Boljare (Vlasotince)

Boljare
Boljare;
	Boljare, put Vlasotince-Svođe
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Jablanički
Opština	Vlasotince
Stanovništvo
— 2011.	1.004
Geografske karakteristike
Koordinate	42° 58′ 17″ S; 22° 09′ 26″ I / 42.971333° S; 22.157333° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	273 m
	Boljare Boljare na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	016
Registarska oznaka	VL

Boljare je naselje u Srbiji u opštini Vlasotince u Jablaničkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 1.004 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 983 stanovnika).

Ovde se nalazi Zapis krst (Boljare).

Prošlost i legende[uredi | uredi izvor]

Po usmenim kazivanjima prvi naseljenici sela Boljare su prilikom naseljavanja zauzimali bolju zemlju, pa su prema takvim bogatim zemljoposednicima nazvani Boljari, a samo naselje prema toj legendi dobilo ime Boljare.

Turski gospodar Beg živeo je u svojoj kući uz potok. Njegov adjutant pitao ga je kako da se nazove ovo mesto - a gospodar Beg je rekao - ovo selo će da krstiš prema gospodaru, pa je njegov ađutant mesto krstio Boljare. Legenda je zapisana po kazivanjima Uroša Cekića (*1895).

Kada je 1879. godine popisan Vlasotinački srez, u mestu Boljare bilo je stanje: u 57 kuća živelo je 323 stanovnika, zapisano je 73 poreskih glava, a pismeno je bilo samo sedam muškaraca.^[1]

Razvoj mesta[uredi | uredi izvor]

Selo je smešteno u zaravni sa desne strane reke Vlasine, na nekoliko kilometara uzvodno od Vlasotinca od koga ga razdvaja brdo Beli Kamen. Izloženo južnoj strani, pogodno je za život, pa je zato postalo i najnaseljenije mesto u XXI. veku gornjeg dela Povlasinja. Asfaltni put kroz selo povezuje ga sa Vlasotincem na jednoj i Svođem na drugoj strani. Selo je zbijenog tipa, elektrificirano, ima vodovod, telefon i kablovsku televiziju. U selu postoji mesna kancelarija opštine Vlasotince. Zadružni dom je objekat gde je nekada bio bioskop, a u kome su u prošlosti održavane priredbe i igranke, susreti sela i takmičenje pevača amatera. Od trgovine ima nekoliko prodavnica i cvećara, a od savremenih zanatskih radnji pojedine za popravku automobila, belu tehniku i drugo. U selu je nekada postojala potkivačka i kovačka radnja, a i stolarska, šnajderska i pinterska radnja. Danas su od tih klasičnih zanatlija samo ostali nazivi familija. Takođe postoji mlin koji drže kruševčani (Kruševica je selo u blizini). Selo ima benzisku pumpu.

1903. je Boljare imalo 15 kuća koje su do 1910. bile pokrivene slamom. Kasnije su razvoj i produkcija boljarske ćeremide doprineli da sve kuće imaju krov od ćeremide. Mnogi boljarci su bili i ćirimdžije.

Boljare je bilo mesto gde su se krčmila vina za planinski krompir. U razmeni za tri kilograma krompira se dobivao jedan litar vina po principu ja tebi krompir, ti meni vino. Vino se kasnije pilo na slavama i svadbama u planinskim selima vlasotinačkog i crnotravskog kraja.

U Boljaru klima pogoduje za razvoj vinogradarstva, voćarstva i stočarstva. Sade se i kukuruz i pšenica.

U selu postoji četvororazredna osnovna škola, a deca osmogodišnju osnovnu školu pohađaju u selu Kruševica, a neka u Vlasotincu. Pored škole postoji izgrađen kompleks -spomen obeležje- palim u ratovima i revolucijama za oslobođenje u Prvom i Drugom svetskom ratu. Nekada je tu postojalo drvo ispod čije hladovine su se odmarali putnici koji su u karavanima bilo sa konjima ili peške išli prema planinskim selima, a i danas postoji iz tog vremena česma sa vodom. Za vreme bivše Jugoslavije su se tu stovarali vagoni žutog kukuruza iz berbe u Banatu, s kojim se prehranjivao narod u ovom kraju na početku i sredinom XX. veka. Tu ispod Velikog drva-Miro spavalo se i snevalo o boljem životu. A postojala je i kafana kod kuće Ljube učitelja, gde se i noćilo. Boljare je jedno od retkih sela u Vlasotinačkoj opštini koje nema negativan prirodni priraštaj.

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Boljare živi 774 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 38,9 godina (37,3 kod muškaraca i 40,7 kod žena). U naselju ima 313 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,14.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	640
1953.	700
1961.	714
1971.	681
1981.	740
1991.	795	795
2002.	983	987
2011.	1.004

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Srbi	973	98,98%
Romi	7	0,71%
Crnogorci	2	0,20%
Makedonci	1	0,10%
nepoznato	0	0,0%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	1	1
80+	4	9
75—79	13	22
70—74	26	28
65—69	22	36
60—64	23	27
55—59	16	14
50—54	42	30
45—49	36	45
40—44	47	34
35—39	38	36
30—34	35	33
25—29	41	19
20—24	39	36
15—19	28	28
10—14	38	27
5—9	32	17
0—4	26	34
Prosek :	37,3	40,7

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	130	135	150	185	209	246	313

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	51	76	51	80	27	25	2	1	0	0	3,14

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	411	104	281	22	4	0
Ženski	398	46	282	64	5	1
UKUPNO	809	150	563	86	9	1

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	222	10	0	0	51
Ženski	55	6	0	0	24
UKUPNO	277	16	0	0	75
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	6	75	13	3	8
Ženski	1	0	14	1	1
UKUPNO	7	75	27	4	9
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	6	9	1
Ženski	0	0	2	2	4
UKUPNO	0	0	8	11	5
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	2	0	0	38
Ženski	0	0	0	0
UKUPNO	2	0	0	38

Stanovništvo i genealogija[uredi | uredi izvor]

Po kazivanju učitelja Ljube Cvetkovića, rođenog boljarca, prvo se u selu Boljare naselilo sedam porodica sa Kosova, potomka kosovskih boljara - bogataša koji su na veliko posedovali zemlju. Po tome je verovatno i selo dobilo naziv Boljare.

Pre dva do tri veka familija Muslinci naseljena je i y selu Linovo kod Ljuberađe—Stojanović i Ilić, Garčinska poreklom iz Jastrebca -današnji Milenković i Mitić, Cekinci iz Brezovice, Gagričinska familija iz Jastrebca, Cvetkova, Stojkova, Dokinska, Pintarska i Mladenovska familija su sa Kosova.

Mnogi Boljarci žive u selu a rade u gradu (Vlasotincu). Po profesijama su među Boljarcima reprezentovani sudije, načelnici vlasotinačke policije (g. Kocić-zvani Dasa je jedan od poznatijih), direktori banaka u Vlasotincu, direktori fabrika, radnici, prosvetni radnici, inženjeri kao i sveštenici (poznat je iz starina pop Blagoje).

Sport[uredi | uredi izvor]

Nekada sedamdesetih i osamdesetih godina XX. veka Boljare je imalo fudbalski klub „Boljarac“, koji se takmičio u opštinskoj ligi. Ali su poznati lokalni fudbaler Cekić i njegov otac ipak igrali i za FK Vlasinu. Mladi košarkaši pretežno igraju za košarkaške klubove iz Vlasotinca. Fudbalsko igralište u Boljaru je poplavila reka Vlasina, a opštinska fudbalska liga više nepostoji. Na tom igralištu su igrane utakmice lokalnih fudbalskih klubova iz Crnatova i Manastirišta, dok nisu tamo napravljeni lokalni stadioni.

Reference[uredi | uredi izvor]

^ "Otadžbina", Beograd 1880. godine
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] "Otadžbina", Beograd 1880. godine

[2] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[3] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[4] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]