Južnolibanski sukob (1982—2000)
| Južnolibanski sukob 1982–2000. | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Izraelsko-arapskih ratova | |||||||||
 Napušteni tenk u južnom Libanu koji sada nosi drvenu figuru Ajatolaha Homeinija | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
 Izrael Južnolibanska vojska (SLA) |
 Hezbolah LKP  Sirija PLO | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
|
Antoan Lahad Šimon Peres Arijel Šaron Ehud Barak |
Abas el Musavi † Hasan Nasrala Hafiz el Asad Ahmed Džibril | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
|
Poginulih: 546 (IDF) 954-1.456 (Južnolibanska vojska) |
Poginulih: 1.283 Hezbolahovih boraca 1 sirijski vojnik | ||||||||
Južnolibanski sukob (hebr. הלחימה בדרום לבנון, arap. الصراع في جنوب لبنان) se odnosi na 22 godine dugi otpor Libanaca protiv invazije izraelske vojske i njihovih saveznika Južnolibanske vojske(SLA).[1][2] Smešten u pozadini napetosti između palestinskih frakcija i nasilne libanske unutrašnje borbe, Južnolibanski sukob se može smatrati delom Libanskog građanskog rata, iako se učesnici i vremenska skala razlikuju. Dok je Libanski rat 1982., uzrokovan invazijom Izraela, i Opsada Bejruta, rezultovala odlaskom PLO-a iz Libana, izraelska okupacija južnog Libana od 1982. dovela je do konsolidacije nekolicine pokreta otpora, uključujući Hezbolaha i Amala, od prethodno neorganizovanog, rascepkanog pokreta otpora na jugu. U 2000, izraelska se vojska skoro potpuno povukla iz južnog Libana i to nakon 22 godine (prva invazija je bila 1978).
Do kasnih 1980-ih, Izrael i njegov saradnik, Južnolibanska vojska, su se suočavali sa otporom od nekolicine neorganizovanih libanskih grupa. Među ranim organizacijama otpora su bili i Libanski nacionalni front otpora, koji je vodio pokret Amal, i Libanska komunistička partija. Izraelska okupacija (1982–2000) je međutim ohrabrila te skupine otpora da se ujedine. Do 1990-ih, dobro organizovani Hezbolah, uz potporu Sirije i Irana, se pojavio kao vodeća organizacija i vojna snaga, predvodeći kurs otpora. Ta organizacija je bila jedna od prvih na Bliskom istoku koja je upotrebila taktiku samoubilačkih napada protiv izraelske vojske pa i izraelskih meta izvan Libana,[3] da bi na kraju izrasla u paravojnu jedinicu sa raketama i raznim oružjem[4] uz pomoć kojeg je zarobljavala i napadala izraelske građane[5][6]. Dana 16. februara 1992, šejk Abas el Musavi, glavni sekretar Hezbolaha, je ubijen kada je izraelski helikopter napao njegovu povorku automobila na putu južno od Sidona. Dana 25. jula 1993, u nakani da eliminišu Hezbolahovu pretnju na jugu Libana, IDF je pokrenuo najteži napad od 1982, međutim taj islamistički otpor i dalje ostaje prisutan. Dana 11. aprila 1996, IDF je pokrenuo „Operaciju plodovi gnjeva“ i bombardovao Hezbolahova uporišta na jugu Libana, južnim predgrađima Bejruta i doline Beka. Iste godine, IDF-ov napad na UN-ovu bazu u Kani rezultovao je smrću od preko 100 libanskih izbeglica koji su se smestili tamo, dok je 4 UNFIL-ovih pripadnika teško ranjeno[7].
Do kraja 1990-ih, konstantni vojni napadi i žrtve koje je uzrokovao Hezbolah je eventualno doveo do toga da se Izrael povukao sa libanske teritorije,[1] u skladu sa UN-ovom rezolucijom 425, koja je usvojena 1978. godine. Povlačenje je rezultovalo potpunim kolapsom Južnolibanske vojske[8]. Ipak, kamen spoticanja ostale su Šeba farme te još poneki delići teritorije. Iako je pozicija UN-a da se Šeba farme ne nalaze u sastavu Libana, nego Sirije, svi politički vođe i građani Libana su odbili takav stav i najavili povratak preostale teritorije milom ili silom.[9]
Sukob nikad nije završen što zbog odbijanja jevrejske države da se u potpunosti povuče s te sporne teritorije, kao i zbog odbijanja da se prizna krivica za masakre i plati ratne štete i pusti otete libanske borce pokreta otpora.
Prekogranični incidenti sa Hezbolahom doveli su i do Izraelsko-libanskog rata 2006, koji je takođe rešio problem zarobljenika, ali ne i teritorije.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Online NewsHour: Final Pullout - May 24, 2000. (Transcript). "Israelis evacuate southern Lebanon after 22 years of occupation.", Pristupljeno 15. 8. 2009.
- ^ Hizbollah makes explosive return: Israel's proxy militia under fire in south Lebanon. Charles Richards, The Independent. 18 August 1993, Pristupljeno 15. 8. 2009.
- ^ Pape, Robert (2005). Dying to win: the strategic logic of suicide terrorism. New York: Random House. ISBN 978-1-4000-6317-8. Specifically: "Suicide Terrorist Campaigns, 1980-2003", Appendix 1. (Page 253 of Australian paperback edition, published by Scribe Publications)
- ^ Zionism and Israel - Encyclopedic Dictionary, Hezbollah Definition
- ^ H. CON. REpp. 190, 1st session, 101st congress (4. 8. 1989). „Expressing the sense of the Congress over the reported murder of Lieutenant Colonel William Higgins and Hezbollah-sponsored terrorism.”. The Library of Congress. Arhivirano iz originala 04. 07. 2016. g. Pristupljeno 16. 1. 2013.
- ^ * Telegraph, 2004/2/21 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. april 2008)
- ^ „Letter Dated 7 May 1996 from the Secretary-General Addressed to the President of the Security Council”. United Nations Security Council. 7. 5. 1996. Arhivirano iz originala 20. 05. 2007. g. Pristupljeno 5. 7. 2007.
- ^ UN Press Release SC/6878. (18 June 2000). Security Council Endorses Secretary-General's Conclusion On Israeli Withdrawal From Lebanon As Of 16 June.
- ^ Report of the Secretary-General on the implementation of Security Council resolutions 425 (1978) and 426 (1978), pp. 3
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Pape, Robert (2005). Dying to win: the strategic logic of suicide terrorism. New York: Random House. ISBN 978-1-4000-6317-8.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Napetosti rastu na jugu Libana dok Izrael bombarduje gerilske mete, Njujork Tajms, 8. novembar 1991.
- Hronologija istorije Libanona 1920—2009.