Nacionalna i univerzitetska biblioteka „Sv. Kliment Ohridski“ (Severna Makedonija)
 Zgrada NUBSK u Skoplju | |
| Osnivanje | 23. novembar 1944. |
|---|---|
| Lokacija | Skoplje Severna Makedonija |
| Koordinate | 41° 59′ 53″ S; 21° 26′ 22″ I / 41.997944° S; 21.439556° I |
| Vrsta | nacionalna |
| Obim | 3 miliona publikacija (knjige, rukopisi, periodike, mape, notni i zvučni zapisi, likovna dela, razglednice, mikrofilmovi) |
| Direktor | Senka Naumovska |
| Veb-sajt | nubsk.edu.mk |
Nacionalna i univerzitetska biblioteka „Sv. Kliment Ohridski“ (skraćeno: NUB „Sv. Kliment Ohridski“ ili NUBSK) je nacionalna biblioteka Severne Makedonije i univerzitetska biblioteka univerziteta „Sv. Kiril i Metodij“ u Skoplju. Pored toga, od 1960. godine to je glavni izvor informacija u istraživačkim delatnostima i jedna od vodećih institucija u digitalizaciji književnog blaga Makedonije.[1]. Nacionalna i univerzitetska biblioteka „Sv. Kliment Ohridski“ u svom fondu čuva više od 3 miliona publikacija.[2]
Biblioteka nosi ime velikog slovenskog prosvetitelja Klimenta Ohridskog (840-916).
Delatnosti Nacionalne i univerzitetske biblioteke „Sv. Kliment Ohridski“ su:
- kompletiranje i obrada bibliotečkog materijala,
- bibliografska delatnost,
- informaciska delatnost,
- čuvanje, zaštita i konzervacija bibliotečkog materijala,
- obrazovna delatnost i
- međunarodna saradnja.[3]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Biblioteka je osnovana 23. novembra 1944. godine, odlukom ASNOM-a[4], kao "Narodna biblioteka" i smeštena je u prostorije Centralne biblioteke Filozofskog fakulteta u Skoplju, koja je osnovana 1920. godine kao prva univerzitetska biblioteka u Makedoniji. Početni, nasleđeni fond obuhvatao je oko 150.000 bibliotečkih jedinica, 50 čitaoničkih mesta i dvanaest zaposlenih.[5] Godine1945. doneta je odluka o dostavljanju obaveznog primerka makedonskih izdavača i biblioteka je postala nacionalna depozitna biblioteka tadašnje Narodne Republike Makedonije.
Pored osnovne, nacionalne funkcije biblioteka je definisana i kao kao opštonaučna i univerzitska biblioteka Univerziteta "Kiril i Metodije" iz Skoplja, što je bio zvanično uređeno Zakonom o bibliotečkoj delatnosti Republike Makedonije 1960. godine.
Tokom nekoliko narednih godina knjižni fond se značajno povećao i javila se potreba za osnovanjem novih službi, pa je 1952. godine cela zgrada dotogašnjeg Filozofskog fakulteta stavljena na raspolaganje Narodnoj biblioteci. Još1949. godine osnovano je bibliografsko odeljenje, proširenjem prostora biblioteka je dobila knjigovrznicu za zaštitu fonda (1953) i matičnu službu (1954). Godine 1958. dobila je ime „Narodna i univerzitetska biblioteka“[2], a republičkim Zakonom o bibliotekama od 1960. godine i funkciju centralne i matične biblioteke na Socijalističke republike Makedonije.
U zemjotresu 1963. godine zgrada Narodne i univerzitetske biblioteke bila je potpuno srušena, a teško je nastradao i tadašnji bibliotečki fond od 500.000 publikacija, koji je po spašavanju privremeno preseljen u Daut-pašin amam. Od 1964. godine fond je bio smešten u namenski izgrađen montažni objekat, u kom se nalazio do preseljenja u novu zgradu koja je svečano otvorena 27. decembra 1971. godine.[6][4]
U narednom periodu osnovani su posebni fondovi (zbirke) kao laboratorija za mikrofilmovanje (1966) i laboratorija za konzervaciju i restavraciju (1970). Godine 1966. formirana je i posebna služba za bibliografsku informacionu delatnost, koja je 1976. prerasla u Referalni centar, kada su otpočele i prvite aktivnosti za uvođenje avtomatizacije u bibliotečko poslovanje.
Zbirke[uredi | uredi izvor]
U okviru fonda Nacionalne i univerzitetske biblioteke „Sv. Kliment Ohridski“ izdvojeno je nekoliko posebnih zbirki, podeljenih po temama:[7]
- Arheografija,
- Muzička umetnost,
- Orientalni rakopisi i retke publikacije,
- Likovna zbirka,
- Kartografija,
- Štampani materijal manjeg značaja (plakati, stripovi, poštanske marke...)
- Razglednicie,
- Retka periodika,
- Mikorofilmska zbirka,
- Arhivski primerci,
- Doktorskie disertacije i magistarske teze,
- Izveštaji naučno-istraživačkih projekat i
- Čitaonica Germanistike
Službe[uredi | uredi izvor]
U okviru biblioteke radi veliki broj službi, a svaka je zadužena za određeni aspekt poslovanja institucije:[8]
- Prijem obaveznog primerka i ekspedicija
- Kompletiranje obaveznog primerka i tehnička obrada
- Međunarodna razmena, otkup i pokloni
- Stručna obrada monografskih publikacija
- Katalogizacija monografskih publikacija i CIP
- Obrada serijskih publikacija
- Informacije - opšte informacije o biblioteci, uslugama i uslovima korišćenja biblioteke; sadržaj i organizacija fondova i uslovipod kojima se oni koriste se koristat
- Pomoć i obuka za samostalno korišćnje kataloga, sekundarnih i tercijarnih izvora informacija (indeksi, bibliografije, centralni katalozi i sl.)
- Bibliografskia pretraga različitih tema pomoću štampanih i elektronskih izvora informacija (na pr. <a href="COBISS" rel="mw:WikiLink" data-linkid="undefined" data-cx="{"userAdded":true,"adapted":true}">COBISS</a>)
- Zaštita bibliotečkog materijala (Konzervacija i restauracija - Mikrofilmsko i digitalno fotografiranje i koričenje
- Učlanjivanje
- Online i offline bibliografski, biografski, faktografski, numerički podaci i multimedijalne informacije stranih baza i banki podataka
- Baza na bio-bibliografskih podataka za istražuvače, naučna publicistika i naučno-istražuvačkie organizacije i odeljenja– E-CRIS.MK
- Međubibliotečka razmena bibliotečkog materijala
- Centar za međunarodne kodne identifikatore dokumenata (ISSN, ISBN)
- INIS centar za Severnu Makedoniju
- Makedonska tekuća bibliografija (tri odeljenja)
- Makedonika
- Stručni sekretar i odnosi sa javnošću
- Stručna pomoć za biblioteke u Severnoj Makedoniji i organizovanje Osnovnog kursa za bibliotečko poslovanje
- Međunarodna saradnja
- Kulturne manifestacije
- Specijalne bibliografije
- Izdavačka delatnost
- Marketing
Novi univerzitet Sveti Kliment[uredi | uredi izvor]
Novi univerzitet Sveti Kliment (mak. Mladiot Svetiklimentov univerzitet) je inicijativa koju je pokrenula biblioteka sa ciljem da sačuva duh prosvetiteljskog delovanja Svetog Klimenta Ohridskog u 9. i 10. vek. U sklopu projekta održane su radionice za ručno pravljenje hartije i primenu ručno pravljenje hartije u štamparstvu, konzervatorske i slikarske radionice i radionica upoznavanja sa osnovnim elementima glagoljice.[9]
Izdanja[uredi | uredi izvor]
- „Bibliotekarska iskra“
- „Makedonska bibliografija“
Druge ustanove u sklopu biblioteke[uredi | uredi izvor]
- Institut „Konfučije“ — Kineski kulturni centar
- Britanski savet[10]
- Germanska čitaonica (Gete institut)
- Centar za konferencije i videokonferencije
Priznanja[uredi | uredi izvor]
Nacionalna i univerzitetska biblioteka „Sv. Kliment Ohridski“ dobila je brojne nagrade i priznanja za naučni, kulturni i ukupni doprinos opštem razvoju Makedonije.[2] Najznačajnije su:
- Orden zasluga za narod sa srebrenim vencem, 1972.
- Nagrada „11 Oktomvri“, 1975,
- „Povelbata na kulturata“, 1984.
- Nagrada „Kliment Ohridski“ (1984 i 1994)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Digitalna biblioteka pri NUBSK”. Arhivirano iz originala 10. 07. 2015. g. Pristupljeno 10. 11. 2018.
- ^ a b v Makedonska enciklopedija (2009). Blaže Ristovski, ur. Nacionalna ustanova NUB „Sv. Kliment Ohridski“. II. Skopje: MANU. ISBN 978-608-203-024-1.
- ^ „NUBSK - Dejnost”. Arhivirano iz originala 03. 04. 2013. g. Pristupljeno 16. 10. 2011.
- ^ a b Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 544—545.
- ^ „NUBSK - o nama - priča”. Arhivirano iz originala 17. 03. 2018. g. Pristupljeno 10. 11. 2018.
- ^ "Vremeplov", Dnevnik, godina XVII, broj 5351, petok, 27 dekemvri 2013, pp. 31.
- ^ „NUBSK - Zbirki”. Arhivirano iz originala 17. 03. 2018. g. Pristupljeno 10. 11. 2018.
- ^ „NUBSK - Službi”. Arhivirano iz originala 05. 04. 2018. g. Pristupljeno 10. 11. 2018.
- ^ „NUBSK - Mlad Svetiklimentov univerzitet”. Arhivirano iz originala 05. 04. 2018. g. Pristupljeno 10. 11. 2018.
- ^ Britanski sovet Makedonija
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- NUB „Sv. Kliment Ohridski“
- Glaven katalog na NUBSK Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. jul 2019)
- Digitalna biblioteka na NUBSK Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. jul 2015)
- Digitalna biblioteka na staroslovenski rakopisi
- Makedonski e-Biblioteki
