Rusi u Sjedinjenim Američkim Državama

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Rusi u Sjedinjenim Američkim Državama
Zastava Rusije
Edi Kantor
Vladimir Ipatjev
Ukupna populacija
3,163,084 po popisu iz 2009. godine[1]
Regioni sa značajnom populacijom
Aljaska, Kalifornija, Florida, Pensilvanija, Merilend, Njujork, Oregon, Ohajo, Masačusets, Ilinois, Teksas, Vašington
Jezici
engleski i ruski
Religija
Uglavnom pravoslavlje i u manjem broju judaizam, baptizam i ateizam
Srodne etničke grupe
Rusi, Belorusi, Rusini, Ukrajinci

Rusi u Sjedinjenim Američkim Državama (Rusi u Sjedinjenim Državama, Rusi u Americi ili Američki Rusi) su građani SAD ruskog porekla. SAD su naseljavali i za vreme Ruske imperije i Saveza Sovjetskih Socijalističkih Republika. Po naseljavanju mogu se podeliti u ljude ruskog porekla koji su nedavno doseljivani, u 21. veku i ruske imigrante koji su naselili Sjedinjene Američke Države u 19. veku, naročito oblasti severozapadne Amerike, odnosno Aljasku, Oregon, Vašington i Kaliforniju.

Demografija[uredi | uredi izvor]

Brington bič u Bruklinu, Njujork i ostali delovi metropolitanskog područja Njujorka, su dom za najveći broj ruske populacije u Sjedinjenim Američkim Državama.[2]

Po popisu iz 2009. godine, broj ljudi u SAD nacionalno izjašnjenih kao Rusi je 3.163.084.[3] Mnogi ljudi ruskog porekla u Sjedinjenim Američkim Državama slabo ili uopšte ne govori ruskim jezikom.[4] Gubljenje nacionalnog identiteta Rusa u Sjedinjenim Američkim Državama događa se upravo jer dosta njih odraste u porodicama koje govore engleskim jezikom. Uprkos tome, prema popisu, ruski je bio govorni jezik za 851.174 ljudi koji žive na prostoru SAD.[3] Prema Davisovom centru za ruske i evroazijske studije na Harvardu, 1990. godine. 750.000 ljudi Sjedinjenih Američkih Država su bili etnički Rusi.[5]

Metropolitansko područje Njujorka ostalo je glavno područje na kojem se naseljavaju ruski migranti. Brington bič i Bruklin i dalje predstavljaju najvažniji demografski i kulturni centar ruskog naroda. Stara grupa ruskih migranata iz 19. veka postavila je stub Ruske pravoslavne crkve u Americi. Danas se većina ove grupe asimirala u lokalno društvo, a etničke tradiciju nastavljaju da se neguju isključivo oko crkve.[6]

Kolonizacija[uredi | uredi izvor]

Ruska Amerika[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Ruska Amerika
Rusko preduzeće Fort Ros, osnovano 1812. godine na prostoru današnjeg Okruga Sonoma u Kaliforniji.

Stanovništvo današnje američke države Aljaske bili su uglavnom Rusi, a cela teritorija je kontrolisana od strane Ruske imperije. Na prostoru današnjih SAD, postojao je veliki broj ruskih preduzeća, kao što je bilo Fort Ros, osnovan 1812. godine i služilo je kao baza za celu poljoprirevdu Rusije.

Ruska Amerika(rus. Русская Америка) je bila kolonija Ruske imperije na severu Američkog kontinenta između 1733. i 1867. godine. Prostirala se uglavnom na području današnje Aljaske, ali je prirevemeno posedovala područja i oko Kalifornije. Ovo područje je prirpojeno Rusiji 1799. godine. Upravni centar Ruske Amerike] je bio grad Novoarhangelsk (današnje naselje Sitka (na Aljasci). Između 1812. i 1841. godine, Rusi su kontrolisali utvrđenje Fort Ros u Kaliforniji, a između 1814. i 1817. utvrđenje Fort Elizabet na Havajima. Broj Rusa koji su se doselili u ovu koloniju nije bio velik i na svom vrhuncu je iznosio oko 700. Tokom ovog perioda, Ruska pravoslavna crkva je započela misionarski rad na širenju hrišćanstva među domorocima. Danas na Aljasci ima oko 90 ruskih pravoslavnih parohija sa oko 20.000 vernika, pripadnika domorodačkog stanovništva. Rusija je 1867. godine prodala svoje posede u Americi SAD za tadašnjih 7,2 miliona dolara (današnja vrednost te sume je 121 milion dolara). Danas se na ovom prostoru nalazi država Aljaska, koja je deo Sjedinjenih Američkih Država. Nakon što su zemlju kupile SAD kupile zemlju od Rusije, većina Rusa se vratila u maticu, a neki su se preselili na južnu Aljasku i u Kaliforniju.[7]

Prvi talas[uredi | uredi izvor]

Rusi u Čikagu, 1916. godine.

Prvi masovni talas imigracije iz svih delova Evrope u SAD dogodio se krajem 19. veka. Milioni ljudi su otputovali u Sjedinjene Američke Države u poslednjoj deceniji 19. veka. Između 1820. i 1870. godine samo 7.550 Rusa je emigriralo u Sjedinjene Američke Države, ali počevo od 1881. godine, stopa imigracije je prelazila 10.000 godišnje : 593.700 u periodu od 1891-1900, 1,6 miliona od 1901-1910, 860.000 od 1911-1914. i 43.000 ljudi u periodu od 1915-1917.[8]
Prvi svetski rat zadao je težak udarac celom ruskom narodu. U periodu od 1914.-1918. godine u svim delovima ruskog društva. Nakon završetka Prvog svetskog rata, stotine hiljada jevreja, velikim brojem onih iz Rusije i cele Evrope imigrirali su u Sjedinjene Američke Države u potrazi za boljim životom.[9]

Drugi talas[uredi | uredi izvor]

Veliki talas Rusa je emigrirao u kratkom vremenskom periodu 1917-1922, uoči Oktobarske revolucije i Ruskog građanskog rata. Ova grupa je kolektivno poznata kao bela emigracija. SAD bile su drugo po veličini odredište za te imigrante, nakon Francuske. Ovaj talas se često naziva prvi talas, kada se govori o imigraciji sovjetskog doba. Šef ruske privremene vlade, Aleksandar Kerenski, bio je jedan od tih imigranata.

Pošto su imigranti bili od viših klasa Ruske imperije, značajno su doprineli američkoj nauci i kulturi. Izlagači Vladimir Zvorkin, često nazivan "otac televizije", Aleksandar M. Poniatof, osnivač Ampeka i Aleksandar Lodigin, stigli su sa ovim talasom. Američka vojska je u velikoj meri koristila dolazak takvih pronalazača kao što je bio Igor Sikorski (koji je izmislio helikopter i aerosan), Vladimir Vaškevič i Alekander Severski. Mnogi smatraju da su Sergej Rahmanjinov i Igor Stravinski jedan od najvećih kompozitora ikada u SAD. Romanopisac Vladimir Nabokov, violinista Jaša Hajfec i glumac Jul Briner takođe su napustili Rusiju u ovom periodu.[10]

Rusi u Americi za vreme Sovjetskog Saveza[uredi | uredi izvor]

Tokom sovjetske ere, emigracija je zabranjena i ograničena na vrlo mali broj ljudi, koji su emigrirali u SAD i druge zemlje Zapadnog Bloka iz političkih razloga. 1970. godine, Sovjetski Savez je privremeno popustio ograničenja emigracije za jevrejske emigrante, što je dovelo do skoro 250.000 ljudi koji su napustiti zemlju. Posle ekonomskih i političkih reformi, od sredine osamdesetih godina 20. veka, došlo je do porasta ekonomske migracije u Sjedinjene Američke Države, gde je otišao veliki broj sportista i umetnika iz Rusije, kako bi nastavili svoje karijere.[11]

Rusi u Americi nakon raspada SSSR[uredi | uredi izvor]

Godine 1987, ponovo je započetka masovna jevrejska emigracija. Veliki broj njih krenulo je ka SAD, a onima koji su emigrirali iz Sovjetskog Saveza ulaz u zemlju je bio zabranjen. 1990. godine, 50.716 građana bivšeg Sovjetskog Saveza dobili su status političkih izbeglica u Sjedinjenim Američkim Državama, 33.881 lica 1991. godine, 61.298, 1992. godine, 48.627, 1993. godine, 43.470 ljudi 1994. godine i 35.716 lica 1995. godine. Kako su godine tekle, ta brojka je opadala, pa je 2003. godine ulaz u zemlju iz Rusije zatražilo 1394. lica. Po prvi put u istoriji, Rusi su postali značajan deo ilegalne imigracije u Sjedinjenim Američkim Državama.[12][13] Raspadom Sovjetskog Saveza 1991. godine i ksnije prelaskom na slobodnu tržišnu ekonomiju, došlo je do hiperinflacija i niza političkih i ekonomskih kriza devedesetih godina 20. veka, koje su kulminirale u finansijskom udesu 1998. godine. Do sredine 1993. godine između 39 i 49% Rusa je živelo siromašno, što je dovelo do novog talasa političke i ekonomske emigracije iz Rusije, a opet veliki broj njih imigrirao je u Sjedinjene Američke Države. U periodu od 1991-2001 krenuo je veliki imigracioni talas naučnika i inženjera iz Rusije. Prema Nacionalnoj fondaciji za nauku, u Sjedinjenim Američkim Državama je 2003. godine bilo 20.000 naučnika, a ruski softverski inženjeri su bili odgovorni za 30% Mikrosoftovih proizvoda, 2002. godine.

Sovjetski Savez je bio sportska velesila, a mnogi istaknuti ruski sportisti imigrirali su u Sjedinjene Američke Države. Primeri su Aleksandar Ovečkin, Aleksandar Volcčkov i Andrej Kiriljenko. Nastia Liukin je rođena u Moskvi, ali je došla u Ameriku sa roditeljima kao mlađe dete i razvila se kao šampiona gimnastica u SAD. Marija Šarapova se preselila u SAD kada je imala sedam godina.[14]

Ruske zajednice u Sjedinjenim Američkim Državama[uredi | uredi izvor]

Ruska pravoslavna katedrala sv. Teodosije, Klivlend.
Ruski imigrantski dom u Njujorku, 1910—1915.

Zajednice u Americi sa visokim procentom ljudi ruskog porekla [15]

Američke zajednice sa većinom stanovnika rođenih u Rusiji[17]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Selected Social Characteristics in the United States: 2007”. U.S. Census American Community Survey. 2007. Arhivirano iz originala 11. 02. 2020. g. Pristupljeno 23. 4. 2009. 
  2. ^ „Persons Obtaining Lawful Permanent Resident Status by Leading Core Based Statistical Areas (CBSAs) of Residence and Region and Country of Birth: Fiscal Year 2013”. U.S. Department of Homeland Security. Pristupljeno 27. 3. 2016. 
  3. ^ a b „Rediscovering Russian America”. Institute of Modern Russia. 2011. Arhivirano iz originala 04. 04. 2013. g. Pristupljeno 10. 8. 2013. 
  4. ^ „Growing Up Russian”. Aleksandr Strezev, Principia. Pristupljeno 4. 4. 2015. 
  5. ^ „Immigration: Russia. Curriculum for Grade 6–12 Teachers”. Faculty of Arts and Sciences, Harvard University. Pristupljeno 9. 5. 2008. 
  6. ^ Rooney, Matt (1. 4. 2014). „Putin Moves Against Fair Lawn”. Save Jersey. Pristupljeno 19. 3. 2016. 
  7. ^ Zašto je Rusija prodala Aljasku? (B92, 23. januar 2017)
  8. ^ Nitoburg, E. (1999). New and newest history. New and newest history (na jeziku: ruski) (3): 34—51. Pristupljeno 8. 5. 2008. 
  9. ^ Barnarvi, Eli ed. A Historical Atlas of the Jewish People. New York: Schocken Books, 1992. Print.
  10. ^ Notable Russian Americans
  11. ^ Trahair, R. C. S. (2004). Encyclopedia of Cold War Espionage, Spies, and Secret Operations. Greenwood Publishing Group. str. 249—250. ISBN 978-0-313-31955-6. Pristupljeno 21. 11. 2016. 
  12. ^ „Fiscal Year 1999 Statistical Yearbook” (PDF). United States Department of Homeland Security, Office of Immigration Statistics. Pristupljeno 13. 5. 2008. 
  13. ^ „Refugees and Asylees: 2005” (PDF). Department of Homeland Security Office of Immigration Statistics. Pristupljeno 13. 5. 2008. 
  14. ^ Russian brain drain tops half a million
  15. ^ „Ancestry Map of Russian Communities”. Epodunk.com. Pristupljeno 7. 8. 2008. 
  16. ^ http://factfinder.census.gov/faces/nav/jsf/pages/index.xhtml# Arhivirano 2020-02-12 na sajtu Archive.today American fact finder, Nikolaevsk, Alaska, Census 2000-Selected Social Characteristics (Household and Family Type, Disability, Citizenship, Ancestry, Language, ...)
  17. ^ „Top 101 cities with the most residents born in Russia (population 500+)”. City-Data. Pristupljeno 16. 5. 2017. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Руси_у_Сједињеним_Америчким_Државама&oldid=27757211”