Nacistička propaganda

Nacistička propaganda se odnosi na propagandne aktivnosti Nacionalsocijalističke nemačke radničke partije u cilju ostvarivanja uticaja na javno mnjenje i stvaranje simpatija unutar nemačke populacije za ostvarivanje nacionalsocijalističkog programa.

U periodu od osnivanja do zabrane rada 1923. godine, Nacionalsocijalistička nemačka radnička partija je svoje propagandne aktivnosti temeljila isključivo na izdavanju svog partijskog lista Narodni posmatrač. U vremenu dok je njen rad bio zabranjen, od 1923. do 1925. godine, izašla je knjiga Moja borba - autobiografija njenog lidera Adolfa Hitlera, koja je bila temelj nacionalsocijalističke ideologije.

Dr Jozef Gebels, šef propagande NSDAP

Šef propagande Nacionalsocijalističke nemačke radničke partije bio je dr Jozef Gebels, koji će, po dolasku partije na vlast, postati ministar propagande Trećeg rajha. On je propagandu NSDAP vodio u periodu dok se ona nalazila u opoziciji, i imao je ključnu ulogu u njenom dovođenju na vlast u Nemačkoj.

Hronologija

U opoziciji (1919—1933)

Sve do dolaska Jozefa Gebelsa na mesto šefa propagande Nacionalsocijalističke nemačke radničke partije, ona je bila izuzetno slaba. Njihove propagandne aktivnosti su se zasnivale na organizovanju marševa Jurišnih odreda (SA), koji su nosili partijske zastave kroz Minhen. Partija je, od 1920. godine, izdavala novine Narodni posmatrač (Völkischer Beobachter). Prva ozbiljnija aktivnost te vrste, NSDAP je doživela objavljivanjem knjige Moja borba, čiji je autor bio lider partije Adolf Hitler. On je knjigu napisao u zatvoru, za vreme izdržavanja kazne zbog neuspešnog Minhenskog puča, a zapisao ju je njegov zamenik u partiji Rudolf Hes. U knjizi je bila najpre izložena Hitlerova biografija, koja oduhvata period od rođenja do trenutka pisanja. Kroz svoj život, Hitler opisuje svoje političko sazrevanje i sticanje prvih političkih stavova.

Jozef Gebels se u Nacionalsocijalističku nemačku radničku partiju učlanio 1924. godine. Od samog početka je bio protiv Hitlerovog vođstva partije, da bi kasnije promenio svoj stav i postao jedan od njegovih najužih saradnika. Ubrzo je stekao mesto šefa svih propagandnih aktivnosti partije.

Partija je nastavila da izdaje svoj list, ali je sada glavna tačka propagande bila uperena protiv Jevreja. Dosta je posvećeno i radu na polju propagiranja ekonomskog plana partije, pa se tako često isticao rad kao vrlina svakog Nemca.

Na vlasti (1933—1939)

Nacionalsocijalistička nemačka radnička partija je doživela veliku podršku nemačkog naroda. Zahvaljujući tome, postala je dominantna partija u Rajhstagu (nemačkom parlamentu), te je nemački predsednik Paul fon Hindenburg bio prinuđen da Hitleru ponudi mesto kancelara (predsednika Vlade). Hitler je prihvatio tu funkciju, 27. januara 1933. godine. Nakon samo mesec dana, u zgradi Rajhstaga je podmetnut požar, 27. februara 1933. godine, za koji je optužen Marijus van der Lube. Adolf Hitler je iskoristio paniku koja je nastala u državi, i uveo totalitarni režim:

• dužnost predsednika Nemačke je prešla na dužnost kancelara — čime je Hitler postao neograničeni vladar
• zabranjena je mnogobrojna štampa, prvenstveno komunistička
• ukinuta je sloboda govora, štampe i komunikacije.

Nacionalsocijalistički režim je sada propagirao rad kao vrlinu, borbu protiv mešanja nemačke krvi sa drugim nacijama, favorizovao eugeniku, kritikovao komunizam i boljševizam, agitovao za ujedinjenje svih Nemaca u jednu državu, i dr.

Olimpijske igre u Berlinu

Nemački sportisti nose nacističke zastave na olimpijskom stadionu

Za više informacija pogledajte Letnje olimpijske igre 1936.

Nacionalsocijalistički režim je vešto iskoristio orgnanizovanje Olimpijskih igara u Berlinu, 1936. godine, za promociju svoje nacionalsocijalističke ideologije i svojih pogleda na svet.

Nemački sportisti su nosili zastave Nacionalsocijalističke nemačke radničke partije, sa dominantnim simbolom svastike.

Iako su nemački takmičari ubedljivo odnosili pobede u gotovo svim sportskim disciplinama, nacisti se nisu uzdržali od demonstracije svojih rasističkih stavova. Kada je američki atletičar Džesi Ovens osvojio četiri zlatne medalje, lider Nacionalsocijalističke nemačke radničke partije i nemački firer Adolf Hitler je napustio olimpijski stadion u Berlinu, ne želeći da mu dodeli medalje zbog njegove crne boje kože.

Protivnici nacionalsocijalističke ideologije (komunisti, anarhisti, anarhokomunisti, antifašisti i dr) su pokušali da organizuju Narodnu olimpijadu u Barseloni, kao odgovor na širenje ideologije nacionalsocijalizma na redovnim Olimpijskim igrama u Berlinu. Njihov plan je propao zbog izbijanja Španskog građanskog rata, gde su se sukobili levičari (komunisti i anarhisti) sa fašistom generalisimusom Fransiskom Frankom.

Tokom rata (1939—1945)

U periodu Drugog svetskog rata, nacionalsocijalistička propaganda je bila bazirana na učešće nemačke vojske Vermahta na frontu. Često se isticalo, iako to nije uvek bilo sasvim tačno, da nemačke snage odnose pobedu na svim frontovima, naročito na Istočnom frontu protiv Sovjetskog Saveza.

Mediji

Novine

Narodni posmatrač

Za više informacija pogledajte Narodni posmatrač (novine)

Nacionalsocijalistička nemačka radnička partija je, od 1920. godine, izdavala svoj zvanični list Narodni posmatrač (novine) (nem. Völkischer Beobachter). List je najpre štampan kao Borbene novine nacionalsocijalističkog pokreta Velike Nemačke (Kampfblatt der nationalsozialistischen Bewegung Großdeutschlands), sve do 1919. godine kada dobijaju naziv Narodni posmatrač. Partija je list otkupila 1920. godine, i on od tada postaje njeno zvanično glasilo, a prvi urednik lista bio je Diter Ekart. Sledeće godine, lider partije Adolf Hitler je otkupio sve akcije, i tako postao jedini vlasnik ovih novina.

Novine su najpre štampane u tiražu od 8.000 primeraka, a od 1923. godine u turažu od 23.000 primeraka. Od tada, novi urednik novina je bio Alfred Rozenberg, istaknuti član NSDAP. Zabranom Nacionalsocijalističke nemačke radničke partije, nakon neuspelog Minhenskog puča, zabranjeno je i izlaženje njenog lista. List je obnovljen 1925. godine, i od tada je izlazio u tiražu od 120.000 primeraka. Jačanjem populacije partije, povećavao se i tiraž njenih novina, pa je tako 1931. godine tiraž dostigao 1.700.000 primeraka. Svi primerci su štampani u stilu gotike.

Poslednji broj novina je pripremljen 30. aprila 1945. godine, ali nije distribuiran zbog objave o kapitulaciji Nemačke, a i zbog samoubistava vodećih ljudi poput firera Adolfa Hitlera i Ministra propagande Jozefa Gebelsa.

Jurišnik

Za više informacija pogledajte Jurišnik (novine)

Drugi list u izdanju Nacionalsocijalističke nemačke radničke partije je bio časopis Jurišnik, koji je izlazio od 1923. godine, kao privremena zamena za Narodni posmatrač koji je bio zabranjen. Ovaj list je bio popularan među mlađom nemačkom populacijom, a bio je poznat po antisemitizmu i grotesknim karikaturama Jevreja. Na dnu svakog primerka je bilo ispisano:

„ Die Juden sind unser Unglück! (Jevreji su naša nesreća!) ”

Glavni urednik lista je bio Julijus Štrajher. Jurišnik je bio nedeljnik NSDAP, i objavljivan je u stalnom tiražu od 27.000 do 300.000 primeraka, dok su specijalna izdanja doživljavala milionski tiraž.

Godine 1944, list je ponovo sveden na svega 16 stranica, kao i na početku svog izlaženja 1923. godine. Broj čitalaca se sveo na svega 200.000 ljudi. Poslednjni broj Jurišnika je izašao 22. februara 1945. godine.

Po završetku Drugog svetskog rata, glavni urednik Jurišnika Julijus Štrajher, koji se obogatio njegovim izdavanjem, osuđen je na smrtnu kaznu za širenje antisemitizma i govora mržnje na Nirnberškom procesu, i obešen.

Plakati

Najveći deo nacističke propagande bio je kroz plakate, koji su imali dominantan uticaj u tadašnjem društvu, zbog nedostataka moderne tehnologije. Plakati su nosili najrazličitije poruke.

Eugenika

Glavni članak: Nacistička eugenika

Nacisti su smatrali da svi invalidi i vojno nesposobno stanovništvo, odnosno onaj deo populacije koji nije sposoban da se sam stara o sebi, mora biti najbrže moguće istrebljen iz nemačkog naroda, kako ne bi bio smetnja razvoju nacističke nemačke države.

Da bi obezbedili podršku građana Nemačke za ostvarivanje ovog svog cilja, nacisti su pokrenuli propagandu popularizacije eugenike. Tako se najpre počelo sa plakatima, da bi se kasnije eugenika legalizovala Zakonom o prevenciji naslednih bolesti kod potomaka, koji je donet sredinom jula 1933. godine. Ubrzo su osnovani i Sudovi za nasledno zdravlje, koji su donosili odluke o prisilnoj sterilizaciji stanovništva. Takvih sudova je bilo preko 200, i u prvoj godini rada je izrečeno 4.000 odluka o sterilizaciji, a odbijeno 3.559 žalbi.

Na kraju, nacisti su sproveli akciju T4, u kojoj je ubijeno 70.000 a prisilno sterilizovano 400.000 ljudi, za koje se govorilo da su nedostojni života (nem. Lebensunwertes Leben) U tu kategoriju su spadali kriminalci, protivnici režima, osobe zaostale u razvoju, homoseksualci, slabi i neaktivni, i uopšte ljudi sa posebnim potrebama.

Antisemitski plakati

Na antisemitskim plakatima koje je plasirala Nacionalsocijalistička nemačka radnička partija, Jevreji su često bili prikazivani kao okrutni kapitalisti u svojim nacionalnim nošnjama, i karakterističkim nosem.

Popularizacija rada

Jedna od glavnih tema nacističkih plakata bila je popularizacija rada. Na takvim plakatima su uvek bil iprikazivani nemački seljaci i radnici, kako vredno obrađuju svoja imanja ili rade u fabrikama.

Poštanske marke

Kako je jedan od osnova nacionalsocijalističke ideologije kult i neograničeno poverenje u vođu, nacistička propaganda je insistirala na poverenju u svog firera Adolfa Hitlera. Tako se njegov lik mogao videti na plakatima, filmovima, poštanskim markama i dr.

Gotovo na svim poštanskim markama u Nemačkoj, Austriji, Čehoslovačkoj i svim okupiranim zemljama od strane nacističke Nemačke, ali i zemaljama koje su joj bili saveznici poput Italije i teritorija koje je ona okupirala, lik nemačkog vođe Adolfa Hitlera je bio dominantan.

Tako, na primer, u fašističkoj Italiji na poštanskim markama su zajedno bili prikazivani likovi italijanskog dučea Benita Musolinija i nemačkog firera Adolfa Hitlera. U Libiji, koju je okupirala fašistička Italija, takođe su se pojavile poštanske marke sa likovima dva diktatora.