Vojislav Nanović
Vojislav Nanović | |
|---|---|
| Datum rođenja | 12. avgust 1922. |
| Mesto rođenja | Skoplje Kraljevina SHS |
| Datum smrti | 10. avgust 1983. (60 god.) |
| Mesto smrti | Beograd SR Srbija, Jugoslavija |
Vojislav Nanović (Skoplje, 12. avgust 1922 — Beograd, 10. avgust 1983) bio je srpski i jugoslovenski filmski reditelj.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je u Skoplju 12. avgusta 1922. godine, a kada je imao pet godina porodica se preselila u Beograd.[1] U Beogradu je završio osnovnu školu i gimnaziju. Nakon Drugog svetskog rata položio je prijemni na Likovnoj akademiji, ali je završio u novinarskoj školi, posle koje je radio u listu Politika.[2] Od 1945. godine bio je šef prve redakcije Filmskih novosti.[3]
Nakon kratkog vremena, preko posla redaktora filmskih žurnala, ulazi u filmsku industriju. Na početku je snimao uglavnom dokumentarne filmove. Nanovićev prvi igrani film je bio Besmrtna mladost, u kom je debitovao Rade Marković. Posle toga je snimio Čudotvorni mač 1950. godine, jedan od retkih srpskih i jugoslovenskih filmova iz žanra fantastike, a koji je stekao kultni status.[4] U narednoj deceniji postaje najproduktivniji domaći režiser i jedan od najzapaženijih autora, koji se ogledao u gotovo svim filmskim žanrovima.[5] Pisac je scenarija za većinu svojih filmova, a uporedo sa radom na igranom filmu realizuje desetak dokumentarnih filmova, reportaža, reklamnih i propagandnih filmova. Režirao je filmove kao što su Frosina i Šolaja, da bi narednim filmovima kao što je Tri koraka u prazno, najavio crni talas. Godine 1958, realizuje film Pogon B, dok 1960. godine realizuje tada svoj poslednji dugometražni igrani film Bolje je umeti.
Krajem 1950-ih, jedan revizionistički talas u kulturi dovodi u pitanje potrebu društva za filmovima kakve je do tada stvarao Voja Nanović. Ovaj talas kritike je pre svega osporavao vrednost njegovih filmova, te mu je praktično bilo onemogućeno dalje bavljenje filmom. Razočaran takvom situacijom, 30. aprila 1963. napušta Jugoslaviju i odlazi u SAD.
U Americi u početku obavlja teške fizičke poslove i pohađa filmsku školu, a potom radi poslove montažera. Radio je za TV kompaniju ABC, osnovao je sopstvenu filmsku kompaniju i realizovao za američko tržište namenske projekte a pisao je scenarija i pripremao projekte za filmove koje bi realizovao po povratku u Jugoslaviju. Obolevši od teške bolesti krajem 1970-ih napušta Ameriku i vraća se u Jugoslaviju gde radi desetak namenskih filmova koje prikazuju lepote države i njene turističke perspektive.
Bio je oženjen Milankom Mladenović (Nanović), koja je montirala gotovo sve njegove filmove, a posle povratka iz Amerike kasnije se oženio Marijom Rajković.[5] Dobio je priznanje za doprinos jugoslovenskoj kinematografiji „Plaketa Jugoslovenske kinoteke za zasluge” i nagrade USUF-a (Udruženje samostalnih umetnika fotografije Srbije) čiji je bio dugogodišnji predsednik.[6] Preminuo je 10. avgusta 1983. godine u vreme rada na dokumentarnom filmu o gradu u kome je proveo najveći deo svog života (Slobodarski Beograd). Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.[7]
Filmografija[uredi | uredi izvor]
| God. | Naziv | Žanr | Nagrada |
|---|---|---|---|
| 1946. | Sveslovenski kongres | kratki dokumentarni film | |
| 1946. | Parada pobede | kratki dokumentarni film | |
| 1946. | Balkanske igre | kratki dokumentarni film | |
| 1947. | Smotra mladosti | kratki dokumentarni film | |
| 1947. | Prvi maj 1947. godine | kratki dokumentarni film | |
| 1948. | Besmrtna mladost | ratni (partizanski) | |
| 1950. | Čudotvorni mač | fantastika/avantura | |
| 1952. | Frosina | drama | |
| 1953. | Ciganka | drama | |
| 1954. | Balkan u borbi za mir | kratki dokumentarni film | |
| 1955. | Probuđena zemlja | kratki igrani film | |
| 1955. | Šolaja | ratni (partizanski) | |
| 1955. | Korak napred | kratki dokumentarni film | |
| 1955. | IKL Industrija kugličnih ležajeva | kratki dokumentarni film | |
| 1957. | Zemun: Grad u senci | kratki dokumentarni film | |
| 1957. | INSA | kratki dokumentarni film | |
| 1958. | VII Kongres saveza komunista Jugoslavije | kratki dokumentarni film | |
| 1958. | Tri koraka u prazno | drama | |
| 1958. | Pogon B | drama | |
| 1958. | Nova šumska bogatstva | kratki dokumentarni film | |
| 1960. | Bolje je umeti | drama | |
| 1960. | Zmaj I | kratki dokumentarni film | |
| 1960. | Zmaj II | kratki dokumentarni film | |
| 1972. | Jezera Jugoslavije | kratki dokumentarni film | |
| 1973. | Sveti Stefan | kratki dokumentarni film | |
| 1974. | Jugoslavija − sportske igre | kratki dokumentarni film | |
| 1974. | Jugoslavija − folklorne igre | kratki dokumentarni film | |
| 1974. | Hoteli u Jugoslaviji | kratki dokumentarni film | |
| 1974. | Dobrodošli u Crnu Goru | kratki dokumentarni film | |
| 1976. | Otkrijte Jadran za sebe | kratki dokumentarni film | |
| 1977. | Jugoslavija − turističke impresije | kratki dokumentarni film | |
| 1979. | Jugoslovenski tekstil | kratki dokumentarni film | |
| 1981. | Nacionalni parkovi Jugoslavije | kratki dokumentarni film | |
| 1983. | Marine | kratki dokumentarni film | |
| 1985. | Slobodarski Beograd | dokumentarni film | |
| 2021. | Nečista krv - greh predaka | scenario | |
| 2021. | Nečista krv (TV serija) | scenario |
- izvor[8]
Nagrade i priznanja[uredi | uredi izvor]
- Dobitnik plakete Jugoslovenske kinoteke
- Nagrada Udruženja samostalnih umetnika fotografije Srbije
- Sto srpskih igranih filmova (1911-1999) proglašenih za kulturno dobro od velikog značaja — Čudotvorni mač (1950)[9]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Zlati'c, Bogdan; Radaković, Miloje; Pajkić, Nebojša (1993). Režija: Vojislav Nanović: poslednji pionir (na jeziku: engleski). Muzej Jugoslovenske kinoteke. ISBN 978-86-7639-049-6.
- ^ „Umro je reditelj Vojislav Nanović”. srpskilegat.rs. 10. 8. 2019. Pristupljeno 22. 4. 2020.
- ^ „Vidan Nikolić: Čudotvorni mač - prvi srpski film po motivima narodnih bajki 2/14” (PDF). suedslavistik-online.de. 22. 4. 2020. Pristupljeno 22. 4. 2020.
- ^ „Čudotvorni mač”. mojtv.net. 22. 4. 2020. Pristupljeno 22. 4. 2020.
- ^ a b „Iz istorije srpskog filma: Voja Nanović – poslednji pionir”. pulse.rs. 22. 4. 2020. Pristupljeno 22. 4. 2020.
- ^ „Ljudi s tri oka (65): Vojislav Nanović”. vojvodjanskinovinar.rs. 28. 6. 2019. Arhivirano iz originala 22. 09. 2020. g. Pristupljeno 22. 4. 2020.
- ^ NIN, Zora Latanović (23. 4. 2020). „Večne žizni dveri”. Pristupljeno 22. 4. 2020.
- ^ „Vojislav Nanović”. bhfilm.ba. 22. 4. 2020. Pristupljeno 22. 4. 2020.
- ^ „Sto srpskih igranih filmova (1911-1999)”. kinoteka.org.rs. 22. 4. 2020. Pristupljeno 22. 4. 2020.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Vojislav Nanović na sajtu IMDb (jezik: engleski)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
