Geografija Francuske

Fizička mapa Francuske

Najveći deo Francuske se nalazi u zapadnoj Evropi. Na severoistoku se graniči sa Belgijom i Luksemburgom, Nemačkom i Švajcarskom na istoku, na jugoistoku sa Monakom i Italijom i na jugu sa Španijom i Andorom. Sa severa i zapada zapljuskuje je Atlantski okean (odnosno Biskajski zaliv i kanal Lamanš), a na jugu Sredozemno more (Lionski zaliv) i Ligursko more. U sastavu Francuske je ostrvo Korzika u Sredozemnom moru i više od 20 prekomorskih departmana i zavisnih teritorija.

Metropolitanska Francuska zauzima oko 547.030 km², po čemu je najveća država Evropske unije. Zbog specifičnog izgleda geografske mape, Francusku popularno nazivaju „šestougao“ (franc. l'Hexagone).

Reljef

Selo na Centralnom masivu u podnožju ugašenog vulkana

U Francuskoj postoji reznovrsni oblici reljefa, od primorskih ravnica na severu i zapadu do venačnih planina na jugu i jugoistoku zemlje. Na jugu Francuska je od Pirinejskog polustrva odvojena vencem Pirineja, a na jugoitoku Alpima. Mon Blan, visok 4.807 m je drugi najviši vrh Evrope i najviši vrh u njenom zapadnom delu, a nalazi se na granici Francuske i Italije. Ovde reke su razvile duboke doline, a glečeri koji su i zauzimali u ledenom dobu su ih dodatno proširili i produbili. Za razliku od Alpa, Pirineji u ledenom dobu nisu bili toliko podložni glacijaciji, pa tu nema velikih glečera, jezera i dolina koji su karakteristični za Alpe. Zbog visine Pirineja, putevi između Španije i Francuske su vrlo ograničeni. Alpi se prema severu nastavljaju Jurskim planinama koje su granica prema Švajcarskoj. U centralnom delu Francuske nalazi se Centralnog masiva, valovita visoravan visoka prosečno od 800 do 1000 metara, sa koje se mestimično uzdižu kupe ugašenih vulkana visine do 1.900 m. Doline Rone i Saone odvajaju ove gromadne planine od Alpa. Druga grupa starih gromadnih planina su Vogezi čija visina ide do 1.200 m. Dolina Rajne deli Vogeze od Švarcvalda u Nemačkoj.

Ostatak Francuske čine nizije. Na severu se nalazi Pariski basen, u kojem je smešteno privredno i populacijsko jezgro Francuske. Parisku kotlinu okružuju Armorikanski masiv, Centralni masiv, Vogezi i Ardeni. Oko Pariza postoji sistem koncentričnih grebena, koji razdvajaju uske ravnice. Na jugozapadu u podnožju Pirineja nalazi se Akvitanska nizija, koja se široko otvara prema moru. Akvitanska nizija je ravnica sa plodnim zemljištem.

Klima

Klimatske prilike u Francuskoj su vrlo raznovrsne. Za zapad i sever države svojstvena je okeanska klima, koja je najviše izražena u Bretanji. Prosečna julska temperatura je oko 16 °C, a januarska oko 7 °C. Temperaturne razlike se povećavaju prema istoku, uz više vedrih i hladnih zimskih dana, ali su i leta prilično vedra i vruća, sa malo padavina, koja su ravnomerno raspoređena u svim godišnjim dobima. Planinski krajevi imaju oštriju klimu sa dugim snežnim zimama. Južno od Alpa klima je izrazito sredozemna.

Vode

Donji tok Sene

Reke Francuske se pripadaju basenu Atlantskog okeana i Sredozemnog mora. Većina njih ističe sa Centralnog masiva, Alpa i Pirineja. Najduže reka su:

• Sena (775 km) — ravničarska reka koja ima široko razgranat sliv sa velikim pritokama Marnom i Oazom. Protiče kroz Pariz, a uliva se u Lamanš.
• Garona (575 km) — ima izvor u španskom delu Pirineja, protiče kroz Tuluz i Bordo, a pri ušću u Atlantski okean obrazuje široki estuar Žirondu. Glavne pritoke su Tarn, Lo i Dordonja.
• Rona (812 km) — najplovnija reka Francuske, izvire u švajcarskim Alpima iz Ronskog lednika i protiče kroz Ženevsko jezero. Kod Liona prima Saonu, a druge veće pritoke su Durans i Izer. Utiče u Sredozemno more u delti Kamarg, u kojoj se nalazi najniža tačke Francuske od -2 m.
• Loara (1020 km) — najduža reka Francuske, izvire na Centralnom masivu. Prima više pritoka, od kojih su najpoznatije Ale, Šer, Endr i Vena.

Najveće jezero je Ženevsko jezero (drugo ime: jezero Le Man, 582 km²).