Dar es Salam
| Dar es Salam Dar es Salaam
.jpg)    | |
|---|---|
 Dar es Salam | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Tanzanija |
| Regija | Dar es Salam |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2020. | 6.400.000 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 6° 49′ 00″ J; 39° 17′ 02″ I / 6.816667° J; 39.283889° I |
| Vremenska zona | UTC+3 |
| Aps. visina | 12 m |
| Površina | 1.590,5[1] km2 |
  Dar es Salam Dar es Salam na karti Tanzanije | |
| Poštanski broj | 12101 |
Dar es Salam (Dar es Salaam, arapski : دار السلام, [Dâr as-Salâm]) je najveći grad Tanzanije. Ima oko 6.400.000 stanovnika. Najbogatiji je i najznačajniji ekonomski centar. Prestao je biti glavni grad sedamdesetih godina, ali ostao je bitan centar.[2] Ime mu znači nebeski mir.
Grad je osnovao Madžid bin Said, prvi sultan Zanzibara, 1865. ili 1866. godine. Bio je glavni administrativni i trgovački centar nemačke istočne Afrike, Tanganjike i Tanzanije. Odluka je doneta 1974. da se prestonica preseli u Dodomu i zvanično je okončana 1996. godine.[3]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prvi Evropljanin je bio 1859. Albert Rošer iz Hamburga. Sultan od Zanzibara Sejid Majid dao je sadašnje ime gradu 1866. Posle sultanove smrti se nazaduje, pa tek 1887. Nemačka Istočnoafrička kompanija uspostavlja tu svoju bazu. Rast grada je ubrzan ulogom, koju je imao kao administrativni i komercijalni centar Nemačke istočne Afrike. Gradnjom centralne železnice početkom 20 veka dolazi do industrijalizacije.
Velika Britanija preuzima Nemačku istočnu Afriku tokom Prvog svetskog rata i otada se zove Tanganjika. Dar es Salam je zadržao ulogu. Pod britanskom upravom razvili su se posebno evropski i afrički delovi grada. Posle Drugog svetskog rata Dar es Salam jako brzo raste. Politički razvoj dovodi do pokreta za oslobođenje i do nezavisnosti 1961. Dar es Salam ostaje glavni grad. Tanganjika i Zanzibar se 1964. stapaju u jednu državu Tanzaniju. Dodoma postaje glavni grad 1973. Napad na američku ambasadu se desio 1998. u Dar es Salamu i Najrobiju.
Krajem 2004. zemljotres na drugoj strani Indijskog okeana i cunami koji se pritom podigao stigao je i do obala Tanzanije, pri čemu je život izgubilo 11 osoba. U luci Dar es Salem, tanker je izbačen na obalu pri čemu je došlo do oštećenja naftovoda.
Geografija[uredi | uredi izvor]
![[ikona]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/20px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png){kind=small} | Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Klima[uredi | uredi izvor]
Usled blizine ekvatora i toplog Indijskog Okeana, grad doživljava tropske klimatske uslove, koje karakteriše vruće i vlažno vreme tokom većeg dela godine. On ima tropsku vlažnu i suvu savansku klimu (Kepen: Aw). Godišnje padavine su oko 1.100 mm (43 in), i u normalnoj godini postoje dve kišne sezone: „duge kiše” u aprilu i maju, i „kratke kiše” u novembru i decembru.
| Klima Dar es Salama | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 35,0 (95) |
35,2 (95,4) |
35,0 (95) |
35,0 (95) |
32,9 (91,2) |
33,0 (91,4) |
31,8 (89,2) |
31,9 (89,4) |
33,8 (92,8) |
33,7 (92,7) |
34,0 (93,2) |
34,5 (94,1) |
35,2 (95,4) |
| Maksimum, °C (°F) | 31,8 (89,2) |
32,4 (90,3) |
32,1 (89,8) |
30,7 (87,3) |
29,8 (85,6) |
29,3 (84,7) |
28,9 (84) |
29,4 (84,9) |
30,3 (86,5) |
30,9 (87,6) |
31,4 (88,5) |
31,6 (88,9) |
30,7 (87,3) |
| Minimum, °C (°F) | 23,5 (74,3) |
23,3 (73,9) |
22,8 (73) |
22,4 (72,3) |
21,3 (70,3) |
19,2 (66,6) |
18,2 (64,8) |
18,1 (64,6) |
18,4 (65,1) |
19,7 (67,5) |
21,3 (70,3) |
22,8 (73) |
20,9 (69,6) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | 18,1 (64,6) |
18,4 (65,1) |
19,6 (67,3) |
19,6 (67,3) |
16,2 (61,2) |
14,4 (57,9) |
13,7 (56,7) |
12,8 (55) |
14,3 (57,7) |
15,8 (60,4) |
17,6 (63,7) |
18,8 (65,8) |
12,8 (55) |
| Količina kiše, mm (in) | 76,3 (3,004) |
54,9 (2,161) |
138,1 (5,437) |
254,2 (10,008) |
197,8 (7,787) |
42,9 (1,689) |
25,6 (1,008) |
24,1 (0,949) |
22,8 (0,898) |
69,3 (2,728) |
125,9 (4,957) |
117,8 (4,638) |
1.149,7 (45,264) |
| Dani sa kišom (≥ 1.0 mm) | 7 | 4 | 11 | 18 | 13 | 5 | 4 | 4 | 3 | 5 | 8 | 9 | 91 |
| Relativna vlažnost, % | 77 | 76 | 80 | 84 | 81 | 78 | 77 | 76 | 75 | 76 | 78 | 78 | 79 |
| Sunčani sati — mesečni prosek | 235,6 | 223,2 | 213,9 | 156,0 | 213,9 | 222,0 | 223,2 | 266,6 | 252,0 | 275,9 | 252,0 | 241,8 | 2.776,1 |
| Sunčani sati — dnevni prosek | 7,6 | 7,9 | 6,9 | 5,2 | 6,9 | 7,4 | 7,2 | 8,6 | 8,4 | 8,9 | 8,4 | 7,8 | 7,6 |
| Izvor #1: World Meteorological Organization[4] | |||||||||||||
| Izvor #2: Deutscher Wetterdienst (extremes, humidity, and sun)[5] | |||||||||||||
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
| Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
| Godina |
|---|
| Stanovništvo |
Privreda[uredi | uredi izvor]
Najznačajniji je tanzanijski grad i za biznis i za vladu. Tanzanija ima 80% ruralnog stanovništva, pa Dar es Salam ima visoku koncentraciju trgovine, usluga i industrije. Dar se Salam ima 10% stanovništva Tanzanije, ali 50% poslova u industriji je u Dar es Salamu. Nalazi se na prirodnoj luci Indijskog okeana i predstavlja glavni čvor železnice i auto-puteva. Pošto je Tanzanija imala visoku stopu rasta od 2000. godine do sad, Dar es Salam je rastao još brže, jer zarađuje kao transportni i trgovački centar. Rast industrije sprečava nejednolika distribucija struje i loša infrastruktura. Korupcija znatno utiče na biznis.
Saobraćaj[uredi | uredi izvor]
Luka u Dar es Salamu je prirodni izlaz na Indijski okean za veći deo Tanzanije, i izvoz poljoprivrednih proizvoda i ruda, preko nje se izvozi i puno roba iz susednih zemalja Ugande, Ruande, Burundija, Demokratske Republike Kongo, Zambije i Malavija. To je takođe i tranzitna luka prema reci Kongo, jer se željeznicom roba prebacuje do reke Lualaba, jedne od pritoka Konga i dalje brodovima. Grad je polazna stanica dve željezničke linije; nove TAZARA, izgrađene 1975, koja ide do Zambije, i stare Centralne linije koju su uglavnom izgradili Nemci (a dovršili Britanci) koja povezuje grad sa Kigomom na Jezeru Tanganjika preko Dodome, čiji drugi krak vodi do grada Mvanza na jezeru Viktorija. Danas je Dar es Salam danas zbog svoje slikovite luke, prekrasnih plaža, i uzbudljivog noćnog života postao popularna turistička destinacija. Dar es Salam ima i nešto industrije, proizvodi se sapun, boje, cigarete, prehrambeni proizvodi, metalna galanterija, staklo, tekstil, obuća, nameštaj i drvna galanterija.
Dar es Salam ima međunarodni aerodrom Džulijus Njerere, koji je najveći u zemlji, nazvan po imenu prvog predsednika nezavisne Tanganjike i Tanzanije. U njemu ima sedište domaća kompanija Er Tanzanija.
Administrativna podela[uredi | uredi izvor]
Dar es Salam je jedan od 26 regiona Tanzanije i podeljen je na tri distrikta: Kinondoni, Ilala i Temeke.
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Glavni je obrazovni centar Tanzanije. Tu se nalazi univerzitet Dar es Salam i još nekoliko univerziteta.
Gradski život[uredi | uredi izvor]
Stopa nasilnog kriminala nije toliko velika, ali krađe su jako učestao oblik kriminala.
Kultura[uredi | uredi izvor]
Dar es Salam ima mnogo Indijaca i Arapa.
Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Statistical Abstract 2011, Tanzania National Bureau of Statistics”. Arhivirano iz originala 5. 11. 2013. g.
- ^ „Where is the fastest growing city in the world?”. theguardian.com. 18. 11. 2015. Arhivirano iz originala 15. 5. 2017. g. Pristupljeno 21. 5. 2017.
- ^ „This Tanzanian city may soon be one of the world's most populous. Is it ready?”. Environment (na jeziku: engleski). 2019-04-05. Arhivirano iz originala 2020-03-29. g. Pristupljeno 2020-02-11.
- ^ „World Weather Information Service – Dar es Salaam”. World Meteorological Organization. Arhivirano iz originala 10. 6. 2016. g. Pristupljeno 13. 5. 2016.
- ^ „Klimatafel von Daressalam (Flugh.) / Tansania” (PDF). Baseline climate means (1961-1990) from stations all over the world (na jeziku: nemački). Deutscher Wetterdienst. Arhivirano (PDF) iz originala 3. 3. 2021. g. Pristupljeno 13. 5. 2016.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Lothaire Loewenbach (1908), „De Zanzibar a Dar-es-Salam”, Promenade autour de l'Afrique, 1907: Syrie, Palestine, Eǵypte, Soudan, Transvaal, Rhodésie, Le Cap, Saint-Héléne (na jeziku: francuski), Paris: E. Flammarion
- „Dar es Salaam”. Brockhaus' Konversations-Lexikon (na jeziku: nemački) (14th izd.). Leipzig: Brockhaus. 1908.
- „Daressalam”. Deutsches Kolonial-Lexikon (na jeziku: nemački). 1920 — preko Universitätsbibliothek Frankfurt.[mrtva veza]
- „Dar es Salaam District”. Red Book 1922–23: Handbook and Directory for Kenya Colony and Protectorate, Uganda Protectorate, Tanganyika Territory, and Zanzibar Sultanate. Nairobi: East Africa Standard Ltd. 1922.
- Clement Gillman (1945). „Dar es Salaam 1860–1940: A Story of Growth and Change”. Tanganyika Notes and Records. 20. ISSN 0856-2725.
- John E.G. Sutton (1970). „Dar es Salaam, A Sketch of a Hundred Years”. Tanganyika Notes and Records. 71.
- John E.G. Sutton (1970). Dar es Salaam: City, Port, and Region.
- B.S. Hoyle (1978). „African Politics and Port Expansion at Dar es Salaam”. Geographical Review. 68 (1): 31—50. JSTOR 213509. doi:10.2307/213509.
- Marshall Macklin Monoghan (1978), Dar es Salaam Masterplan, Toronto
- Deborah F. Bryceson (1987). „A Century of Food Supply in Dar es Salaam”. Ur.: Jane I. Guyer. Feeding African Cities: Studies in Regional Social History. UK: Manchester University Press. ISBN 0719022142.
- Jurgen Becher (1997). Dar es Salaam, Tanga und Tabora: Stadtentwicklung in Tansania unter deutscher Kolonialherrschaft, 1885-1914 (na jeziku: nemački). Stuttgart.
- Laura Sykes; Uma Waide (1997). Dar es Salaam: a dozen drives around the city. Mkuki Na Nyota Publishers. ISBN 9976973357.
- Mary Fitzpatrick (1999), „Dar es Salaam”, Tanzania, Zanzibar & Pemba, Lonely Planet, str. 122+, OL 8314875M
- R. Mhamba; C. Titus (2001). „Reactions to Deteriorating Provision of Public Services in Dar es Salaam”. Ur.: Arne Tostensen; et al. Associational Life in African Cities: Popular Responses to the Urban Crisis. Sweden: Nordiska Afrikainstitutet. ISBN 978-91-7106-465-3.
- Brian Hoyle (2002). „Port-City Renewal in Developing Countries the Waterfront at Dar Es Salaam, Tanzania”. Erdkunde. 56. ISSN 0014-0015.
- Paul Tiyambe Zeleza; Dickson Eyoh, ур. (2003). „Dar es Salaam, Tanzania”. Encyclopedia of Twentieth-Century African History. Routledge. ISBN 0415234794.
- Kwame Anthony Appiah and Henry Louis Gates, ур. (2005). „Dar es Salaam”. Africana: The Encyclopedia of the African and African American Experience (2nd изд.). Oxford University Press. стр. 318+. ISBN 978-0-19-517055-9.
- Kevin Shillington, ур. (2005). „Dar es Salaam”. Encyclopedia of African History. Fitzroy Dearborn. ISBN 978-1-57958-245-6.
- James R. Brennan (2006). „Youth, the TANU Youth League and Managed Vigilantism in Dar es Salaam, Tanzania, 1925-73”. Africa: Journal of the International African Institute. 76 (2): 221—246. JSTOR 40027110. doi:10.3366/afr.2006.76.2.221.
- James R. Brennan; et al., ur. (2007). Dar es Salaam: Histories from an Emerging African Metropolis. African Books Collective. ISBN 978-9987449705.
- Andrew Burton (2007). „Haven of Peace Purged: Tackling the Undesirable and Unproductive Poor in Dar es Salaam, ca.1950s-1980s”. International Journal of African Historical Studies. 40 (1): 119—151. JSTOR 40034793.
- Steven Fabian (2007). „Curing the Cancer of the Colony: Bagamoyo, Dar es Salaam, and Socioeconomic Struggle in German East Africa”. International Journal of African Historical Studies. 40 (3): 441—469. JSTOR 40034038.
- Creole and Tribal Designs: Dar es Salaam and Kampala as Ethnic Cities in Coalescing Nation States, London: Crisis States Research Centre, 2008 — preko International Relations and Security Network
- Philip Briggs (2009). „Dar es Salaam”. Tanzania
. Bradt Travel Guides. ISBN 978-1-84162-288-0. - Overview of Municipal Finance Systems in Dar-Es-Salaam, Tanzania, London: Crisis States Research Centre, 2009 — preko International Relations and Security Network
- Alex Perullo (2011), Live from Dar es Salaam: popular music and Tanzania's music economy, Bloomington: Indiana University Press, ISBN 9780253356055
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „(Dar es Salaam)” — preko Qatar National Library, Qatar Digital Library. (Images, etc.)
- „(Dar es Salaam)” — preko Europeana. (Images, etc.)
- „(Dar es Salaam)” — preko Digital Public Library of America. (Images, etc.)
- „(Dar es Salaam)”. Internet Library Sub-Saharan Africa. Germany: Frankfurt University Library. (Bibliography)
- „(Dar es Salaam)”. Connecting-Africa. Leiden, Netherlands: African Studies Centre. (Bibliography)
- „(Dar es Salaam)”. AfricaBib.org. (Bibliography)
- „(Dar es Salaam)”. Winterton Collection of East African Photographs: 1860 – 1960. USA: Northwestern University, Herskovits Library of African Studies. Arhivirano iz originala 28. 06. 2009. g. Pristupljeno 29. 10. 2022.
- „Dar es Salaam”, BlackPast.org, USA
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |
