Misnagdim

Misnagdim (hebr. מתנגדים‎) ili Mitnagdim je jevrejska reč koja bukvalnbo znači opozicija^[1], koja se nanosi na hasidski pokret Jevreja (Habad Ljubavič i slične hasidijske sekte judaizma)^[1]. Uglavnom su pripadnici Mitnagdima bili Aškenazi.^[1]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Mnogo tradicionalnih rabina je videlo prepreku u brzom napredovanju hasidskog judaizma, koje su smatrali heretičkim. Otac hasidijskog pokreta je rabin Izrael Ben Elizer^[2] (takođe poznat i kao Bal Šem Tov, skračenica Bešt; u prevodu Gospodar dobrog imena), ime koji su Jevreju dalima posvećenima i čudotvornim Jevrejima. Bal Šem Tov je učio da čovekov odnos sa Bogom zavisan od njegovog verskog iskustva, znanja i poštovanja detalja iz Tore i Talmuda (jevrejske svete knjige).

Mnogo Jevreja se na početku plašilo novih religijskih pokreta, pogotovo nakon neuspešnih, mesijanskih^[3] pokreta Šabetijanstva (lider rabin Šabetaj Cvi) i Frankista^[4] (Jakov Frank). Sam Šabetaj Cvi je nakon naglog porasta Šabetijanstva prešao u islam i preuzeo ime Mehmet Efendi (umro je u crnogorskom gradu Ulcinj), dok su Jakova Franka uhapsili 6. februara 1760, zbog širenja jeresi. Do tada je preobratio već 26000 Jevreja^[5]. Dok su pristalice Šabetajizma prelazili u Islam, sledbenici Jakova Franka su prelazili u katoličku^[6] veru.

Kod latvijskih Jevreja je bilo karakteristično dobro poznavanje Talmuda. Hasidijski judaizam je prvo osnovan na tom tlu, koje je sa podelom Posljko-latvijske države postalo deo Ruske Imperije. Prvi dokumenti o opoziciji do hasidijskog judaizma potiću iz beloruskog grada Šklov (1772).^[1] Tada su rabini i Jevreji bili protiv novih religijskih pokreta u Belorusiji. Zabranili su hasidijskim Jevrejima sinagoge i širenje literature i optuživali hasidijske rabine.^[1] Neke od rabina su i uhapsili da bi ne došli u kontakt sa lokalnim Jevrejima.^[1] Mali deo latvijskih Jevreja je prešlo u hasidski pokret (Habad Ljubaviči, Slonim, Karlin i Kojdanov)

Opozicija Gaona iz Vilnjusa[uredi | uredi izvor]

Prvi napadi na hasidiski judaizam je poćeo u vreme osnivača Habad Ljubaviča. Veliki Gaon iz Vilnjusa (u prevodu Genij iz Vilnjusa), Elijah ben Šlomo Zalman, dva puta je odbio da se sastane sa hasidskim rabinom iz Habada-Šneur Zalmana. Prvi put 1772 i još jednom 1777. godine. Objavljen je herem (veliki bojkot) od strane Gaona i Šneur Zalman se posle toga preselio u Mogiljov, a kasnije hteo i preseliti u Palestinu.

Gaon iz Vilnjusa je tada bio glavni lider opozicije-Misnagdima. On je verovao da su tvrdnje o čudima i vizijama, napravljene od hasidskih Jevreja, laži i zablude. Verovao je da se može verovati i bez "čuda i vizija" i samo sa dobrim poznavanjem Tore. Vođa hasidskog pokreta, Bal Šem Tov, je više vio fokusiran na dovođenje ohrabrenja i podizanja morale jevrejskog naroda, naročito je to, po njemu, bilo bitno posle uspešnog ustanka kozaka Bogdana Hmeljnickog. Puno Jevreja je tada potpalo pod kozački jaram ^[7]. Poznati su i pogromi^[8] kozaka nad Jevrejima pod novom vlašću (1648–1654).

Gaon iz Vilnjusa, lider opozicije do hasidskog judaizma
Bal Šem Tov (1698-1760), osnovatelj hasidskog judaizma
Pokajanje bivših pristalica Sabatijanstva (sekta Sabetaja Cevia) u Solunu
Sinagoga u Jurbarkasu (danas Litvanija), centar Misnagdima

Reference[uredi | uredi izvor]

^ ^a ^b ^v ^g ^d ^đ Nadler, Allan. 2010. Misnagdim. YIVO Encyclopedia of Jews in Eastern Europe. http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Misnagdim (accessed November 18, 2013).
^ One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Singer, Isidore; et al., eds. (1901–1906). "BA'AL SHEM-ṬOB, ISRAEL B. ELIEZER". Jewish Encyclopedia. New York: Funk & Wagnalls Company.
^ This article incorporates text from a publication now in the public domain: Kaufmann Kohler & Henry Malter (1901–1906). "SHABBETHAI ẒEBI B. MORDECAI". In Singer, Isidore; et al. Jewish Encyclopedia. New York: Funk & Wagnalls Company.
^ Jakov Frank je sebe imao za reinkranaciju Šabetaj Cvija i trećeg patrijarha jevrejskog naroda Jakova
^ Mieses
^ Unterman, Alan (1997). Dictionary of Jewish Lore and Legend. Thames and Hudson. ISBN 978-0500110225.
^ mnogo Jevreja tada više nije bilo deo Poljsko-latvijske države
^ Reid 2000, str. 35.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Unterman, Alan (1997). Dictionary of Jewish Lore and Legend. Thames and Hudson. ISBN 978-0500110225.
Reid, Anna (2000). Borderland: A Journey Through the History of Ukraine. Westview Press. str. 35. ISBN 978-0-8133-3792-0.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Hasidizam i Mitnagdizam u Jevreja (jewishvirtuallibrary.org) (jezik: engleski)
Genij iz Viljniusa i liderstvo Mitnagdizma (jewishgates.com) (jezik: engleski)
Mitnagdim: Opozicija Hasidizma (jezik: engleski)

[наме1-1] v ^g ^d ^đ Nadler, Allan. 2010. Misnagdim. YIVO Encyclopedia of Jews in Eastern Europe. http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Misnagdim (accessed November 18, 2013).

[2] One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Singer, Isidore; et al., eds. (1901–1906). "BA'AL SHEM-ṬOB, ISRAEL B. ELIEZER". Jewish Encyclopedia. New York: Funk & Wagnalls Company.

[3] This article incorporates text from a publication now in the public domain: Kaufmann Kohler & Henry Malter (1901–1906). "SHABBETHAI ẒEBI B. MORDECAI". In Singer, Isidore; et al. Jewish Encyclopedia. New York: Funk & Wagnalls Company.

[4] Jakov Frank je sebe imao za reinkranaciju Šabetaj Cvija i trećeg patrijarha jevrejskog naroda Jakova

[5] Mieses

[6] Unterman, Alan (1997). Dictionary of Jewish Lore and Legend. Thames and Hudson. ISBN 978-0500110225.

[7] Jevreja tada više nije bilo deo Poljsko-latvijske države

[FOOTNOTEReid200035-8] Reid 2000, str. 35.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Normativna kontrola
Državne	Izrael
Ostale	Enciklopedija Britanika