezone menjati klub unutar lige.
Plej-of[uredi | uredi izvor]
NBA doigravanje počinje sredinom aprila i u njega se plasira po osam najboljih klubova iz obe konferencije. Ti klubovi se unutar konferencija rangiraju na pozicije od 1 do 8 na osnovu boljeg omera pobeda i poraza. U okviru konferencija igraju se po tri runde (četvrtfinalna, polufinalna i finalna). Timovi se u četvrtfinalima konferencija uparuju po sistemu 1-8, 2-7, 3-6, 4-5. U polufinalima konferencija se sastaju pobednici duela 1-8 i 4-5, odnosno 2-7 i 3-6. Pobednici konferencijskih finala sastaju u NBA finalu koje se održava tokom juna. Sve serije doigravanja igraju se na četiri dobijene utakmice, a raspored domaćinstava i gostovanja određen je formatom 2-2-1-1-1 (što znači da je bolje rangirani tim domaćin prve dve i eventualne pete i sedme utakmice).
Pobednici po sezonama[uredi | uredi izvor]
Osvojene titule[uredi | uredi izvor]
| Tim | Titule | Godina |
|---|---|---|
| Boston seltiksi | 17 | 1957, 1959, 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1968, 1969, 1974, 1976, 1981, 1984, 1986, 2008. |
| Los Anđeles lejkersi | 17 | 1949, 1950, 1952, 1953, 1954, 1972, 1980, 1982, 1985, 1987, 1988, 2000, 2001, 2002, 2009, 2010, 2020. |
| Golden Stejt voriorsi | 7 | 1947, 1956, 1975, 2015, 2017, 2018, 2022. |
| Čikago bulsi | 6 | 1991, 1992, 1993, 1996, 1997, 1998. |
| San Antonio sparsi | 5 | 1999, 2003, 2005, 2007, 2014. |
| Filadelfija seventisiksersi | 3 | 1955, 1967, 1983. |
| Detroit pistonsi | 3 | 1989, 1990, 2004. |
| Majami hit | 3 | 2006, 2012, 2013. |
| Milvoki baksi | 2 | 1971, 2021. |
| Njujork niksi | 2 | 1970, 1973. |
| Hjuston roketsi | 2 | 1994, 1995. |
| Baltimor buletsi | 1 | 1948. |
| Sakramento kingsi | 1 | 1951. |
| Atlanta hoksi | 1 | 1958. |
| Portland trejlblejzersi | 1 | 1977. |
| Vašington vizardsi | 1 | 1978. |
| Oklahoma Siti tander | 1 | 1979. |
| Dalas maveriksi | 1 | 2011. |
| Klivlend kavalirsi | 1 | 2016. |
| Toronto reptorsi | 1 | 2019. |
| Denver nagetsi | 1 | 2023. |
Važne ličnosti[uredi | uredi izvor]
Predsednici i komesari[uredi | uredi izvor]
Moris Podolof, Predsednik od 1946. do 1963. godine.- Volter Kenedi, Predsednik od 1963. do 1967. i komesar od 1967. do 1975. godine.
- Lari O'Brajen, komesar od 1975. do 1984. godine.
- Dejvid Stern, komesar od 1984. do 2014. godine.
- Adam Silver, komesar od 2014. godine.
Nagrade[uredi | uredi izvor]
- Najkorisniji igrač NBA
- Najkorisniji igrač NBA finala
- NBA novajlija godine
- Igrač NBA koji je najviše napredovao
- Odbrambeni igrač godine NBA
- Šesti igrač godine NBA
- Trener godine NBA
- Idealni tim NBA
- Idealni tim novajlija NBA
- Idealni odbrambeni tim NBA
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Goldaper, Sam. „The First Game”. NBA. Arhivirano iz originala 05. 07. 2012. g. Pristupljeno 5. 8. 2010.
- ^ „Peđa Šuter”. mondo.rs. 26. 2. 2014. Arhivirano iz originala 09. 05. 2014. g. Pristupljeno 20. 5. 2014.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Međunarodna košarka | ||
|---|---|---|
| Afrika |  | |
| Amerika | ||
| Azija | ||
| Evropa | ||
| Okeanija | ||
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Umetničke | |
| Ostale | |
