Lečenje kiseonikom

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Lečenje kiseonikom
Klasifikacija i spoljašnji resursi
SpecijalnostUrgentna medicina
MKB-9-CM93.96
MeSHD010102

Lečenje kiseonikom, oksigenoterapija, hiperoksija, hiperbarična oksigenoterapija neke su od metoda lečenja koje su zasnovane na primeni medicinskog kiseonika u ispravljanju narušene koncentracije kiseonika u alveolama pluća (hipoksemije) i hipoksije u ćelijama i tkivima. Na osnovu ovoga proizilazi zaključak da svaki poremećaj koji izaziva hipoksiju u organizmu predstavlja potencijalni uslov za lečenje kiseonikom.

Značaj[uredi | uredi izvor]

Isporuka kiseonika tkivima ne zavisi samo od njegove koncentracije u udahnutom (atmosferskom vazduhu) već i od funkcija pojedinih sistema organizma, kojima je potreban kiseonik da ga isporuče krajnjim korisnicima (ćelijama i tkivima). To su pre svega kardiovaskularni sistem (i funkcije srca i krvnih sudova), krvni sistem (i funkcije krvne plazme i eritrocita odnosno oksihemoglobina u njima) i respiratorni sistem (i funkcije alveola, alveolarne membrane i plućnih kapilara). Prema tome, hipoksija tkiva se ne popravlja samo lečenjem kiseonikom već i poboljšanjem funkcija sva tri napred navedena organska sistema.dr spec. med. M. Dimić

Istorija[uredi | uredi izvor]

Prva saznanja i pokušaji primene kiseonika u lečenju

Istorija primene gasova u lečenju počinje u 18. veku otkrićem gasova u atmosferi od strane - J. Pristlija i Vilejema Šila. Da bi 1772. godine Pristli zaključio za kiseonik:

Godine 1774. T. Beddoes - postavio je teorijska postavke o primene oksigenoterapije i u Bristolskoj bolnici. On je prvi put primenio kiseonik kao lek.

Godine 1777. - Lavoazje - prvi je ovom gasu dao naziv „kiseonik”.

Međutim posle ovih otkrića i prve primene, kiseonik biva proglašen štetnim, a njegova upotreba u lečenju je napuštena sve do druge decenije 20. veka.

Pravi početak primene kiseonika u lečenju

Početku primene kiseonika 1921. godine prethodila su otkrića: azot oksida (J.Watt i H.Davy), razvoj anesteziologije, razvoj fiziologije, otkrića iz oblasti tkivne oksigenacije i otkrića Haldena (1917) i Bakrifta (1920) o efektima oksigenoterapije kod bolesti kod kojih postoji hipoksemija.

Nova era u primeni oksigenoterapije počela je 1921. godina kada je Meakins primena kiseonika u lečenju lobarne pneumonije. O tome Makins kaže:

Prva naučna saznanja o štetnim efektima kiseonika

Međutim u prvoj polovini 20. veka, od strane pojedinih istraživača sve više se ukazuje i na štetne efekte primene kiseonika u terapiji. Tako je:

  • 1931. Barah - ukazao na porast ugljen-dioskida u toku oksigenoterapije (intermitentna primena kiseonika)
  • 1950. Comroe - na štetne efekte kiseonika,
  • 1956. Suker i Hikman - objasnili su mehanizme štetnih efekata kiseoanika - ARDS

Epidemiologija[uredi | uredi izvor]

Prema brojnim istraživanjima kiseonik se koristi u oksigenoteraiji:

  • U 34% slučajeva kod pacijenata u toku transporta
  • U 15-17% slučajeva kod bolesnika na bolničkom lečenju.

Indikacije za lečenje[uredi | uredi izvor]

Kiseonik se može primeniti u visokim ili niskim koncentracija u svim uslovima koji su u direktnoj vezi sa hipoksemijom. U uslovima kao što je HOBP u kojoj postoji rizik za hiperkapniju, primenjuje se lečenje niskom koncentracijom kiseonika.

U toku akutnih plućnih bolesti kao što su embolija pluća, upala pluća, pneumotoraks, akutna teška astma, edem pluća, ili srčani udar, može se primeniti lečenje većim koncentracijama kiseonika. Slično je i kod fibroze pluća, gde ne postoji prast koncentracije CO2, tako da primenjena, visoka koncentracija kiseonika ne uzrokuje hipoventilataciju.

Održavanje PaO2 iznad 60 mmHg obezbeđuje saturaciju arterijske krvi od minimalnih 90%. Tokom pogoršanje HOBP, odmah treba smanjiti hipoksemiju primenom kiseonika, uglavnom u koncentraciji od 24% kako bi se poboljšanjem oksigenacije obezbedila stimulacija respiratornih receptora.

Različiti uzroci akutnih respiratornih poremećaja, kod kojih se može primeniti lečenje kiseonikom
Poremećaj Uzrok i uzročnici
Premećaj ventilacije
  • Depresija disajnog centra • Medikamentozna (izazvana lekovima, kao što su anestetici sedativi itd.) • Moždani udar (infarkt mozga) • Povrede mozga •
  • Živčano-mišićne bolesti • Mijastenia gravis • Guillain-Barre sindrom • Povrede kičmene moždine • Dečja paraliza • Porfirija • Botulizam •
  • Opstrukcija disajnih puteva; Hronična opstruktivna bolest pluća • Akutni oblik astme •
  • Restriktivni poremećaji • Kifoskolioza, • Ankilozirajući spondilitis • Obostrana paraliza dijafragme • Teška gojaznost *
Difuzioni poremećaj razmene gasova
  • Edem pluća
  • Akutni respiratorni distres sindrom
  • Plućna tromboembolija
  • Fibroza pluća
Perfuzioni poremećaj ventilacije
  • Hronična opstruktivna bolest pluća
  • Plućna fibroza
  • Akutni respiratorni distres sindrom
  • Plućna tromboembolija

Ciljevi lečenja[uredi | uredi izvor]

Kiseonički sistem.

Kiseonik je neophodan za stvaranje energije u procesu ćelijskog metabolizma, što znači i za održavanje života. Za transport kiseonika je neophodna normalna funkcija respiratornog, kardiovaskularnog i krvnog sistema.

  • Respiracijski sistem, je prvi sistem, koji procesom ventilacije, zahvata kiseonik iz atmosferskog vazduha i doprema ga do alveola, a zatim procesom difuzije, kiseonik prenosi kroz alveolarnu membranu do krvi u kapilarima pluća.
  • Hemoglobinski kapacitet krvi je drugi prenosni sistem u prenošenju kiseonika do tkiva, jer se kiseonik transportuje vezan za hemoglobin. Zasićenje hemoglobina kiseonikom kod zdrave osobe iznosi 97,5%.
  • Kardiovaskularni sistem je treći sistem čija funkcija prenos kiseonika do tkiva, i koji pri minutnom volumenu srca od 5 litara doprema do tkiva oko 1.000 ml kiseonika u minuti. Sredovečni muškarac potroši oko 250 ml kiseonika za minut u miru, dok se ova potrošnja desetostruko uvećava pri fizičkom radu.

Za normalnu oksigenaciju tkiva neophodano je da sva tri napred navedena sistema normalno funkcionišu, da deluju jedinstveno i međusobno se nadopunjuju. Poremećaj u bilo kom od navedenih sistema dovodi do tkivne hipoksije. Na hipoksiju su najosetljivije ćelije mozga a zatim i ostala tkiva u različitom stepenu osetljivosti i brzini reakcije.

Uzroci tkivne hipoksije su različiti i na osnovu njih se određuju i ciljevi terapije;[1]

  • Hipoksemijska hipoksija, koja nastaje usled bolesti organa za disanje, odnosno insuficijencije respiracijskog sistema, je glavna indikacija lečenje kiseonikom.
  • Cirkulacijska hipoksija, se javlja kada je količina oksihemoglobina normalna ali krv ne dospeva do tkiva u dovoljnim količinama, zbog smanjenja minutnog volumena srca, hipotenzije, šoka i insuficijencije arterijske cirkulacije u tkivima. Primena kiseonika kod ove vrste terapije ima mali efekat i zasniva se na povećanoj rastvorljivosti kiseonika u plazmi. Zato kod ove vrste hipoksije primena hiperbaričnog kiseonikom daje dobre rezultate lečenja.
  • Ćelijska hipoksija (citotoksična) nastaje kod trovanja toksičnim materijama, usled blokade enzima koji regulišu potrošnju kiseonika. Kod ove hipoksije započinje se sa lečenjem kiseonikom, samo kao urgentna terapija, do primene antidota.
  • Hipoksija usled povećane potrošnje kiseonika, koja je veća od brzine dopremanja (povećan metabolizam, stres), ne zahteva lečenje kiseonikom i u ovim stanjima ono se ne primenjuje.
  • Hipoksija usled poremećenog transporta kisonika (bolesti sa poremećenom funkcijom hemoglobina) praćena je sniženim vrednostima kiseonika u eritrocitima. Lečenje kiseonikom se u ovim poremećajima primenjuje kao palijativna terapija, kod teške anemije i trovanja ugljen-monoksidom. I kod ove hipoksije lečenje hiperbaričnim kiseonikom daje bolje rezultate.

Osim u hipoksemiji, koja je i jedina prava indikacija za lečenje kiseonikom, i koja nastaje zbog nedovoljne količine kiseonika u udahnutom vazduhu, ili oštećenja respiratornog sistema, u svim ostalim hipoksičnim stanjima, lečenje kiseonikom zasniva se na povećanoj koncentraciji kiseonika rastvorenog u krvnoj plazmi, sa 0,3% u zdrave osobe na vrednosti i do 6,6 vol% odnosno do 2000 posto, što daje rezultate u popravljanju hipoksije.

Cilj lečenja kiseonikom je pre svega da se smanji uticaj hipoksemije, povećanjem alveolarnog pritiska, koji snižava dubinu i učestalost disanja, i dovodi do smanjenja aktivnosti srčanog mišića. Kiseonik treba koristi kao lek u raznim uslovima i dozama koje treba da budu strogo individualne u zavisnosti od prirode bolesti i stanja organizma. Koncentraciju gasova u arterijskoj krvi u toku lečenja kiseonikom, treba meriti u više navrata ili kontinuirano, u bolesnika sa akutnom respiratornom insuficijencijom sa ciljem da se održi PaO2 iznad 60 mmHg i spreči nagomilavanje ugljen-dioksida.

Kiseonički sistemi za lečenje[uredi | uredi izvor]

Upozorenje: Lečenje kiseonikom-animacija [1]

Kiseonički sistemi niskog pritiska[uredi | uredi izvor]

Koncentracija kiseonika u udahnutom vazduhu u procentima, kod različitih tipova kiseoničkih sistema[2]
Protok kiseonika (l/min) Nosna dvoroga kanila Obična maska Venti maska sa regulatorima protoka Maska sa balonom i nepovratnim ventilom
1 24 ** / ***
2 29 ** 24† ***
3 33 ** / ***
4 37 ** 28† ***
5 41 35 / ***
6 45 40 31† ***
8 * 50 35† >95
10 * / 40† >95
15 * / 60† >95
LEGENDA ;
  • (*) - viši protok kiseonika se ne primenjuje zbog mogućeg sušenja i nadražaja sluzokože nosa
  • (**) - protok ispod 5 l/min je zanemarljivi protok kiseonika  
  • (***) - protok od 8 l/min tip u većini slučajeva je minimalni ograničeni protok kiseonika
  • (†) - za bilo koju promenu koncentracije kiseonika potrebno je zamenite mlaznicu

Hiperbarični kiseonički sistemi[uredi | uredi izvor]

Glavni članci: Hiperbarična medicina i Barokomora
Jednomsene barokomore su centralni deo kiseoničkih sistema u ustanovama za lečenje primenom hiperbaričnog kiseonika
Transkutane vrednosti kiseonika u toku HBOT (lečenja kiseonikom) na pritisku od 1 i 2 ATA

Udisanjem vazduha, na normalnom pritisku, zasićenost hemoglobina kiseonikom iznosi 97%. U 100 ml krvi ima 19,5% vol/% kiseonika hemijski vezanog i 0,32% vol/% rastvorenog u plazmi. Ukoliko se udiše 100% kiseonik na normalnom pritisku u plazmi se rastvara 2,09 (vol%) a pri udisanju kiseonika u hiperbaričnim uslovima na 3 bar-a procenat rastvorenog kiseonika u plazmi raste na 6,2 vol%, (ova količina jednaka je količini kiseonika koju tkiva u mirovanju troše između arterijskog i venskog dela kapilara) dok hemoglobin vezuje 20.1 vol/% hemijskim putem.[3]

Količina rastvorenog kiseonika (vol%) u krvnoj plazmi pri udisanju 21% i 100% kiseonika, sa porastom pritiska [3]
Pritisak (bar-a) 21%kiseonik (vol%) 100%kiseonik (vol%)
1 0,32 2,09
1,5 0,61 3,26
2 0,81 4,44
2,5 1,06 5,62
3 1,31 6,20

U hiperbaričnim uslovima kiseonik rastvoren u plazmi dopire i do najudaljenijih ćelija za razliku od eritrocita, (kao glavnih nosilaca kiseonika pri normalnom disanju), koji zbog svoje veličine i neelastičnosti nemaju tu sposobnost. Ova nesposobnost eritrocita još više dolazi do izražaja kod, trovanja ugljen-monoksidom, bolešću izazvanog suženjem lumena kapilara, i otoka tkiva.

Veliki broj bolesti u svojoj osnovi ima hipoksiju i hipoksemiju (nedostatak kiseonika) u organima, tkivima i ćelijama, uzrokovan različitim mehanizmima. Kako je nedostatak kiseonika poguban za svaku ćeliju organizma, hiperbarični kiseonik se primenjuje kao lek i ima zadatak da ispravi ove poremećaje, što on čini kroz visoke vrednosti kiseonika rastvorenog u krvi pri njegovom udisanju u koncentraciji od 100% na pritisku od 1,5 do 3 bar-a, (prosečno 2,0 - 2,5 bar-a).[4]

Monitoring u toku lečenja[uredi | uredi izvor]

Monitoring sistem za praćenje vitalnih funkcija i fizičkih parametara gasne smeše, (u kojoj boravi ili koju udiše) bolesnik, od izuzetnog je značaja za pravilno lečenje i prevenciju trovanja kiseonikom

Glavni članak: Gasne analize

Gasne analize i (pH) su od izuzetnog značaja za određivanje vrednosti respiracijskih gasova (PaO2 i PaCO2) i acidobazne ravnoteže u arterijskoj krvi, na osnovu kojih se najefikasnije određuje i podešava terapija kiseonikom i procenjuju neželjene posledice.

Gasne analize, a kod bolesti pluća zajedno sa spirometrijom, su najbolji pokazatelj nepovoljnog dejstva hiperoksije, ali i najbolji način za odmeravanje „doze oksigenoterapije“.

Normalne vrednosti parcijalnog pritiska kiseonika iznose (PaO2 > 10,5 kPa i njegova fiziološka vrednost lako opada sa godinama života). Saturacija arteriske krvi kiseonikom u zdravih osoba iznosi 0,94 kPa.[5]

Parcijalni pritisak ugljen-dioksida (PaCO2) u zdravih osoba iznosi između 4,5 i 6,0 kPa i ne menja se sa starošću. Na osnovu praćenja odstupanja od ovih (normalnih) vrednosti sprocenjuje se i promene u hiperoksiji.[6]

Merenje parcijalnih pritisaka respiracijskih gasova vrši se intermitentno ili kontinuirano (što zavisi od stanja bolesnika) indirektnom ili direktnom metodom, (specijalnom opremom) i na osnovu dobijenih rezultata merenja uspešno i na bezbedan način primenjuje se lečenje kiseonikom.

Akutno lečenje kiseonikom[uredi | uredi izvor]

Sa akutnim lečenjem kiseonikom započinje se u sledećim slučajevima: U akutnim stanjima bez rizika za hiperkapniju akutno lečenje kiseonikom ima za cilj da se postigna SaO2 u rasponu od 94-98% (obavezno> 90%)

U akutnoj hiperkapniji ili rizika od razvoja pada parcijalnog pritiska kisonika ispod SaO2 88-92%

Napomena

U toku akutne primene oksigenoterapije sve vreme kiseonik kao lek treba da bude propisan, primenjen i monitorisana od strane pravilno edukovanog medicinskog osoblja.

Dugotrajno lečenje kiseonikom[uredi | uredi izvor]

Lečenje bolesnika sa hroničnom respiratornom insuficijencijom težeg stepena, ireverzibilnog tipa, koje zahteva trajnu primenu kiseonika u kućnim uslovima i naziva se dugotrajna oksigenoterapija DOT).[7]

Indikacije za dugotrajno lečenje kiseonikom su;[1]

  • PaO2 manji od 50-55 mmHg u budnom stanju
  • PaO2 od 50-60 mmHg u budnom stanju, u sprezi sa hroničnim plućnim srcem (lat. Cor pulmonale chr.) ili sekundarnom eritrocitozom.
  • PaO2 manji od 50 mmHg u toku spavanja, u dužem vremenskom periodu (3-4 nedelje)

Na osnovu navedenih kriterijuma, posebno se izdvajaju dve grupe bolesnika za lečenje (DOT);

Prva grupa

Prvu grupe bolesnika za lečenje (DOT) čine bolesnici koji pored navedenog stepena hipoksemije boluju i od hroničnog plućnog srca (lat. Cor pulmonale chr.) ili sekundarne eritrocitoze, kod kojih je hipoksemija jasno hroničnog tipa. Bolesnici u ovoj grupi ispunjavaju kriterijume za za (DOT)

Druga grupa

Drugu grupe bolesnika za lečenje (DOT) čine bolesnici sa hipoksemijom, bez drugih znakova hronične hipoksije. Ovu grupu bolesnika treba pratiti ambulantno 3-4 nedelje i ako se registruju vrednosti PaO2, koje nisu veće od 5 mmHg od početne vrednosti, treba primeniti (DOT).

Dugotrajno lečenje kiseonikom zahteva i ispunjenje određenih uslova, kako bi njena uspešnost bila što veća;

  • dobra saradnja i obučenost bolesnika i njegove porodice, za dugotrajnu i pravilnu primenu kiseonika,
  • pravilan izbor kiseoničke opreme i njeno pravilno održavanje i servisiranje,
  • redovna kontrola i praćenje bolesnika od strane lekara kućne nege,
  • primena ostale terapije lekova,
  • prestanak pušenja, zloupotrebe alkohola i regulacija pravilne ishrane.[8]

Opasnosti u toku lečenja[uredi | uredi izvor]

Simboli za opasnost od oksidativnog i zapaljivog gasa, koji se u skladu sa direktivom EU-67/548/EUG, moraju istaknuti na vidnom mestu u prostorijama gde se obavlja skladištenje priprema i lečenje kiseonikom.[9].
Kiseonička stanica sa bocama na tečni kiseonik, zahteva poseban način upotrebe i rukovanja kiseonikom

Postoje tri vrste rizika povezanih sa upotrebom kiseonika u medicinske svrhe; fizički rizici, funkcionalni poremećaji i trovanje kiseonikom.

Fizički rizici[uredi | uredi izvor]

Požar i eksplozija[uredi | uredi izvor]

Iz fizičko-hemijskih osobina proističu i opasnosti pri radu sa kiseonikom u gasovitom stanju;[9]

  • Gasoviti kiseonik je bez boje, ukusa i mirisa pa se ljudskim čulima na može otkriti,
  • Vrlo malo je rastvorljiv u vodi, teži je od vazduha, loš je provodnik toplote i elektriciteta,
  • Nezapaljiv je ali potpomaže gorenje i aktivni je učesnik procesa gorenja,
  • Jedini se lako sa svim elementima osim sa inertnim gasovima i ovaj proces se naziva oksidacija.

Oksidacija može biti spora (korozija gvožđa) ili brza i burna (proces gorenja). Pri oksidaciji se stvara toplota a što je oksidacija burnije razvijanje toplote je veće. Neke materije (kao masnoća i sl. organske materije) brzo oksidišu zagrevaju se, zatim pale i burno sagorevaju,

  • Rad sa kiseonikom pod pritiskom, stvara uslove za nastanak eksplozije
  • Mogućnost češće pojave požara zbog obogaćivanja okolnog vazduha sa kiseonikom, za vreme rada sa zamašćeni priborom, odelom i rukama, neispravnom električnom instalacijom u uslovima niske vlažnosti ispod 50%, zbog upotrebe otvorenog plamena ili pušenja za vreme rada sa kiseonikom.

Posebne opasnosti kod upotrebe tečnog kiseonika su;

  • Veoma niska temperatura -183 °C može izazvati promrzline slične opekotinama.
  • Hladan kiseonik je dosta teži od vazduha, a mala količina tečnog gasa pri isparavanju stvara veliku količinu gasovitog kiseonika (1 litar tečnog kiseonika = 860 litara gasovitog kiseonika), pa su uslovi za nastanak požara znatno veći.

U radu sa kiseoničlim sistemima i kiseoničkom opremom u svim medicinskim ustanovama na mestima gde osoblje i bolesnici dolaze u kontakt sa kiseonikom moraju na vidnom mestu biti istaknute oznake upozorenja, o mogućim opasnostima.[9] vidi oznake

Oštećenja kiseničkim priborom[uredi | uredi izvor]

Kateteri, kiseoničke maske i drugi pribor može izazvati sledeća oštećenja;

  • Sušenje mukoze gornjih disajnih puteva pri primeni suvog nedovonjno ovlažen kiseonika sa većim protokom, i može biti praćen suvim nadražajnim kašaljem.
  • Nadažaj i promene na koži lica koje se mogu javiti kod dugotreajne upotrebe kiseoničkih maski, upotrebe kiseonika na većim pritiscima (nadpritisku), kod osoba sa osetljivom kožom lica, ili zbog nepravilnog održavanja kiseoničkog pribora (pranje i dezinfekcija);
Subjektivne tegobe i kliničke promene na koži lica u toku upotrebe kiseoničke maske
Subjektivne tegobe Kliničke promene na koži lica
Osećaj peckanja po koži lica i brade Prolazno crvenilo kože lica nakon upotrebe maske
Osećaj stezanja i bola na mestu dodira obrazine maske sa licem Prolazna urtikarija kože lica
Osećaj žarenja na mestu dodira sa maskom Jače izraženo crvenilo korena nosa
Osećaj bola na korenu nosa Infekcija kože lica i brade
Otežano disanje (posebno izdisanje) Crveni vežnjače oka
Glavobolja nakon upotrebe maske Krvarenje u vežnjači (konjunktivi) oka

Funkcionalni poremećaji[uredi | uredi izvor]

Mnogi bolesnici sa hroničnom opstruktivnom bolešću pluća (HOBP) imaju nizak parcijalni pritisak kiseonika u krvi. Primena lečenja kiseonikom kod ovih bolesnika može poboljšati njihovo stanje, ali u nekim slučajevima može biti praćena i pogoršanjem (HOBP) zbog povišenja sadržaj ugljen-dioksida u krvi (hiperkapnija), sve do nivoa koji može dovesti kome i smrti.[1]

Hiperkapnija

Nivo hiperkapnije na kome nastaju ozbiljni metabolički i klinički poremećaji nije jasno određen (na šta umnogome utiče brzina razvoja gasnih promena i kompenzatorna moć organizma). Vrednosti (PaCO2) od 8 kPa (oko 60 mmHg) smatraju se graničnim vrednostima zato što je na tim vrednostima kompenzacijska moć bubrega ograničena i dalji porast (PaCO2) dovodi do respiratorne acidoze, koja progredira depresijom ventilacije, anestetičkim efektom (CO2) na centralni nervni sistem i pojavom kome.

Međutim ovaj efekat se ne može uvek pripisati štetnom dejstvu kiseonika, već smanjenoj ventilaciji zbog gubitka hipoksičnog stimulansa. Zato se ovaj efekat naziva i »fiziološki efekat kiseoničke terapije«.[10]

Apsorpciona atelektaza

Apsorpciona atelektaza je drugi funkcionalni poremećaj lečenja kiseonikom.[10] U toku primene visokih koncentracija kiseonika u udahnutom vazduhu (> 60%), azot u alveolama biva skoro sasvim zamenjen kiseonikom koji odmah prelazi u cirkulaciju, a alveole kolabiraju. Apsorpciona atelektaza se najviše ispoljava u onim delovima pluća gde postoji začepljenje malih disajnih puteva i gde je protok vazduha jako spor.

Trovanje kiseonikom[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Trovanje kiseonikom

Kliničke manifestacije toksičnih efekata kiseonika, u toku lečenja klasifikovane su kao;

  • Toksične manifestacije na centralnom nervno sistemu (CNS) ili kiseonikom izazvana epilepsija, poznata pod nazivom „Bertov efekat“.
  • Toksične manifestacije na plućima, poznata pod nazivom „Smitov efekat“.
  • Toksične manifestacije u očima, koja su poznate kao Retrolentalna fibroplazija.
  • Ostale manifestacije u pojedinim tkivima, u obliku;
    • hronične toksične manifestacije s poremećajem funkcije autonomnog nervnog sistema i dugotrajnim spazmom perifernih krvnih sudova,
    • slobodnoradikalske bolesti.[11]

Dugotrajno lečenje kiseonikom bolesnika sa HOBP, na obdukciji, pokazuju proliferativne fibrozne promene (zadebljanje alveolarne membrane) u plućima, koja nastaje kao neka vrsta odbrane organizma od prodora viška kiseonika iz alveola u kapilare pluća. Dok kod lečenja kiseonikom u akutnim stanjima, većina strukturalnih oštećenja u organizmu može nastati, naglo (akutno) u prisustvu visokih vrednosti kiseonika zbog oslobađanja različitih reaktivnih vrsta (kiseoničkih radikala) koji napadaju, enzimske sisteme, DNK, lipide i proteine ćelija i izazivaju pojavu oksidativnog stresa u organizmu, što može biti uzrok vrlo ozbiljnih oštećenja i patoloških stanja.

Zahvaljujući dobro izučenim osobinama kiseonika, brojnim protokolima za pravilnu upotrebu i usavršenim uređajima za praćenje vitalnih parametara bolesnika, trovanja kiseonikom su izuzetno retka kod primene na manjim pritiscima i u kraćim vremenskim intervalima 24-48 časova. Kod duže upotrebe kiseonika, (ukoliko je ona neophodna), obično se primenjuju koncentracije koje su ne veće od 50% i koje retk daju neželjena dejstva.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g Varagić V., Stevanović M. Farmakoterapija u pulmologiji, Medicinska knjiga Beograd-Zagreb, 1990.
  2. ^ McSwain NE ed. PHTLS - Pre-Hospital Trauma Life Support. 5th ed. Mosby; 2003;
  3. ^ a b Handbook on Hyperbaric Medicine. Autor: Daniel Mathieu, Saradnik: Daniel Mathieu. Izdavač: Springer. . 2006. ISBN 978-1-4020-4376-5.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć)
  4. ^ William P., Ph.D. Fife; Jolie, Ph.D. Bookspan . Textbook of hyperbaric medicine. Seattle: Hogrefe & Huber Publishers. . 2004. ISBN 978-0-88937-277-1.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć)
  5. ^ Arthur C. Guyton Medicinska fiziologija, Medicinska knjiga-Beograd-Zagreb 1990
  6. ^ Brambillu.I. et all., Value of nocturnal monitoring of transcutaneous O2 and CO pressures in adults with respiratory failuer. Respiration, 48, 81-90
  7. ^ Howard P. Oxygen therapy Wright IOP Pub Bristol 1-77
  8. ^ Miladinović D, i sar. Kiseonik u lečenju hronične respiratorne insuficijencije, Zbornik radova Niška Banja, 1988, pp. 34-43
  9. ^ a b v Pravilnik o tehničkim normativima za pokretne zatvorene sudove za komprimovane, tečne i pod pritiskom rastvorene gasove (Sl.list SFRJ 25/80)
  10. ^ a b Fisher A (1988) Pulmonary oxygen toxicity. In Fishman, A.P. Pulmonary diseases and discorders. McGraw-Hill Book Comp.New York, 2331-2338.
  11. ^ Edmonds C, Lowry C, Pennefather J. Oxygen toxicity. In :Edmond C, Lowry C, Pennefather J, Editors. Diving and Subaquatic Medicine. Oxford; Butterworth-Heinemann.1992; 241-56.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Sponjašnje veze[uredi | uredi izvor]


Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Лечење_кисеоником&oldid=27441103”