Baničina

Koordinate: 44° 17′ 17″ S; 20° 55′ 28″ I / 44.288166° S; 20.9245° I / 44.288166; 20.9245
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Baničina
Pogled na selo i Crkvu svetog Arhanđela Gavrila
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Upravni okrugPodunavski
OpštinaSmederevska Palanka
Stanovništvo
 — 2011.Pad 948
Geografske karakteristike
Koordinate44° 17′ 17″ S; 20° 55′ 28″ I / 44.288166° S; 20.9245° I / 44.288166; 20.9245
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina198 m
Baničina na karti Srbije
Baničina
Baničina
Baničina na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj026
Registarska oznakaSP
Grob i spomenik Stanoja Glavaša

Baničina je naselje u Srbiji u opštini Smederevska Palanka u Podunavskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 948 stanovnika.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Selo leži južno od Smederevske Palanke. Ime sela Baničina je ostatak davnijeg geografskog pojma Baničina planina - venac brda između reka Rače i Jasenice (prema rečniku Vuka Karadžića, „baniti se“ znači, gordo se uzdizati). Selo se pod imenom Košarnja javlja u istorijskim spisima prvi put 1426. ili 1427. godine, kada ovo stočarsko selo, zajedno sa stočarskim selom Hajlaj (današnji Cerovac) despot Stefan Lazarević poklanja čelniku Radosavu - Radu Oblačiću. Pominje se prvih desetina 19. veka u aračkim spiskovima pod imenom „Kašarina“ i 1822. god. imala je samo 11 kuća. U Košarni je bilo carskih dobara koja je, posle oslobađanja, Porta preko Beogradskog Veliki vezira izdavala pod zakup Srbima. Od početka 1826. god. Sva su ova dobra prešla u zakup na kneza Miloša. I knez je ovde imao trla i koševe, po čemu je nastala novija legenda da je selo dobilo ime Košarnja. Zaselak Košarnje je bio Viševac u vreme kada je u njemu rođen Karađorđe. Posle odvajanja Viševca i Mramorca, ostatak Košarnje je preuzeo nekada širi pojam Baničina kao ime sela. I posle odvajanja zaseoka Stojačka, selo spada među prostorno najveća sela u okolini.

Godine 1846. ovo se naselje ne zove više Košarnja, već Baničina i tada je imalo 57 kuća. Po popisu iz 1921. god. U Baničini je bilo 456 kuća sa 2424 stanovnika (sa zaseokom Stojačkom).[1]

Crkva Sv. Arhangela Gavrila [2]je sagrađena 1892. i bogato je oslikana freskama, sa velikim ikonostasom. U temelj crkve je ugrađen kamen od ostataka starije crkve, koja se nalazila u dolini potoka Maskar ispod današnje škole. U blizini crkve (na mestu starog groblja u dolini potoka ispod škole, kraj današnjeg fudbalskog igrališta) je mesto gde je poginuo Stanoje Glavaš, obeleženo spomen pločom, a u crkvenoj porti je grob sa spomenikom[3], u kojoj su smeštene njegove kosti, prenete 20. maja 1920. godine. [4]

Osnovna škola u Baničini je veoma lep primer „škole iz Bukvara“ - tipskog rešenja škole, jedna od oko 120 takvih škola, koje je kralj Aleksandar izgradio između dva svetska rata (ovakva škola se nalazi na slikama u Bukvaru iz pedesetih i šezdesetih godina proteklog veka). U blizini je i Kraljeva spomen-česma, podignuta 1926. godine. U crkvenoj porti je podignut spomenik sa oko 85 upisanih poginulih boraca u Oslobodilačkim ratovima 1912. do 1918. godine. Na seoskom groblju je spomenik posvećen petnaestorici srpskih vojnika, poginulih u bici na brdu Karaula prilikom povlačenja 1915. godine.

Poreklo stanovništva[uredi | uredi izvor]

Najstarije porodice u selu smatraju se Stanojevići, Mijanovići i Blagojevići (Radonjići). Blagojevići pričaju da su starinom od Soko Banje, da su bežali „preko“ (u Banat) i da ih je, pri povratku za „Đokovinu“, zadržao knez Miloš i ovde naselio. Vele da je tada ovde bila alija i pusto i da su u prvo vreme čuvali stoku kneza Miloša.

Ostale porodice doseljene i po poreklu se mogu ovako rasporediti: ima 7 porodica sa 55 kuća doseljenika nepoznatog porekla, 33 porodice sa 161 kučom dinarskih doseljenika, 1 porodica sa 6 kuča kosovsko-metohiskih doseljenika, 3 porodice sa 22 kuće moravsko-vardarskih doseljenika, 6 porodica sa 28 kuća šopskih doseljenika i 7 porodica sa 39 kuća timočko-braničevskih doseljenika. ([5]

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Baničina živi 940 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,7 godina (39,9 kod muškaraca i 43,6 kod žena). U naselju ima 332 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,52.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija[6]
Godina Stanovnika
1948. 1.843
1953. 1.840
1961. 1.755
1971. 1.528
1981. 1.357
1991. 1.288 1.211
2002. 1.169 1.247
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[7]
Srbi
  
 1.164 99,57%
Crnogorci
  
 2 0,17%
Mađari
  
 1 0,08%
Makedonci
  
 1 0,08%
nepoznato
  
 0 0,0%


Stanovništvo prema polu i starosti[8]
m
ž
? 5
  
  
 4
80+ 15
  
  
 24
75—79 30
  
  
 38
70—74 34
  
  
 49
65—69 32
  
  
 38
60—64 28
  
  
 23
55—59 32
  
  
 22
50—54 42
  
  
 35
45—49 44
  
  
 40
40—44 38
  
  
 34
35—39 38
  
  
 34
30—34 35
  
  
 34
25—29 45
  
  
 38
20—24 40
  
  
 43
15—19 25
  
  
 30
10—14 39
  
  
 35
5—9 47
  
  
 22
0—4 32
  
  
 25
Prosek : 39,9 43,6
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 402 400 413 390 353 338 332
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 62 72 37 53 48 34 18 3 4 1 3,52
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 483 114 315 34 19 1
Ženski 486 64 323 94 4 1
UKUPNO 969 178 638 128 23 2
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 352 251 0 0 52
Ženski 217 176 0 0 6
UKUPNO 569 427 0 0 58
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 1 12 5 1 9
Ženski 1 1 7 1 3
UKUPNO 2 13 12 2 12
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 0 2 4 7 1
Ženski 0 0 0 4 14
UKUPNO 0 2 4 11 15
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 1 0 0 6
Ženski 2 0 0 2
UKUPNO 3 0 0 8

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Monografija Podunavske oblast 1812-1927"NapredakPančevo"(1927)
  2. ^ „Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo/Crkva Svetog arhanđela Gavrila”. Arhivirano iz originala 25. 12. 2014. g. Pristupljeno 19. 11. 2014. 
  3. ^ „Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo/Grob i spomenik Stanoja Glavaša”. Arhivirano iz originala 25. 12. 2014. g. Pristupljeno 19. 11. 2014. 
  4. ^ Podaci su uzeti iz: „Naselja,, Knj.13. (Dr. B. M. Drobnjaković: Jasenica)
  5. ^ "Letopis“ Mesta Srbije i običaji Marina (Beč 1999).
  6. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  7. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  8. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Баничина&oldid=26818262”