Manjak

Manjak
Manjak;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Pčinjski
Opština	Vladičin Han
Stanovništvo
— 2011.	641
Geografske karakteristike
Koordinate	42° 46′ 05″ S; 22° 07′ 53″ I / 42.7681° S; 22.1314° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	721 m
	Manjak Manjak na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	017
Registarska oznaka	VR

Manjak je naselje u Srbiji u opštini Vladičin Han u Pčinjskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 641 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 864 stanovnika).

Položaj sela[uredi | uredi izvor]

Selo se nalazi na prostranom planinskom zemljištu, koje leži na sastavu potoka Garvanice i Mutnice. Od njih nastaje Džepska Reka. Okolna naselja su: Mačkatica, Dikava, Ružić, Ljutež, Mrkovica-Guzevje, Lebet

Vode, Zemlje i šume[uredi | uredi izvor]

Meštani koriste vodu za piće sa izvora. Poznatiji izvori su: Petrov Kladenac – u mahali Selište, Srednji Rid, Studenac – u mahali Dupna Lipa, Kladenče i dr. Pojedini krajevi atara nose ove nazive: Sedlo, Stanci, Rajna Garina, Gumnište, Krivi Prisad, Šilji Kamen, Rezbarci, Golemi Rid, Radosinjske Garine, Starosedelski Rid, Strane, Selište, Crkvište, Staro Selo, Ostrčavica, Zajčevica, Mečja Rupa, Bučje, Zaječeva Oranica, Begov Ugar, Manastir u Lozište.

Tip sela[uredi | uredi izvor]

Prelaz između Manjaka i Mačkatice je neprimetan. U Manjaku postoje sedam mahala. Zovu se po rodovima – Nikolinci, Anđelkovci i Deda Ilinci ili po nazivu mesta gde su osnovane – Trlište, Selište, Padina, Dupna Lipa. Manjak je 1960. godine imao 132 doma.

Starine u selu[uredi | uredi izvor]

U Manjaku postoje starine i karakteristični nazivi. Oni ukazuju da je ovde bilo stanovnika u ranije doba. Na sastavu Garavnice i Mutnice nalazi se uzvišenje. Na njegovom temenu vidi se kružni zid građen od kamena. Mestimično je visok metar iznad zemlje. Ovo su svakako ostaci tvrđave iz koje se štitio saobraćaj u dolinama pomenutih potoka. Nedaleko od tvrđave je mesto Manastir. To su ruševine nekog hrama. Po ostacima od zidova vidi se da je hram bio dug oko 6 a širok oko 5 m. Meštani Manjaka navode, da je tu bio „stari srpski manastir“. Kod tog manastira ranije su se meštani skupljali na dan Sv. Jovana. U sadašnjem Manjaku postoje mesta Crkvište i Selište. Na mestu Crkvištu danas se vide slabi ostaci od zidova. Priča se da je tu bila neka crkva oko koje je bilo starih grobova. Njih su uništili vlasnici njiva. Mesto Staro Selo ili Selište je u severoistočnom delu Manjaka. Na tromeđi između Manjaka, Ljuteža i Mrkovice je potes Samokov. On leži u dolini Mutnice. Tamo se vide ostaci „zgurije“. Meštani kažu da je u vremenu „kada je radio samokov“ neki beg „pridržavao“ u Dupnoj Lipi – mesto zvano Begova Ornica.

Postanak sela[uredi | uredi izvor]

Postoji predanje i o postanku Manjaka. Ono navodi da je selo osnovano krajem XVIII veka. Osnovao ga je doseljenik Petar Vardarac, doseljen iz nekog mesta u Makedoniji. Najstariji deo Manjaka predstavlja mahala Selište, potom mahala Padina. Najkasnije su osnovane mahale Deda Ilinci i Dupna Lipa – posle 1878. godine. U Manjaku postoje tri krsta; po jedan u mahalama Selište, Nikolinci i Dupna Lipa. U prve dve mahale zavetina je Markovdan a u trećoj Nikoljdan – prolećni. U Manjaku su dva groblja; jedno je u Dupnoj Lipi a drugo blizu mahale Selište.^[1]

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Manjak živi 536 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,7 godina (38,3 kod muškaraca i 43,2 kod žena). U naselju ima 178 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,60.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	871
1953.	902
1961.	963
1971.	1.016
1981.	970
1991.	864	852
2002.	641	655

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Srbi	638	99,53%
Ukrajinci	1	0,15%
nepoznato	0	0,0%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	1	4
80+	3	9
75—79	6	11
70—74	13	18
65—69	21	29
60—64	19	30
55—59	18	14
50—54	20	14
45—49	22	25
40—44	29	23
35—39	30	24
30—34	14	14
25—29	24	11
20—24	38	21
15—19	27	20
10—14	17	15
5—9	14	14
0—4	13	16
Prosek :	38,3	43,2

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	127	133	152	197	210	194	178

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	19	48	27	23	31	19	6	3	2	0	3,60

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena
Muški	285	89	175	18	3
Ženski	267	34	179	48	6
UKUPNO	552	123	354	66	9

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	104	6	0	0	3
Ženski	14	6	0	0	3
UKUPNO	118	12	0	0	6
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	1	75	3	1	0
Ženski	1	0	2	0	0
UKUPNO	2	75	5	1	0
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	3	1	1
Ženski	0	0	0	2	0
UKUPNO	0	0	3	3	1
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	0	0	0	10
Ženski	0	0	0	0
UKUPNO	0	0	0	10

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Dr. J. F. Trifunovski, Grdelička Klisura, Leskovac, 1964, 112-114 strana
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] Dr. J. F. Trifunovski, Grdelička Klisura, Leskovac, 1964, 112-114 strana

[2] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[3] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[4] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]