Sagrada familija

Koordinate: 41° 24′ 13″ N 2° 10′ 28″ E / 41.40361° S; 2.17444° I / 41.40361; 2.17444
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Sagrada Familija
Osnovne informacije
LokacijaBarselona
Koordinate41° 24′ 13″ N 2° 10′ 28″ E / 41.40361° S; 2.17444° I / 41.40361; 2.17444
ReligijaKatolička crkva
DistriktBarselona
DržavaŠpanija
StatusAktivno / nepotpuno
Oznaka nasleđa1969, 1984
Veb-sajtsagradafamilia.org
Arhitektonski opis
Arhitekt(i)Antoni Gaudi
Stil arhitektureKatalonski modernizam
Početak izgradnje1882. god.; pre 142 godine (1882)
Specifikacije
Smer fasadeJugoistočan
Kapacitet9,000
Dužina90 m (300 ft)
Širina60 m (200 ft)
Širina (brod)45 m (150 ft)
Broj tornjeva18 (8 je izgrađeno)
Visina tornja170 m (560 ft) (planirano)
Nevalidna dezignacija
Zvanično ime: Pokajni hram Sagrada Familija
TipManja bazilika – Bazilika
Datum označavanja24. 7. 1969.
Izgled bazilike (kranovi digitalno uklonjeni)

Sagrada familija (katalonski/španski: La Sagrada Família) ili Sveta porodica je crkva u izgradnji koje se nalazi u Barseloni, Katalonija, Španija, remek-delo Antonija Gaudija.

Sagrada familija je rimokatolička bazilika napravljena u gotskom stilu. Crkvu je počeo da gradi arhitekta Fransesk de Paula del Viljar (Francesc de Paula del Villar), da bi 1882. godine projekat preuzeo i u potpunosti promenio Gaudi. U to vreme lokacija na kojoj je počela izgradnja bila je 1,5 km udaljena od Barselone.

Gaudi je na projektu radio 40 godina, od toga poslednjih 15 je radio isključivo na tom projektu.

Gaudi je preminuo 1926. godine, a na crkvi je rad nastavljen do današnjih dana. Po sadašnjim predviđanjima trebalo bi da bude završena do 2028. godine. Većina Gaudijevih skica i projekata crkve bila je uništena za vreme Španskog građanskog rata.

Sagrada familija je uvršćena na Uneskovu listu Svetske baštine.

Prema španskim novinama, Sagrada Familija je sa 2,26 miliona posetilaca u 2004. godini najposećenija turistička atrakcija u Španiji ispred madridskog muzeja Prada i granadinske Alhambre, kraljevske mavarske palate.

Godine 2010. završena je unutrašnjost crkve, nakon čega je 7. novembra iste godine papa Benedikt XVI posvetio ovu bogomolju, proglasivši je manjom bazilikom (basilica minor).

Istorija[uredi | uredi izvor]

Pozadina[uredi | uredi izvor]

Bazilika Sagrada Familije bila je inspiracija prodavača knjiga, Jozefa Maria Bokabela, osnivača Duhovnog udruženja posvećenog sv. Josipu (šp. Asociación Espiritual de Devotos de San José). Nakon što je posetio Vatikan 1872. godine, Bokabela se vratio iz Italije sa namerom da sagradi crkvu inspirisanu bazilikom u Loretu. Izrada apside kripte, finansirana donacijama, počela je 19. marta 1882. godine, za vreme festivala sv. Josipa, prema nacrtu arhitekte Franciska de Paula del Vilara, čiji je plan bio oživljavanje gotičke crkve u standardnom obliku.[1] Apsida je završena pre Vilarove ostavke 18. marta 1883. godine, kada je Gaudi preuzeo odgovornost za dizajn, koji je radikalno promenio. Antoni Gaudi počeo je da radi na crkvi 1883. godine, ali nije imenovan za arhitektonskog direktora do 1884. godine.

Konstrukcija[uredi | uredi izvor]

Na temu izuzetno dugog perioda izgradnje, zabeleženo je da je Gaudi izjavio: "Moj klijent nije u žurbi".[2] Kada je Gaudi je umro 1926. godine, bazilika je bila između 15 i 25 procenata kompletna.[3][4] Nakon Gaudijeve smrti, rad je nastavljen pod rukovodstvom Dominik Sugranjes I Grasa do prekida Španskog građanskog rata 1936. godine.

Delovi nedovršene bazilike, kao i Gaudijevi modeli i radionice uništeni su tokom rata od strane katalonskih anarhista. Sadašnji dizajn je zasnovan na rekonstruisanim verzijama planova koji su spaljeni u požaru kao i na modernim adaptacijama. Od 1940. godine arhitekti Frančesko Kvintana, Isidre Puig Boada, Luis Bonet I Gari i Frančesko Kardoner su nastavili sa radom. Osvetljenje je dizajnirao Čarls Buigas. Trenutni direktor i sin Luisa Boneta, Jordi Bonet I Armengol, od osamdesetih godina uvodi računare u proces projektovanja i izgradnje. Mark Buri iz Novog Zelanda služi kao izvršni arhitekta i istraživač. Skulpture J. Busketsa, Etsuro Sotoa i kontroverznog Jozefa Maria Subirača ukrašavaju fantastične fasade. Jordi Fauli, rođen u Barseloni, preuzeo je dužnost glavnog arhitekte 2012. godine.

Centralni svod broda završen je 2000. godine, a od tada su glavni zadaci izgradnja transepta i apsida. Od 2006. godine, rad je bio koncentrisan na ukrštanje i prateću strukturu za glavni zvonik Isusa Hrista, kao i na južno ograđivanje centralnog broda, koji će postati fasada Slave.

Crkva deli svoje mesto sa zgradom Škole Sagrada Familije, koju je 1909. godine dizajnirao Gaudi za decu građevinskih radnika. Preseljena je 2002. godine sa istočnog ugla lokacije do južnog ugla, i u njoj se sada nalazi izložba.

Status konstrukcije[uredi | uredi izvor]

Glavni arhitekta Jordi Fauli najavio je u oktobru 2015. godine da je izgradnja završena 70% i da je ušla u završnu fazu podizanja šest ogromnih tornjeva. Tornjevi i većina crkvenih struktura treba da budu završeni do 2026. godine, stogodišnjice Gaudijeve smrti; ukrasni elementi treba da budu gotovi do 2030. ili 2032. godine. Ulaznice za posetioce od 15-20 evra finansiraju godišnji budžet za izgradnju od 25 miliona evra.

Za ubrzavanje izgradnje zgrade korišćena je tehnologija projektovanja pomoću računara. Sadašnja tehnologija omogućava da se kamen oblikuje izvan CNC glodalice, dok je u 20. veku kamen bio ručno rezan.[5]

Godine 2008. poznati katalonski arhitekti zagovarali su zaustavljanje gradnje, poštujući Gaudijeve originalne nacrte, koji iako nisu bili iscrpni, ali delimično uništeni, samo jednim delom su rekonstruisani posljednjih godina.[6]

Godine 2018, tip kamena potreban za izgradnju pronađen je u kamenolomu u Brinskalu, u blizini Čorlija, Engleska.[7]

Krajem 2022. godine na dve kule postavljene su skulpture vola i lava napravljene od tasoskog mermera, koje predstavljaju jevanđeliste Luku i Matiju.[8]

AVE tunel[uredi | uredi izvor]

Od 2013. godine, AVE brzi vozovi prolaze blizu Sagrade Familije kroz tunel koji se nalazi ispod centra Barselone.

Izgradnja tunela, koja je počela 26. marta 2010. godine, bila je kontroverzna. Ministarstvo javnih poslova Španije (Ministerio de Fomento) je tvrdilo da projekat ne predstavlja rizik za crkvu.[9][10] Inženjeri i arhitekte Sagrada Familije nisu se složili, tvrdeći da nema garancije da tunel neće uticati na stabilnost zgrade. Upravni odbor Sagrada Familije (Patronat de la Sagrada Familia) i susedna asocijacija AVE pel Litoral vodili su kampanju protiv ove rute za AVE, ali bez uspeha.

U oktobru 2010. godine, mašina za bušenje tunela stigla je do crkve pod zemljom ispod lokacije glavne fasade zgrade.[9] Mogućnost korišćenja tunela započeta je 8. januara 2013.[11] Trasa u tunelu koristi sistem Edilona Sedre, u kojem su šine ugrađene u elastični materijal za prigušivanje vibracija.[12] Do sada nije prijavljena nikakva šteta naneta Sagrada Familiji.

Osveštanje[uredi | uredi izvor]

Glavni brod bio je pokriven i organ je instaliran sredinom 2010. godine, što je omogućilo da se još uvek nedovršena zgrada koristi za verske službe.[13] Crkvu je osveštao papa Benedikt XVI, 7. novembra 2010. godine pred skupinom od 6.500 ljudi.[14] Još 50.000 ljudi pratilo je misu izvan bazilike, gde je bilo više od 100 biskupa i 300 sveštenika koji su pružali sveti Pričest.[15] Počevši od 9. jula 2017. godine, u bazilici se svake nedelje i svakog praznika, u 9 sati, održava međunarodna misa, otvorena za javnost (dok se crkva ne popuni). Povremeno se misa obavlja u drugim situacijama, gde prisustvo zahteva poziv. Kada su planirane mise, uputstva za dobijanje poziva postavljaju se na veb stranicu bazilike. Pored toga, posetioci se mogu moliti u kapeli Blaženog Sakramenta i Pokore.[16]

Požar[uredi | uredi izvor]

Dana 19. aprila 2011. godine, jedan piroman započeo je malu vatru u sakristiji koja je izazvala evakuaciju turista i građevinskih radnika.[17] Sakristija je oštećena, a bilo je potrebno 45 minuta da se požar ugasi.[18]

Dizajn[uredi | uredi izvor]

Stil Sagrada Familije se razlikuje od španske kasne gotike, katalonskog modernizma, secesije ili katalonskog noucentizma. Kada se Sagrada Familija nalazila u periodu secesije, Nikolaus Pevsner ističe da je, zajedno sa Čarls Rene Mekintošem iz Glasgova, Gaudi nosio secesivni stil daleko izvan svoje uobičajene primene kao površinskog ukrasa.[19]

Plan[uredi | uredi izvor]

Iako nikada nije bila namera da bude katedrala (sedište biskupa), zgrada Sagrada Familije planirana je da bude veličine katedrale. Njegova osnova dovodi se u vezu sa ranijim španskim katedralama, kao što je Katedrala u Burgosu, Leonska katedrala i Seviljska katedrala. Zajedno sa katalonskom i mnogim drugim evropskim gotičkim katedralama, Sagrada Familija je kratka u odnosu na širinu, i poseduje veliku kompleksnost delova, koji obuhvataju dvostruke prolaze, ambulantu sa apsidom od sedam kapela, mnoštvo zvonika i tri portala, svaki veoma različit po svojoj strukturi, kao i ukrasu. Iako je uobičajeno da katedrale u Španiji budu okružene brojnim kapelama i crkvenim zgradama, plan ove crkve ima neobičnu osobinu - pokriveni prolaz ili klauster koji formira pravougaonik koji okružuje crkvu i prolazi kroz narteks svakog od tri portala. Uz ovu posebnost, plan, pod uticajem Vilarove kripte, jedva da nagoveštava kompleksnost Gaudijevog dizajna ili njegova odstupanja od tradicionalne crkvene arhitekture. Nema tačnih pravih uglova koji se mogu videti unutar ili izvan crkve, već samo nekoliko ravnih linija u dizajnu.[20][21]

Vrh tornja[uredi | uredi izvor]

Gaudijev originalni dizajn ukazuje na ukupno osamnaest tornjeva, koji u rastućoj visini predstavljaju visine Dvanaest apostola,[22] Device Marije, četiri evanđelista i, najviši od svih, Isusa Hrista. Osam tornjeva izgrađeno je od 2010. godine, što odgovara visinama četiri apostola na fasadi Rođenja i četiri apostola na fasadi Pasije.

Prema "Izveštaju o radovima" iz 2005. godine na zvaničnom sajtu projekta, crteži koje je potpisao Gaudi i koji su nedavno pronađeni u Opštinskim arhivima, ukazuju da je Gaudijev vrh Bogorodice zapravo bio kraći od onih evanđelističkih. Visina vrha će slediti Gaudijevu nameru, koja će se prema izveštaju uklopiti sa postojećim temeljom.

Tornjevi evanđelista biće nadvišeni skulpturama njihovih tradicionalnih simbola: krilatog bika (Sveti Luka), krilatog čoveka (Sveti Matej), orla (Sveti Jovan) i krilatog lava (Sveti Marko). Centralni vrh Isusa Hrista treba da se nadvlada ogromnim krstom; njegova ukupna visina (170 m) biće za jedan metar manja od brda Monžuik u Barseloni, jer je Gaudi verovao da njegova kreacija ne bi trebalo da nadmaši Boga. Donji vrhovi sadrže snopove pšenice i kaleže sa grozdovima, koji predstavljaju Evharistiju (pričešće). Planovi zahtevaju da se u tornjeve postave cevasta zvona, koja bi silom vetra zvuk prostirala u unutrašnjost crkve. Gaudi je izveo akustične studije kako bi postigao odgovarajuće akustične rezultate unutar hrama.[23] Međutim, trenutno postoji samo jedno zvono.[24]

Završetak tornjeva će učiniti Sagrada Familiju najvišom crkvom na svetu.

Enterijer[uredi | uredi izvor]

Plan crkve je latinski krst sa pet prolaza. Svodovi centralnog broda prostiru se do četrdeset pet metara (148 stopa), dok se svodovi bočnih brodova kreću do trideset metara (98 stopa). Poprečni brod ima tri prolaza. Kolone se nalaze na mreži od 7,5 m. Međutim, stubovi apside, oslonjeni na Villarovu osnovu, ne prianjaju na rešetku, zahtevajući da deo kolona pokrivenog šetališta pređe u mrežu i na taj način stvori uzorak oblika potkovice u odnosu na raspored tih stubova. Prelaz se oslanja na četiri centralna stuba porfira koji podržavaju veliki hiperboloid okružen sa dva prstena od dvanaest hiperboloida (trenutno u izgradnji). Centralni svod doseže šezdeset metara (200 stopa). Apsida je zatvorena hiperboloidnim trezorom koji doseže sedamdeset pet metara. Gaudi je nameravao da posetilac koji stoji na glavnom ulazu može da vidi svodove broda, prelaza i apside; time se postepeno povećava galerija crkve.

U podu apside postoje praznine i pružaju pogled u kriptu, koja se nalazi ispod.

Stubovi unutrašnjosti su jedinstven Gaudijev dizajn. Osim grananja koje podržavaju njihovo opterećenje, njihove stalno menjajuće površine rezultat su preseka različitih geometrijskih oblika. Najjednostavniji primer je kvadratna baza koja se razvija u oktagon kada se kolona uzdiže, zatim šesnaestostrani oblik, i na kraju u krug. Ovaj efekat je rezultat trodimenzionalnog ukrštanja helikoidnih kolona (na primer, kvadratni presek kolone koja se uvija u smeru kazaljke na satu i sličan obrt u suprotnom smeru).

U suštini nijedna unutrašnja površina nije ravna; ornamentika je sveobuhvatna i bogata, koja se sastoji od velikog dela apstraktnih oblika koji kombinuju glatke krivine i nazubljene tačke. Čak i detaljni radovi, kao što su ograde od gvožđa za balkone i stepenice, puni su bujne obrade.

Simbolizam[uredi | uredi izvor]

Teme kroz razne dekoracije uključuju reči iz liturgije. Tornjevi su ukrašeni rečima kao što su "Hosana", "Ekcelsis" i "Sanktus"; velika vrata fasade Pasije reprodukuju odlomke Isusovih muka iz Novog zaveta na raznim jezicima, uglavnom katalonskim; Fasada Slave treba da bude ukrašena rečima apostolske veroispovesti, dok njena glavna vrata reprodukuju čitavu Gospodnju molitvu na katalonskom jeziku, okruženu višestrukim varijacijama "Hleb naš nasušni daj nam danas" na drugim jezicima. Tri ulaza simbolizuju tri vrline: Veru, Nadu i Ljubav. Svaka od njih je takođe posvećena delu Hristovog života. Fasada Rođenja je posvećena njegovom rođenju; postoji i čempres koji simbolizuje drvo života. Fasada "Slava" posvećena je njegovoj slavi. Fasada Pasije je simbol njegove patnje. U apsidi se nalazi katolička molitva "Zdravo Marijo". Celokupno Sagrada Familija je simbol Hristovog života.

Područja utočišta će biti određena tako da predstavljaju različite koncepte, kao što su sveci, vrline i grehovi, i sekularni koncepti kao što su regioni, verovatno praćeni ukrasima u skladu sa konceptom.

Grobnice[uredi | uredi izvor]

Galerija fotografija[uredi | uredi izvor]

  • Detalj fasade
    Detalj fasade
  • Model crkve
    Model crkve
  • U izgradnji
    U izgradnji
  • Vrhovi tornjeva
    Vrhovi tornjeva
  • Detalj stuba
    Detalj stuba
  • Fasada crkve
    Fasada crkve
  • Detalji ukrasne plastike na fasadi
    Detalji ukrasne plastike na fasadi
  • Unutrašnjost bazilike
    Unutrašnjost bazilike
  • Unutrašnjost bazilike
    Unutrašnjost bazilike
  • Unutrašnjost bazilike
    Unutrašnjost bazilike
  • Unutrašnjost bazilike
    Unutrašnjost bazilike

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ The Gaudí & Barcelona Club Sagrada Família
  2. ^ Hornblower, Margo (28 January 1991). "Heresy Or Homage in Barcelona?". Time.
  3. ^ Minder, Raphael (3 November 2010). "Polishing Gaudí's Unfinished Jewel". The New York Times.
  4. ^ Gladstone, Valerie (22 August 2004). "ARCHITECTURE: Gaudí's Unfinished Masterpiece Is Virtually Complete". The New York Times.
  5. ^ Daniel, Paul (January 2009). Diamond tools help shape the Sagrada Família Archived[mrtva veza] 1 October 2011 at the Wayback Machine(PDF). Industrial Diamond Review.
  6. ^ Burry, Mark; Gaudí, Antoni (2007). Gaudí Unseen. . Berlin: Jovis Verlag. ISBN 978-3-939633-78-5. 
  7. ^ Megan Titley (2 May 2018). "Barcelona's iconic Basilica de la Sagrada Familia built with stone from Lancashire". Lancashire Post. Приступљено 2 May 2018.
  8. ^ „Sagrada Familia: Zasijale još dve kule na Gaudijevom remek-delu (video)”. Gradnja (на језику: српски). 2023-01-16. Приступљено 2023-01-20. 
  9. ^ а б Comorera, Ramon (13 October 2010). "La tuneladora del AVE perfora ya a cuatro metros de la Sagrada Família" Архивирано на сајту Wayback Machine (4. mart 2016) [The tunnel boring machine of the AVE is already excavating four meters from the Sagrada Família]. El Periódico de Catalunya (in Spanish).
  10. ^ ADIF (Administrator of Railway Infrastructures). "Madrid – Zaragoza Barcelona – French Border Line Barcelona Sants-Sagrera – high-speed tunnel".
  11. ^ "El AVE alcanza Girona". El Periódico de Catalunya (in Spanish).
  12. ^ Comorera, Ramon (12 March 2012). "Doble aislante de vibraciones en las obras de Gaudí" [Double Isolation of Vibrations at the Gaudí constructions]. El Periódico de Catalunya (in Spanish).
  13. ^ Montañés, José Ángel (13 March 2009). "La Sagrada Familia se abrirá al culto en septiembre de 2010". El País (in Spanish). Pristupljeno 19 June 2009. (English tr)
  14. ^ "Pope Benedict consecrates Barcelona's Sagrada Familia". BBC News.
  15. ^ "Visita histórica del Papa a Barcelona para dedicar la Sagrada Família" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. mart 2019). La Vanguardia.
  16. ^ "Worship at the Basilica". Sagrada Família.
  17. ^ Woolls, Daniel (19 April 2011). "Fire in Barcelona church sees tourists evacuated". The Star. Toronto.
  18. ^ [s.n.] (19 April 2011). Fire by suspected arsonist at Sagrada Familia. The Telegraph.
  19. ^ Nikolaus Pevsner, An Outline of European Architecture, Penguin Books, (1963), pp. 394–5
  20. ^ Strickland, Carol; Handy, Amy (11 April 2001). The Annotated Arch: A Crash Course in the History of Architecture
  21. ^ Gaudí, Antoni; Cuito, Aurora; Montes, Cristina (2002). Gaudí
  22. ^ Note: the two Apostles who are also Evangelists are left out and replaced by St. Paul and also St. Barnabas.
  23. ^ Álvaro Muñoz, Mari Carmen; Llop i Bayo, Francesc. "Tubular bell".
  24. ^ "Inventario de campanas de las Catedrales de España". Retrieved

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Sagrada familija na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Саграда_фамилија&oldid=26489497”