Aleksandar Šornikov
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| aleksandar šornikov | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Aleksandar Šornikov | ||||||||||
| Lični podaci | ||||||||||
| Datum rođenja | 31. oktobar 1912. | |||||||||
| Mesto rođenja | Vjaznik, Vladimirska gubernija, Ruska Imperija | |||||||||
| Datum smrti | 18. novembar 1983. (71 god.) | |||||||||
| Mesto smrti | Moskva, Ruska SFSR, Sovjetski Savez | |||||||||
| Profesija | pilot | |||||||||
| Delovanje | ||||||||||
| Učešće u ratovima | Veliki otadžbinski rat Narodnooslobodilačka borba | |||||||||
| Služba | Crvena armija | |||||||||
| Čin | potpukovnik | |||||||||
| Heroj | ||||||||||
| Heroj SSSR od | 20. juna 1944. | |||||||||
| Narodni heroj od | 25. septembra 1944. | |||||||||
| Odlikovanja |
| |||||||||
Aleksandar Sergejevič Šornikov (rus. Александр Сергеевич Шорников; Vjaznik, Vladimirska gubernija, 31. oktobar 1912 — Moskva, 18. novembar 1983), pilot, potpukovnik Crvene armije, Heroj Sovjetskog Saveza i narodni heroj Jugoslavije.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 31. oktobra 1912. godine u radničkom naselju Jarčevu, kod Vjaznika u Vladimirskoj oblasti. Potiče iz radničke porodice. Od 1928. do 1930. godine pohađao je školu učenika u privredi, i zaposlio se kao kalfa u Tekstilnoj fabrici. Godine 1931. kao član Komsomola poslat je u avijatičarsku školu civilnog vazduhoplovstva, koju je završio 1933, stekavši zvanje pilota. Do početka Drugog svetskog rata leteo je na linijama civilnog vazduhoplovstva u Zakavkazju, a kasnije u Gruziji. Tamo je, u svojstvu pilota-kapetana, a zatim komandanta trenerskog odreda stekao veliko letačko iskustvo u brdovitim predelima.
Od početka Velikog otadžbinskog rata, juna 1941. godine, Aleksandar Šornikov se nalazio u avio-transportnoj diviziji Ratnog vazduhoplostva Crvene armije i uspešno je izvršavao sve složene zadatke u komandovanju. Godine 1943. formirana je borbena posada vojnog transportnog aviona koju su činili: Aleksandar Šornikov - pilot-kapetan; Boris Kalinkin - drugi pilot; Pavel Jakimov - navigator; Ivan Galaktionov - inženjer; Nikolaj Verderevski - radio-telegrafist. Januara 1944. godine, ova posada dobila je zadatak da u Jugoslaviju prebaci, vazdušnim putem, Sovjetsku vojnu misiju u NOVJ, na čelu s general-lajtantom Nikolajem Kornejevim. Tada je trebalo obaviti let iz Moskve u Teheran, a zatim, preko planinskih venaca Azije, pustinje severne Afrike i Sredozemnog mora u Bari (Italija), odakle su članovi misije bili jedrilicama prebačeni na Medeno polje, kod Bosanskog Petrovca.
Marta 1944. godine, avion kojim je upravljao gardijski major Aleksandar Šornikov prvi put je u toku Narodnooslobodilačkog rata aterirao na snegom pokrivenoj poljani, visoko u brdima, na području Medenog polja. U toku 1944. godine, Aleksandar je sa svojom posadom izvršio ukupno više od četrdeset noćnih letova u Jugoslaviju. Dopremao je borcima Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije sovjetsko oružje, municiju, hranu i prevozio ranjenike iz područja ratnih operacija u Italiju.
Posle desanta na Drvar, 25. maja 1944. godine, sovjetska Komanda poverila je Aleksandru Šornikovu zadatak da prebaci rukovodstvo Narodnooslobodilačkog pokreta Jugoslavije, na čelu s maršalom Josipom Brozom Titom, u Bari. U noći 4. juna 1944. godine, po nevremenu, Aleksandar i posada njegovog aviona, izmakavši nemačkoj priobalnoj protivavionskoj odbrani, aterirali su na improviziranom aerodromu na Kupreškom polju, ukrcali grupu članova CK KPJ, Vrhovnog štaba NOV i POJ, Nacionalnog komiteta oslobođenja Jugoslavije, Predsedništva AVNOJ-a, rukovodstvo sovjetske i angloameričke misije, i prebacili ih u Bari. Iste noći, po naređenju načelnika Sovjetske vojne misije, Šornikov je drugi put sletio na Kupreško polje, i prebacio još dvadeset ljudi.
Ukazom Prezidijuma Vrhovnog sovjeta Sovjetskog Saveza, od 20. juna 1944. godine, za uzorno izvršenje specijalnog zadatka sovjetske komande, gardijski major Aleksandar Šornikov i članovi posade njegovog aviona, gardijski kapetan Boris Kalinkin i Pavel Jakimov, proglašeni su Herojima Sovjetskog Saveza. Gardijski inženjerijski kapetan Ivan Galaktionov i gardijski ober-lajtnant Nikolaj Verderevski odlikovani su Ordenom Lenjina.
Na jednoj od svojih redovnih sednica na ostrvu Visu, Predsedništvo Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije, 25. septembra 1944. godine, donelo je Ukaz o odlikovanju Aleksandra Šornikova, Borisa Kalinkina i Pavela Jakimova Ordenom narodnog heroja. Istim ukazom Ivan Galaktionov i Nikolaj Verderevski odlikovani su Ordenom partizanske zvezde drugog reda. Ordeni su im uručeni u oslobođenom Beogradu, oktobra 1944. godine. Od oslobođenja Beograda, oktobra 1944. pa do definitivne pobede nad fašizmom, maja 1945. godine, avion Aleksandra Šornikova stajao je na raspolaganju Vrhovnom štabu NOV i POJ i rukovodstvu Narodnooslobodilačkog pokreta.
Posle završetka rata, Aleksandar Šornikov je ostao u Ratnom vazduhoplovstvu Sovjetskog Saveza. Godine 1953. je završio Viši oficirski letačko-taktički kurs, a 1958. je unapređen u čin potpukovnika. Godine 1959. je demobilisan i prešao je u civilno vazduhoplovstvo. Posle je radio u Ministarstvu civilne avijacije. Umro je u Moskvi 18. novembra 1983. godine. Sahranjen je na moskovskom groblju Novodevičje u Aleji heroja.
Pored zvanja Heroja Sovjetskog Saveza i narodnog heroja Jugoslavije, Aleksandar Šornikov je još odlikovan Ordenom Lenjina, tri Ordena crvene zastave i Ordenom crvene zvezde.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Narodni heroji Jugoslavije. Ljubljana - Beograd - Titograd: Partizanska knjiga - Narodna knjiga - Pobjeda. 1982.
Narodni heroji Jugoslavije — strani državljani | ||
|---|---|---|
| Sovjetski Savez |  | |
| NR Albanija | ||
| Ostalo | ||
.svg){kind=small}