Ninko Petrović

Ninko Petrović
Lični podaci
Datum rođenja	(1896-10-18)18. oktobar 1896.
Mesto rođenja	Belotić, kod Krupnja, Kraljevina Srbija
Datum smrti	30. mart 1981.(1981-03-30) (84 god.)
Mesto smrti	Beograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija
Profesija	advokat
Odlikovanja	Albanska spomenica

Ninko Petrović (Belotić, kod Krupnja, 18. oktobar 1896 — Beograd, 30. mart 1981) bio je srpski advokat i gradonačelnik Beograda.

Biografija

Rođen u Belotiću 18. oktobra 1896. godine, Ninko Petrović je osnovnu školu je završio u Belotiću (opština Osečina), a potom je pohađao gimnaziju u Šapcu.

Posle završenih šest razreda gimnazije, u jesen 1915. godine mobilisan je u Đačku četu sa kojom se krajem iste godine povukao preko Albanije u Grčku. Posle kraće vojne obuke upućen je na Solunski front, gde je 1916. godine učestvovao u borbama u sastavu Prvog pešadijskog puka Moravske divizije kao podnarednik-đak. Po naređenju iz komande zajedno sa drugim „đacima” upućen je u grčki grad Volos, gde je pohađao sedmi i osmi razred gimnazije i uspešno položio maturski ispit. Ubrzo nakon maturiranja se vratio na Solunski front, i to u momentu najintenzivnijih borbi i njegovog proboja, nakon kojih se konačno posle duže vremena ponovo vratio u Srbiju i rodni kraj.

Tokom rata ubijen mu je otac, dvojica starije braće i brat od strica. Uprkos tome, uspeo je završi Pravni fakultet u Beogradu 1922. godine. Bavio se advokaturom i drugim službeničkim poslovima, a 1930. godine bio je jedan od osnivača i ujedno sekretar Udruženja „Solunske đačke čete”.

U toku Velikog rata Petrović je pisao dnevnik i razne zapise, na čijem sabiranju je radio pred kraj svog života.

„Bio sam na Kajmakčalanu i borio se. Izgubio sam brata tamo. Mnogo je naših vojnika tu izginulo. Čitav vrh planine je bio pokriven leševima. Pukovi koji su se borili bili su prepolovljeni, jedan skoro sasvim satrven. S obzirom na sve to, kao učesnik u Prvom svetskom ratu pokušao sam da sa svoje strane nešto više, neposrednije, konkretnije i celovito kažem. Pisao sam autobiografski, onako kako sam ovaj rat preživljavao i video. Kao što se lako može videti, bio sam nešto glasniji i slobodniji kada sam govorio o grehovima velikih saveznika prema Srbiji”
— Ninko Petrović

Ovako je izgledao predgovor prve verzije njegovih sećanja čija je linija podudarna i sa svim ostalim zapisima. S tom, po mnogim procenama, izvanrednom šarenicom pokucao je sedamdesetih godina prošlog veka na vrata dva najveća srpska i jugoslovenska izdavača „Prosvete” i „Nolita” nudeći svoj dnevnik, odnosno ratne memoare pod nazivom „Iz tragičnih dana Srbije 1914–1918”. Rukopis je vrlo rado prihvaćen, ali nikada nije štampan niti kasnije vraćen autoru. Čak su i kopije bile izgubljene. Zahvaljujući primerku koji je sačuvala njegova sestra Olga, Petrovićevi zemljaci su 2010. godine štampali hroniku na 220 strana.

U predgovoru knjige urednik mr Branko Matić, profesor na Visokoj poslovnoj školi u Valjevu, naglašava da Petrovićev opis događaja ima poseban značaj i težinu zato što ih prikazuje iz ugla pojedinca, što je veoma važno za razumevanje mnogih događaja iz Velikog rata.

Izbor događaja, jasnim stilom njihovog opisivanja i nedvosmislenim stavovima o njima omogućava čitaocu upoznavanje „iz prve ruke” sa onim što se događalo i kako je to delovalo na vojnike i narod. Ovim opisom događaja iz Velikog rata dopunjuje se materijal za jednu skoro nadrealnu knjigu o heroizmu i tragediji srpskog naroda –zapisao je pored ostalog Matić, dodajući da je uz sva zadivljujuća herojstva o tragičnim posledicama koje je rat ostavio na Srbiju i njen narod, ipak, nedovoljno pisano. Tako on podseća da, koliko je njemu poznato, groblje ispod mora, na čijem dnu među školjkama počiva preko 6.000 vojnika niko nema u svetu osim Srbi. Petrović u svojim zapisima posebnu pažnju obraća na mobilizaciju i formiranje Đačke čete, Solunski front, prelazak odnosno povlačenje preko Albanije a priče kao što su „Solunski ratni mozaik”, „Bitoljska gimnazija u Volosu”, „Ugašeni domovi” ili „Zora Kurjakova”, svojevrsni su su literarni fragmenti.
— mr Branko Matić

U Aprilskom ratu 1941. godine kao kapetan prve klase bio je komandir protivavionske i protivtenkovske mitraljeske čete na Pirotskom frontu na kojem biva zarobljen i odveden u logor. Posle oslobođenja od 1946. do 1951. godine biran je na mesto predsednika Izvršnog narodnog odbora Beograda, što je danas u rangu gradonačelnika. Zbog toga u njegovoj biografiji između ostalog stoji i da je bio prvi izabrani gradonačelnik Beograda. Za njegova mandata izgrađeni su značajni privredni i kulturni objekti u Beogradu i započeta izgradnja Novog Beograda.

Nosilac je više ordena i medalja, ali je uvek posebno isticao Albansku spomenicu. Pored Ordena zasluga za narod prvog reda dobitnik je i jednog poljskog i dva francuska odlikovanja.

Petrović je umro 30. marta 1981. godine i sahranjen je na Novom groblju u Beogradu.

Literatura

• Ko je ko u Jugoslaviji. Beograd: Hronometar. 1970. 
• „Od đačke čete do gradonačelnika”. Politika. Pristupljeno 18. 12. 2017.