Janko Lisjak
| janko lisjak | |||
|---|---|---|---|
 Janko Lisjak Puška | |||
| Lični podaci | |||
| Datum rođenja | 9. februar 1914. | ||
| Mesto rođenja | Šagudovac, kod Donje Stubice, Austrougarska | ||
| Datum smrti | januar 1943. (28 god.) | ||
| Mesto smrti | Beograd, Srbija | ||
| Profesija | radnik | ||
| Porodica | |||
| Supružnik | Desanka Desa Ležajić | ||
| Delovanje | |||
| Član KPJ od | 1935. | ||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | ||
| Heroj | |||
| Narodni heroj od | 5. jula 1952. | ||
| Odlikovanja |
| ||
Janko Lisjak Puška (pravo prezime Lisak; Šagudovac, kod Donje Stubice, 9. februar 1914 — Beograd, januar 1943), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 9. februara 1914. godine u selu Šagudovcu, kod Donje Stubice. Potiče iz siromašne seljačke porodice.
Posle završene osnovne škole, pošao na zanat i u Mariji Bistrici završio limarski i vodoinstalaterski zanat. Potom se zaposlio i radio kao radnik, sve dok nije pozvan na odsluženje vojnog roka, 1934. godine. Još u vreme šegrtovanja počeo se zanimati za literaturu o radničkom pokretu. Čim je postao radnik, uključio se, u rad Ujedinjenog radničkog sindikalnog saveza Jugoslavije (URSJ). Tada je postao i član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ).
Posle odsluženja vojnog roka, zaposlio se u Zagrebu u jednoj radionici. Godine 1935. postao je član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Zbog revolucionarne delatnosti uhapšen je 1936. godine. Posle čega je proteran iz Zagreba na pet godina i izvesno vreme je živeo u rodnom kraju pod kontrolom policije.
Po savetu Partije, da bi izbegao policiju, upućen je na politički rad u Beograd, gde je ušao u sastav Pokrajinskog komiteta SKOJ-a za Srbiju. Prelaskom u Srbiju menja svoje prezime iz Lisak u Lisjak.
Godine 1940. postao je sekretar Četvrtog rejonskog komiteta KPJ u Beogradu i na toj dužnosti zatekla ga je i okupacija Jugoslavije, aprila 1941. godine.
Aktivno je učestvovao u pripremama za ustanak, sakupljanju oružja i organizovanju otpora okupatoru. Septembra 1941. prešao je u Zemun i preuzeo dužnost sekretara Sreskog komiteta KPJ. Ubrzo je organizovao i rad tehnike Sreskog komiteta, koja je štampala vesti i letke. Često je odlazio je na partijske sastanke u Beograd, a bio je povezan i sa Okružnim komitetom KPJ u Beogradu, koji je neposredno rukovodio radom Sreskog komiteta.
Posle velikih provala u partijskoj organizaciji Beograda, u proleće 1942. imenovan je za sekretara Mesnog komiteta KPJ za Beograd. Do januara 1943. uspeo je da uspostaviti dosta jaku mrežu partijskih ćelija u okupiranom Beogradu, obnovio rad tehnike Mesnog komiteta i rad tehnika rejonskih komiteta. Uspostavio je dobre veze sa partizanskim odredima i uspeo da u njih prebaciti nove borce. Organizovao je i rad Narodnooslobodilačkog fronta i skupljanje priloga za Narodnooslobodilački pokret (NOP). Tada su bile stvorene i udarne grupe za uništenje neprijatelja u gradu.
Nakon provale policije u partijsku organizaciju Beograda, Lisjak je uhapšen 16. januara 1943. u Prištinskoj ulici (danas Ulica cara Nikolaja). Pred policijom se hrabro držao i nije hteo reći čak ni svoje ime. Umro je od batina, u bolnici u Beogradu, posle desetak dana.
Ukazom Predsedništva AVNOJ-a posthumno je 6. jula 1945. odlikovan Ordenom zasluga za narod prvog reda.[1] Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 5. jula 1952. proglašen je za narodnog heroja.[2]
Desa Ležajić[uredi | uredi izvor]
Desanka Desa Ležajić (1921 — 1943), Lisjakova supruga, takođe je bila aktivna učesnica Narodnooslobodilačkog pokreta. Rođena je 1921. u Zemunu i kao mlada radnica se priključila revolucionarnom radničkom pokretu. Članica Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) postala je 1940, a Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) 1941. godine.
Od početka okupacije učestvovala je u organizovanju otpora okupatoru u Zemunu. Krajem 1941. bila je uključena u Sreski komitet SKOJ-a za Zemun i Mesni komitet SKOJ-a za Zemun. Pored rada na organizovanju omladine u Zemunu, radila je i na organizovanju omladine u selima zemunskog sreza. U jesen 1942, zajedno sa Lisjakom, prešla je na partijski rad u okupirani Beograd.
Uhapšena je krajem januara 1943, svega desetak dana nakon hapšenja svog supruga. Pred islednicima Specijalne policije dobro se držala. I pored teških mučenja, nije htela ništa odati, pa čak ni svoje pravo ime. Potom je bila prebačena u logor Banjica. Stereljana je 7. juna 1943. na strelištu u Jajincima. Streljana je pod lažnim imenom Ljubica Čobanović, izbeglica iz Petrovčića. Iako je policija sumnjala da ovo nije njeno pravo ime, ona nije htela otkriti svoj pravi identitet.[3]
U godinama pred Drugi svetski rat, aktivno i uspešno se bavila igranjem hazene (sport koji je prethodio rukometu).
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Službeni list DFJ 90/45” (PDF). slvesnik.com.mk. 20. 11. 1945. str. 974.
- ^ Narodni heroji 1 1982, str. 458.
- ^ Žene Srbije 1975.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Žene Srbije u Narodnooslobodilačkoj borbi (PDF). Beograd: Prosveta/Nolit. 1975. COBISS.SR 162155015
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48700167
- Beograd u ratu i revoluciji 1941—1945. Beograd: Istorijski arhiv Beograda. 1984. COBISS.SR 37352711
Komunistički revolucionari Beograda | ||
|---|---|---|
Istakuti članovi Komunističke partije Jugoslavije i komunistički revolucionari iz Beograda, umrli ili ubijeni u međuratnom periodu ili poginuli u toku rata | ||
 | ||
Narodni heroji iz Međimurja i Hrvatskog Zagorja | ||
|---|---|---|
Narodni heroji Jugoslavije rođeni na teritoriji Međimurja i Hrvatskog Zagorja, kao i oni koji su politički ili vojno delovali na ovom području: | ||
| Međimurje |  | |
| Hrvatsko Zagorje | ||
Narodni heroji iz Beograda i okoline | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Narodni heroji Jugoslavije rođeni u Beogradu i okolnim opštinama, kao i oni koji su politički ili vojno delovali na ovom području: | |||||||||||
| grad Beograd |
|  | |||||||||
| okolne opštine |
| ||||||||||
