Moreuz

Moreuz (isto kao i kanal, tesnac, prolaz i vrata) je geografski pojam kojim se označava uži deo mora ili okeana između dve kopnene mase. Mnogi moreuzi imaju veliki ekonomski značaj, jer kroz njih prolaze značajni pomorski putevi. Zato su u prošlosti vođeni ratovi za kontrolu moreuza. Brojni veštački moreuzi (kanali) su prokopani da bi se povezale dve vodene mase i pomorski putevi skratili.

Najpoznatiji veštački kanali su: Suecki kanal koji povezuje Crveno i Sredozemno more, Panamski kanal koji povezuje Tihi okean i Karipsko more, Korintski kanal koji povezuje Egejsko more sa Korintskim zalivom i Jonskim morem, Kilski kanal koji povezuje Severno i Baltičko more.

Najpoznatiji svetski moreuzi su: Gibraltar koji povezuje Sredozemno more sa Atlantskim okeanom, Bosfor i Dardaneli koji povezuju Egejsko i Crno More, Doverski tesnac koji povezuje Atlantik sa Severnim morem, Malajski koji povezuje Indijski okean sa Južnim kineskim morem, Beringov moreuz koji povezuje Severni okean sa Tihim okeanom. Drugi poznati moreuzi su: Otrantska vrata, Skagerak, Kategat, Palkov moreuz, Korejski prolaz, Ormuski moreuz, Hadsonov prolaz, Magelanov prolaz, Mozambijski prolaz, Floridski prolaz.

U sledećoj tabeli dat je pregled važnijih moreuza sa nekim njihovim karakteristikama. Moreuzi su poređani po azbučnom redu.

Naziv	Širina (km)	Dubina (m)	Položaj
Bab-el-Mandeb	do 25,7	29-311	Crveno more - Arabijsko more (Adenski zaliv)
Basov moreuz	200-224	do 88	Australija - Tasmanija
Beringov moreuz	do 85,9	do 40	Severni ledeni okean - Beringovo more
Bosfor	0,66-4,6	37-50	Mramorno more - Crno more
Gibraltar (moreuz)	13 - 37	760-1000	Sredozemno more - Atlantski okean
Dardaneli	4-5	53-106	Egejsko more - Mramorno more
Doverski tesnac	32	30	Kanal Lamanš - Severno more
Eresund	4,8-48	25	Baltičko more - Kategat
Jukatanski moreuz	do 217	do 2000	Meksički zaliv - Karipsko more
Karimata	200	do 200	Južnokinesko more - Javansko more
Korejski prolaz	190	90	Japansko more - Istočnokinesko more
La Peruzov prolaz	43	51-118	Japansko more - Ohotsko more
Magelanov prolaz	do 50	42-320	Atlantski okean - Tihi okean
Makasarski prolaz	96-370	do 2457	Javansko more - Celebesko more
Malajski prolaz	20-215	50	Andamansko more - Južnokinesko more
Mesinski prolaz	3-16	do 1046	Sicilija - Apeninsko poluostrvo
Ormuski prolaz	55-95	66-146	Omanski zaliv - Persijski zaliv
Otrantska vrata	75- 140	700-1000	Jadransko more - Jonsko more
Palkov moreuz	3,2-7,4	2-15	Indija - Šri Lanka
Severni prolaz	20	do 265	Atlantski okean - Irsko more
Hadsonov prolaz	64-240	942	Atlantski okean - Hadsonov zaliv

Literatura[uredi | uredi izvor]

Satirica, Rada; Tadić, Milutin (2006). Geografija za 6. razred osnovne škole (sedmo izd.). Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. str. 10. ISBN 978-86-17-19478-7.