Baranja (županija)
| Baranjska županija Baranya megye | |
|---|---|
 | |
 | |
| Država |  Mađarska |
| Region | Južna prekodunavska regija |
| Admin. centar | Pečuj |
| Površina | 4.429,6 km2 |
| Stanovništvo | 2013. |
| — broj st. | 377.142 |
| — gustina st. | 85,14 st./km2 |
| Broj opština | 301 |
| Broj gradova | 1 sreski + 13 opštinskih |
| Zvanični veb-sajt | |
.png)
Baranjska županija (mađ. Baranya megye) je jedna od prekodunavskih županija, nalazi se u južnoj prekodunavskoj regiji Mađarske i njen je najjužniji deo. Sedište županije je u gradu Pečuju.
Prirodne odlike[uredi | uredi izvor]
Baranjska županija je najjužnija županija Mađarske, na samoj granici sa Hrvatskom, od koje je značajnim delom deli reka Drava. Istočna granica županije je mahom reka Dunav. Sa druge dve strane deli zemljanu granicu sa županijama Šomođ i Bač-Kiškun.
Reljef: Severni deo županije je brdoviti sa pošumljen i taj predeo zauzimaju Meček planine (Mecsek-hegység). Središnji deo županije dele baranjski brežuljci i Vilanjsko gorje (Villányi-hegység), poznati po vinogradarstvu. Istočni i južni deo županije je ravničarski, sa svim odlikama Panonske nizije. Najviša tačka županije je vrh Zenge (Zengő), koji se nalazi na Mečeku i visok je 682 m. Ovo je ujedno i najviši planine.
Baranja je bogata mineralima i termalnim vodama, pa se 98% uglja u Mađarskoj vadi u ovoj županiji.
Klima u Baranji je umereno kontinentalna.
Vode: Najvažniji vodotoci su reke Dunav i Drava, koji su obodni i čine granicu županije. Svi ostali vodotoci su mali i njihove su pritoke. Oko Mohača ima dosta močvara (Karapandža).
Istorija[uredi | uredi izvor]
Područje Baranje je nastanjeno još od antičkih dana. Pre mađarskih osvajanja ovih predela (895), tu su živeli Sloveni. Sveti Stefan je utemeljio sedište episkopije u Baranji na početku drugog milenijuma.
Baranju su turci zauzeli 1526.. Tokom ovog razdoblja Pečuj se nametnuo kao značajno središte otomanske vlasti u Panoniji. Baranja je ponovo je došla pod vlast Mađarske 1689. godine. Granice su ostale nepromenjene sve do 1919. godine. Posle Trijanonskog sporazuma južni deo (1163 km²) je prešlo u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (današnja okolina Belog Manastira).
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Baranja je, po popisu iz 2001. godine, imala 407.448 stanovnika, da bi po popisu 2011. godine imala za oko 5% manje stanovnika, tačnije 386.441[1].
U Baranji stanovništvo živi u značajnom broju u naseljima do 500 stanovnika ili manje. Sedište županije, Pečuj, je jedan od pet najvećih gradova Mađarske. Skoro polovina ukupnog stanovništva županije živi u Pečuju ili okolini, dok 22% populacije živi u mestima sa manje od 1.000 stanovnika. Otuda je i veliki broj naseljenih mesta u ovoj županiji.
Etnički sastav Od svih županija u Mađarskoj ona ima najviše nacionalnih manjina (posebno Nemaca). Od toga[2]:
U ovoj županiji žive 34% nemačkog i 32% južnoslovenskog stanovništva Mađarske.
Područna podela[uredi | uredi izvor]
Županija Baranja ima 1 gradski okrug, 13 gradova, 3 velika sela i 284 sela. Ima 301 opština.[3][4]
Srezovi u Baranjaskoj županiji[uredi | uredi izvor]
Srezovi u Baranjskoj županiji sa osnovnim statističkim podacima[5]:
| Ime sreza | Sedište | Površina (km²) |
Broj stanovnika (1. januar 2007) |
Broj naselja |
|---|---|---|---|---|
| Boljski srez | Bolj | align=center | align=center | align=center| |
| Komloški srez | Komlo | 314,60 | 40.602 | 19 |
| Mohački srez | Mohač | 846,29 | 50.884 | 43 |
| Pečujski srez | Pečuj | 570,83 | 184.936 | 39 |
| Pečvaradski srez | Pečvarad | 258,49 | 12.849 | 19 |
| Sentlerincski srez | Sentlerinc | 270,29 | 15.447 | 20 |
| Sigetvarski srez | Sigetvar | 668,91 | 27.062 | 46 |
| Šašdski srez | Šašd | 383,87 | 14.731 | 27 |
| Šeljski srez | Šelje | 463,33 | 14.072 | 35 |
| Šikloški srez | Šikloš | 652,99 | 37.632 | 53 |
Lokalna samouprava[uredi | uredi izvor]
Sreski gradovi:
- Pečuj (sedište županije)
Gradovi-opštine: zakošenim tekstom su napisana originalna imena na mađarskom jeziku
- Viljan Villány
- Bolj Bóly
- Kozarmišlenj Kozármisleny
- Komlo Komló
- Magoč Mágocs
- Mohač Mohács
- Pečvarad Pécsvárad
- Sentlerinc Szentlőrinc
- Siget Szigetvár
- Harkanj Harkány
- Šašd Sásd
- Šelje Sellye
- Šikloš Siklós
Sela[uredi | uredi izvor]
|
|
|
|
|
označene opštine su „velika“ sela.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Palata Mečeknadašd -
Palata Senteget-Biderman -
Meček planine -
Brda na severoistoku Baranje
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Hungary: Major Cities & Towns - Population Statistics in Maps and Charts
- ^ „Popis stanovništva”. Arhivirano iz originala 27. 09. 2007. g. Pristupljeno 16. 09. 2008.
- ^ „Baranya (Hungary): County, Towns and Villages - Population Statistics in Maps and Charts”. www.citypopulation.de. Pristupljeno 2016-08-04.
- ^ Jimenez, Suzanne Somodi. „BARANYA County - Megye - Varmegye - Placenames”. www.hungarianvillagefinder.com. Pristupljeno 2016-08-04.
- ^ (területi beosztás: 2007. szeptember 25., terület és lélekszám: 2007. január 1.), Kotari u Mađarskoj
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Mitrović, Andrej (1975). Razgraničenje Jugoslavije sa Mađarskom i Rumunijom 1919-1920: Prilog proučavanju jugoslovenske politike na Konferenciji mira u Parizu. Novi Sad: Institut za izučavanje istorije Vojvodine.
- Horvat, Aleksandar (2013). Baranja 1918-1922. Novi Sad: Malo istorijsko društvo.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „Zvanična stranica Baranjske županije”. Arhivirano iz originala 04. 06. 2019. g.
- „Baranjski grbovi”. Arhivirano iz originala 23. 09. 2008. g.
- „Baranjski Portal”. Arhivirano iz originala 26. 02. 2007. g.
- Veze na start stranicama
- „Turistički vodič kroz Baranju”. Arhivirano iz originala 17. 06. 2008. g.
- Spisak mesta u Mađarskoj 2007.[mrtva veza]
| Državne | |
|---|---|
| Geografske | |
| Ostale | |
