Pravoslavni bogoslovski fakultet Sveti Vasilije Ostroški
| Tip | Državni fakultet |
|---|---|
| Osnivanje | 14. oktobar 1994. |
| Afilijacija | Univerzitet u Istočnom Sarajevu |
| Dekan | protojerej-stavrofor prof. dr Vladislav Topalović |
| Lokacija | Foča,  Republika Srpska  Bosna i Hercegovina |
| Veb-sajt | Pravoslavni bogoslovski fakultet Sveti Vasilije Ostroški |
 | |
Pravoslavni bogoslovski fakultet Sveti Vasilije Ostroški u Foči nalazi se u sastavu Univerziteta u Istočnom Sarajevu, jednog od dva državna univerziteta u Republici Srpskoj.[1]
Dekan Bogoslovskog fakulteta je protojerej-stavrofor dr Vladislav Topalović.
Bogoslovski fakultet i Bogoslovija u Foči nasljednici su Sarajevske bogoslovije osnovane 1882. godine u Sarajevu. Rad bogoslovije prekinut je 1941. godine, a nakon okončanja Drugog svetskog rata zabranjeno je njeno obnavljanje. Srpskoj pravoslavnoj crkvi nije ni danas vraćena zgrada u Sarajevu u kojoj je do početka Drugog svjetskog rata bila smještena Bogoslovija. Rad Sarajevske bogoslovije obnovljen je 1994. godine u Foči (Srbinju) otvaranjem Duhovne akademije, a od 1996. godine djeluje i Bogoslovska srednja škola.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Prva sednica Matice Duhovne akademije i otvaranje[uredi | uredi izvor]
Prva sednica Matice Duhovne akademije održana je 13. septembra 1994. godine, što praktično predstavlja i prvu sednicu Duhovne akademije. Maticu je imenovao Sveti arhijerejski sinod u sastavu: mitropolit crnogorsko-primorski dr Amfilohije, redovni profesor Bogoslovskog fakulteta u Beogradu, episkop zahumsko-hercegovački dr Atanasije (Jevtić), redovni profesor Bogoslovskog fakulteta, imenovan za rektora Duhovne akademije, protođakon dr Pribislav Simić, redovni profesor Bogoslovskog fakulteta, episkop žički Stefan, predsednik Prosvetnog odbora Svetog arhijerejskog sinoda, i prof. dr Žarko Vidović, penzionisani profesor Univerziteta. Pored članova Matice sednici je prisustvovao i mitropolit Dabrobosanski Nikolaj.
Do svečanog otvaranja Duhovne akademije urađen je nastavni plan, koji je odobrio Sveti arhijerejski sinod 28. septembra 1994. godine. Svečano otvaranje bilo je na dan Pokrova Presvete Bogorodice 14. oktobra 1994. godine. Svetu Liturgiju služio je mitropolit Crnogorsko-Primorski Amfilohije, izaslanik Svetog arhijerejskog sinoda, koji je otvorio školu, uz sasluženje mitropolita Dabrobosanskog Nikolaja, episkopa Žičkog Stefana, episkopa Mileševskog Vasilija i episkopa Zahumsko-Hercegovačkog Atanasija, sa više sveštenika i đakona. Na Liturgiji su bili prisutni predstavnici vlasti Republike Srpske: Nikola Koljević i Biljana Plavšić, potpredsednici Republike Srpske, akademik prof. dr Vojislav Maksimović, rektor Univerziteta u Srpskom Sarajevu, Dragan Davidović, ministar vera, prof. dr Ljubomir Zuković, ministar za obrazovanje, nauku i kulturu, Ljubiša Vladušić, komesar Komesarijata za izbeglice, akademik prof. dr Boriša Starović, dekan Medicinskog fakulteta u Srbinju, predsednici skupština i izvršnih odbora svih opština sa područja srpske Hercegovine, drugi gosti, kao i prvi upisani studenti, njih 14, kojima je rektor Akademije episkop Zahumsko-Hercegovački Atanasije podelio indekse.
Druga sednica Matice Duhovne akademije[uredi | uredi izvor]
Istog dana održana je druga sednica Matice profesora Akademije na kojoj su predmeti na prvoj godini studija povereni sledećim profesorima: Sveto pismo Starog zaveta i patrologija episkopu Atanasiju; uvod u bogoslovlje i eklisiologija (organizacija) sa misijom mitropolitu Amfilohiju; liturgika prof. dr Pribislavu Simiću; istorija filosofije prof. dr Žarku Vidoviću; Sveto pismo Novog zaveta mitropolitu Nikolaju; etika mr Jovanu Cvetiću, predavaču na Bogoslovskom fakultetu Srpske pravoslavne crkve u Liberitivilu; crkvenoslovenski jezik protojereju-stavroforu Lazaru Vasiljeviću, koji je istovremeno izabran za sekretara Duhovne akademije.
Prota Lazar Vasiljević je od samog osnivanja Duhovne akademije sa mitropolitom Nikolajem ulagao ogroman trud u organizovanje škole.
Iz zdravstvenih razloga prvi rektor-dekan Duhovne akademije episkop Atanasije je 1998. godine podneo ostavku. Za njegovog naslednika izabran je protojerej prof. dr Predrag Puzović, dok je ep. Atanasije produžio da drži nastavu u Akademiji do 18. septembra 1999. godine, kada je podneo ostavku i na tu dužnost.
Organizacija rada, nastavni planovi i programi[uredi | uredi izvor]
U školskoj 1994/95. godini bilo je 27 upisanih studenata, među njima nekolicina nekadašnjih i sadašnjih profesora Duhovne akademije (Bogoslovskog fakulteta) i Bogoslovije u Foči.
Od školske 1996/97. godine, u kompleks Duhovne akademije useljeni su profesori i učenici Bogoslovije Sveta Tri Jerarha iz manastira Krka, koji su se našli u izbeglištvu i jedan razred Prizrenske bogoslovije, kada je ovoj školi usled rata onemogućen rad u Prizrenu.
Kada je 2000. godine obnovljen posleratni rad Bogoslovije u manastiru Krka, Fočanska bogoslovija je preimenovana u Bogosloviju „Svetog Petra Sarajevskog”, tako su se pod istim krovom našle visoka i srednja teološka škola sa zajedničkim internatom i kapelom.
Na Duhovnoj akademiji danas studira oko 300 studenata, dok u četvorogodišnjoj bogosloviji ima preko 100 učenika.
Prva briga novog rektora-dekana bila je da se sve katedre popune profesorima sa univerzitetskim zvanjima. Pošto se radilo po Uredbi Bogoslovskog fakulteta, pristupilo se izradi Osnovne uredbe o Duhovnoj akademiji. Uredba je završena u kratkom roku i njom su regulisane osnovne, magistarske i doktorske studije.[2] Odobrena je od Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve i od Univerziteta u Srpskom Sarajevu. Prilikom usvajanja Uredbe od Univerziteta u Srpskom Sarajevu preporučeno je da se u nastavni plan i program osnovnih studija uvrsti srpski jezik i srpska književnost, što je i urađeno. Pošto se uvećao broj studenata 2001. godine organizovana je i studenska služba.
U Duhovnoj akademiji se svečano proslavljaju Sveti Sava i patron škole Sveti Vasilije Ostroški, kada se studentima i učenicima dodeljuju nagrade za izrađene svetosavske temate.[3][4]
Prvi studenti su diplomirali 1999. godine. Diplome su uručene na dan slave – Svetog Vasilija Ostroškog. Prvu diplomu je uručio mitropolit Nikolaj, potom su diplome uručili rektor Univerziteta u Srpskom Sarajevu akademik prof. dr Boriša Starović i rektor-dekan Duhovne akademije prof. dr Predrag Puzović.
Akademiju je posetio patrijarh srpski Pavle i skoro svi episkopi Srpske pravoslavne crkve. Oktobra 2002. godine Akademiju je posetio arhiepiskop Rostovski Pantelejmon.
Duhovna akademija Svetog Vasilija Ostroškog i Bogoslovija Sv. Petra, mitropolita Sarajevskog danas su savremeno opremljene škole. Pored kabineta za strane jezike, poseduju kompjuterski centar, salu za sport i rekreaciju i veoma lep amfiteatar, crkvu Svetog Vasilija Ostroškog i Svetog Petra Dabrobosanskog.
Pravoslavni bogoslovski fakultet „Sveti Vasilije Ostroški” izdaje časopis „Godišnjak”.[5][6]
Upis na Akademiju[uredi | uredi izvor]
Na studijskom programu osnovnih akademskih studija Pravoslavna teologija – opšti smjer i Bogoslovsko pastirski – praktični smjer, studenti se upisuju na osnovu konkursa koji raspisuje Univerzitet u Istočnom Sarajevu. Prijedlog broja slobodnih mjesta za upis utvrđuje Pravoslavni bogoslovski fakultet „Sveti Vasilije Ostroški” u Foči u skladu sa društvenim i crkvenim potrebama i vlastitim resursima – raspoloživim prostornim i kadrovskim mogućnostima.[7]
Upis studenata na studijske programe osnovnih akademskih studija vrši se u skladu sa Zakonom o visokom obrazovanju, Statutom Univerziteta u Istočnom Sarajevu, i Pravilnikom o polaganju prijemnih ispita i upisa na studijske programe koje realizuje Pravoslavni bogoslovski fakultet. Vrsta i način provjere znanja, sklonosti i sposobnosti na prijemnom ispitu u potpunosti odgovaraju prirodi studijskog programa.
Upis na osnovne studije obavljaju se svake godine krajem juna i prvih dana jula u osnovnom konkursnom roku, a po potrebi i početkom septembra u dodatnom roku (prijavljivanje, pismeni prijemni ispit i sam upis).[8]
Biblioteka bogoslovije[uredi | uredi izvor]
Odmah po otvaranju Akademije počelo se sa prikupljanjem knjiga za biblioteku. Knjige su dobijane: poklonima, putem priloga i kupovinom. Među najveće darodavce knjiga spada Svetislav Mandić, koji je poklonio 2.624 knjige. Ovde treba pomenuti poklone Istorijskog instituta SANU, Vizantinološkog instituta u Beogradu i Instituta za književnost i umetnost Beograd. Najveće zasluge za uvećanje bibliotečkog fonda pripadaju mitropolitu Nikolaju. Zahvaljujući njemu dobijena su sva izdanja Ruske crkve i kupljeni u Grčkoj kompleti dela Svetih otaca. Oko sređivanja biblioteke ogroman trud je uložio mr Branislav Končarević, asistent Duhovne akademije. Danas biblioteka broji preko 30.000 naslova.
Naučni skupovi[uredi | uredi izvor]
Duhovna akademija je organizovala nekoliko veoma uspelih naučnih skupova: Ličnost i delo ep. Nikolaja Velimirovića, 1996; Pravoslavni duh u srpskoj književnosti, 1997; Hilandar u srpskoj književnosti, nauci i umetnosti, 1998; 650 godina Saborskog svetogorskog tomosa (1351-2001), gde je centralna tema bila ličnost i učenje Sv. Grigorija Palame, 2001. godine. Na poslednjem naučnom skupu uzeli su učešće poznati profesori iz Grčke, Rusije i Francuske. Duhovna akademija izdaje profesorski Godišnjak i studentski časopis Novi Istočnik.
Nagrade i priznanja[uredi | uredi izvor]
Za uspešan rad Akademija je odlikovana najvišim državnim odličjem, Orden Njegoša, 2001. godine od predsednika Republike Srpske i Gramatom mitropolita Dabrobosanskog Nikolaja.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Pravoslavni bogoslovski fakultet “Sveti Vasilije Ostroški” Foča”. Edu info. Pristupljeno 17. 11. 2021.
- ^ „Pravoslavni bogoslovski fakultet „Sveti Vasilije Ostroški“”. Andrićgrad. Pristupljeno 17. 11. 2021.
- ^ „Pravoslavni bogoslovski fakultet „Sveti Vasilije Ostroški“ proslavlja krsnu slavu”. Radio Foča. Arhivirano iz originala 17. 11. 2021. g. Pristupljeno 17. 11. 2021.
- ^ „BOGOSLOVSKI FAKULTET NASTAVIO MISIJU SVETOG VASILIJA”. Opština Foča. Pristupljeno 17. 11. 2021.
- ^ „Pravoslavni bogoslovski fakultet “Sveti Vasilije Ostroški” – Foča”. Treba da znaš. Pristupljeno 17. 11. 2021.
- ^ „Godišnjak : časopis za teološko-filosofska i tekuća pitanja Pravoslavnog Bogoslovskog Fakulteta "Sveti Vasilije Ostroški" u Foči.”. WorldCat. Pristupljeno 17. 11. 2021.
- ^ „Nastavni plan i program Pravoslavni Bogoslovski fakultet Sv.Vasilije Ostroški Foča”. Web Library. Pristupljeno 17. 11. 2021.
- ^ „USLOVI ZA UPIS NA PRAVOSLAVNI BOGOSLOVSKI FAKULTET U FOČI 2020/21”. SPC - Eparhija zvorničko-tuzlanska. Pristupljeno 17. 11. 2021.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zvanična stranica Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta Sveti Vasilije Ostroški u Foči
- „Duhovna akademija Svetog Vasilija Ostroškog i Bogoslovija Svetog Petra Sarajevskog u Srbinju”. Mitropolija dabrobosanska. Pristupljeno 17. 11. 2021.
Napomena: Sadržaj ovog članka je jednim delom ili u celosti preuzet sa zvaničnog sajta mitropolije dabrobosanske sa ove stranice, uz dozvolu
