Dušanka Nađ

dušanka nađ
dušanka nađ
Lični podaci
Datum rođenja	1923.
Mesto rođenja	Jazak, Kraljevina SHS
Datum smrti	1998. (74/75 god.)
Mesto smrti	Beograd, Srbija, SR Jugoslavija
Profesija	vojno lice,; književnik
Porodica
Supružnik	Kosta Nađ
Delovanje
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije; Jugoslovenska narodna armija; 1941 — 1961.
Čin	major
Odlikovanja

Dušanka Nađ (rođ. Jovičić; Jazak, 1923 — Beograd, 1998) bila je učesnica Narodnooslobodilačke borbe, major JNA i književnik.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođena je 1923. godine u selu Jazak, u Sremu, u mnogočlanoj seljačkoj porodici, od oca Sava i majke Ilinke Jovičić. Imala je tri brata — Milana, Georgija i Branka, i dve sestre — Jovanku i Anicu. Nakon osnovne škole, izučila je krojački zanat u Vrdniku. Po okupaciji Kraljevine Jugoslavije, njen stariji brat Milan odlučuje da se pridruži Narodnooslobodilačkom pokretu (NOP) i o tome informiše samo mladu Dušanku. Nakon što je otišao, otac Savo upućuje Dušanku da ga pronađe. Pronašla ga je u Šapcu, kao borca Mačvanskog partizanskog odreda. Dobivši zadatak da se vrati kući i donese pištolj i crvenu zastavu koju je sama sašila, vratila se i izvršila zadatak, ali je ubrzo potom saznala da je Milan poginuo u jednoj borbi njegovog odreda.^[1]

S obzirom da se saznalo za njene putovanje i poznanstvo sa partizanima, Dušanka se pridružila Fruškogorskom partizanskom odredu, isprva kao kurir. Održavala je veze sa Odredom, kao i drugim partizanskim grupama i punktovima. Takođe, održavala je vezu i sa partijskom tehnikom u Irigu, bavila se prenošenjem partijskog materijala, brošura, letaka i rasturala ih po obližnjim selima. Skupljala je i pomoć za partizane u njenom odredu, ubirala skojevsku članarinu i organizovala i vodila čitalačke grupe. Bila je član Narodnooslobodilačkog odbora u Vrdniku.

Povodom godišnjice Oktobarske revolucije, 7. novembra 1941. godine, po partijskom zadatku je mobilisala što više naroda za prisustvo paradi koju je organizovao Fruškogorski partizanski odred i predala svoju crvenu zastavu.

U januaru 1942. godine, partijska organizacija u Jasku biva provaljena i Dušanka je primorana da pristupi Odredu kao borac. Tada joj hapse čitavu porodicu, ali su posle izvesnog vremena svi i pušteni. Međutim, ubrzo potom, marta i aprila 1942. svi se pridružuju partizanima. Ipak, majku Ilinku, koja je ostala kod kuće, Nemci hapse, odvode u logor Jasenovac i tamo streljaju. Tokom operacije „Fruška gora” — u Sremu poznate i kao Velika ofanziva — krajem leta 1942. uhvaćeni su i streljani otac Savo i njene sestre, 16-godišnja Jovanka i sedmogodišnja Anica.^[1]

Tokom vojevanja u Odredu, iskazala se kao hrabar borac i sposoban rukovodilac. Delovala je politički u skojevskoj organizaciji, kao delegat voda, partijski rukovodilac čete, potom politički komesar čete, da bi septembra 1943. godine bila postavljena za političkog komesara Četvrtog bataljona Treće vojvođanske udarne brigade. Kao borac vojvođanskih jedinica, prošla je Bosnu, Hercegovinu, Srbiju, Crnu Goru i Sloveniju, a kraj rata dočekala u Austriji i Mađarskoj.^[1]

Nakon Beogradske operacije i oslobođenja grada, krajem 1944. godine, Dušanka je postala politički komesar Oficirske škole u Novom Sadu, a nakon toga i politički komesar Inžinjerijske, telefonske i telegrafske škole u Šiklošu, gde je obavljala dužnost političkog komesara Komande mesta. Nakon formiranja Treće armije JA, 1945. godine, izabrana je u Armijski komitet KPJ i tu ostala do kraja rata. Ranjena je tri puta u toku rata.^[1] Iz rata je izašla sa činom kapetana Jugoslovenske armije (JA).

Partijski i politički je delovala na raznim zborovima i partijskim konferencijama širom Jugoslavije. Učestovala je kao delegat na Oblasnom savetovanju u Bijeljini, kao i Pokrajinskoj partijskoj konferenciji u Novom Sadu. Bila je počasni član Konferencije žena za Vojvodinu, delegat na Konferenciji žena za Sloveniju i delegat na Balkanskom omladinskom kongresu u Beogradu, 1945. godine.

Posleratni period[uredi | uredi izvor]

Posle oslobođenja Jugoslavije, ostala je u službi Jugoslovenske narodne armije (JNA), radeći u Političkom odeljenju Armije. Penzionisana je u činu majora JNA, zbog teške bolesti.

Bila je udata za Kostu Nađa, s kojim se venčala 25. maja 1945. godine u Celju. Imali su troje dece — Gordanu, Branka, koji se bavio automobilizmom, i Kostu.^[1]

Preminula je 1998. godine i sahranjena je pored svog supruga u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.

Knjige i odlikovanja[uredi | uredi izvor]

Po demobilisanju iz JNA, posvetila se porodici i pisanju knjiga. Napisala je sledeća dela:

Kad su Sremci krenuli, 1964;
Cvet nikao iz smrti, 1967;
Kosta Nađ — Vojnik tri armije, 1971;
Crveni češalj, 1980;
Anegdote iz NOB-e, 1981;
Crvene ruže, 1981;
Crvene bune, 1983;
Srce u pesnici: stisnuto nezaboravnik fruškogorske epopeje, 1986;
Čovek koji je završio rat, 1990.^[1]^[2]

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden zasluga za narod sa srebrnim zracima, Orden bratstva i jedinstva sa srebrnim vencem, Orden za hrabrost, Orden za vojne zasluge sa zlatnim mačevima i Orden partizanske zvezde sa puškama.

Reference[uredi | uredi izvor]

^ ^a ^b ^v ^g ^d ^đ „Dušanka Nađ, heroina NOB-a, supruga generala Koste Nađa '80: Sloboda dočekana bez najmilijh”. Yugopapir.
^ „Nađ, Dušanka 1923—”. Worldcat.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Dušanka Nađ Kosta Nađ — Vojnik tri armije. „Proleter“, Bečej, 1971. godina.
Stevan R. Vasiljević Stazama devojačkih snova Dušanke Nađ. „Interlajn Komerc“, Beograd, 1997. godina.

[dušanka-yugopapir-1] v ^g ^d ^đ „Dušanka Nađ, heroina NOB-a, supruga generala Koste Nađa '80: Sloboda dočekana bez najmilijh”. Yugopapir.

[2] „Nađ, Dušanka 1923—”. Worldcat.

[1]

[2]