Nadbiskup
| Deo serije o hrišćanstvu |
| Hrišćanstvo |
|---|
 |
 Portal Hrišćanstvo |
Nadbiskup (lat. archiepiscopus, grč. ἀρχιεπίσϰοπος) je viši stepen u okviru biskupskog čina, prvenstveno u Rimokatoličkoj crkvi, kao i u nekim drugim crkvama koje takođe pripadaju zapadnom hrišćanstvu.[1][2]
U Pravoslavnoj crkvi i nekim drugim crkvama koje pripadaju istočnom hrišćanstvu, postoji stepen arhiepiskopa u okviru episkopskog čina.[3]
Jedinica pod upravom nadbiskupa naziva se nadbiskupija.
Jurisdikcija[uredi | uredi izvor]
Nadbiskup se nalazi na čelu nadbiskupije. Biskupija se naziva nadbiskupijom kad je riječ o središtu jedne crkvene pokrajine — metropolije — ili kad je riječ o istorijskoj biskupiji. Nadbiskup na čelu metropolije je ujedno i metropolit. Iz istorijskih razloga postoji i izuzetak od pravila da je metropolit uvijek nadbiskup, naime rimski biskup — papa — nije nadbiskup, iako je metropolit. Nadbiskup se od biskupa razlikuje čašću, ali ne i svetim redom: razlika između njih nije sakramentalna, nego funkcionalna. Zato biskup, kada postaje nadbiskup, ne mora primiti novi sakrament.
Vrste[uredi | uredi izvor]
U Rimokatoličkoj crkvi postoje i nadbiskupi koji nisu metropoliti. Tri su vrste takvih nadbiskupa:
- titularni nadbiskupi — nadbiskupi ugašenih nadbiskupija čiji naslov nose. Takvi nadbiskupi često djeluju u Rimskoj kuriji ili kao nunciji;
- nadbiskupi u biskupijama koje nose naziv nadbiskupije, premda nisu sjedište metropolije. Npr. nadbiskup Strazbura je je neposredno podređen papi, a nadbiskup Avinjona je sufragan marsejskog nadbiskupa. U Hrvatskoj je u takvom položaju Zadarska nadbiskupija koja je neposredno podređena papi;
- biskupi koji dobiju titulu nadbiskupa ad personam, a da njihova biskupija ne postane nadbiskupijom. U tom slučaju, titula nadbiskupa ostaje vezana za osobu, kao počasna titula.
Nadbiskupi[uredi | uredi izvor]
Neki od današnjih nadbiskupa na prostoru bivše Jugoslavije:
- nadbiskup beogradski Stanislav Hočevar
- nadbiskup barski Rok Đonlešaj
- nadbiskup vrhbosanski Tomo Vukšić
- nadbiskup zagrebački Josip Bozanić
- nadbiskup splitsko-makarski Dražen Kutleša
- nadbiskup riječki Ivan Devčić
- nadbiskup đakovačko-osječki Marin Srakić
- nadbiskup zadarski Želimir Puljić
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Pešikan 1988, str. 580.
- ^ Hrvatska enciklopedija: Nadbiskup
- ^ Kalezić 2002, str. 103.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Kalezić, Dimitrije M., ur. (2002). Enciklopedija pravoslavlja. 1. Beograd: Savremena administracija.
- Pešikan, Mitar, ur. (1988). Rečnik srpskohrvatskog književnog i narodnog jezika. 13. Beograd: Institut za srpskohrvatski jezik.
