Zgrada u Ul. Branka Krsmanovića 45 u Paraćinu
| Vila Nikolić (Kulturni centar Paraćin) | |
|---|---|
 Zgrada u Ul. Branka Krsmanovića 45 u Paraćinu | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Paraćin |
| Opština | Paraćin |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | vila |
| Vreme nastanka | oko 1926. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac |
| www | |
Vila Nikolić je napravljena 1926.godine po planu arhitekte Milutina Borisavljevića i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao i spomenik kulture.[1] Zgrada koja se nalazi u ulici Branka Krsmanovića 45 u Paraćinu izgrađena je za porodicu inženjera Predraga Nikolića, suvlasnika fabrike tekstila Braća Teokarević.
Arhitektura i istorijat[uredi | uredi izvor]
Zgrada je sagrađena između dva svetska rata, oko 1926. godine, kao porodična kuća inžinjera Predraga Nikolića, suosnivača i suvlasnika Fabrike štofova „Braća Teokarević”.
Nikolić je bio paraćinski bogataš, koji je hteo da napravi vilu sa letnjikovcem za svoju suprugu koja je poreklom iz Velike Britanije po uzoru na letnjikovce u njenoj rodnoj zemlji. Ovu vilu su retko koristili, jer su posedovali još nekolicinu. Ipak izborom arhitekte Milutina Borisavljevića, koji je bio doktor estetike i zaljubljenik u arhitekturu tadašnje Francuske zdanje ove vile više priliči izgledom na one koje su se mogle naći upravo u Francuskoj, nasuprot početnoj ideji inžinjera i njegove izabranice. Kao reprezentativna građevina u parkovskom okruženju, kuća Nikolića je rešena u prečišćenom akademskom maniru, gde se eklektičko opredeljenje autora ogleda u detaljima – polukružno završenim prozorima, girlandama, vertikalnoj podeli plitkim pilastrima, balusterima na parapetima ispod prozora i na krovnom vencu i mansardom.
Unutrašnji prostor organizovan je centralno. Oko hola su u prizemlju raspoređene dve spavaće sobe, radna soba, trpezarija, kupatilo, kuhinja, a drveno stepenište vodi na mansardu i u podrum. Detalji u enterijeru su brižljivo odabrani: za kamin u holu donete su pločice iz Češke, kao i viseći lusteri od kovanog gvožća sa kristalnim kuglama, zidovi su bili oslikani, a tavanice sa profilisanim gipsanim vencima i rozetama u prizemlju, dok su drvene na mansardi. Unutar vile u prizemlju nalazi se centralna sala, takođe postoje radna soba, dve spavaće sobe trpezarija i kuhinja. Drveno stepenište odvodi do potkrovlja i do podruma. Kamin u holu je prekriven pločicama iz Čehoslovačke, lusteri od kovanog gvožđa su dekorisani kristalnim globusima, zidovi su okrečeni, a plafoni ukrašeni gipsanim vencima i rozetama.[2] Na prvom spratu je lučna terasa sa ukrasima u vidu amfora od kojih je jedna slomljena na par mesta.
Vila danas[uredi | uredi izvor]
Vila predstavlja divan primer gradske arhitekture s početka 20 veka. Posle rata je nacionalizovana i u njoj je dugo bio smešten Opštinski Komitet SKJ. Tokom renoviranja 1993. godine kuća je izgubila svoj prvobitni izgled prilagođivanjem ukusu privatnog lica.
Za spomenik kulture proglašena je 27. novembra 1984. godine. Danas (počevši od 2004.) se u njoj nalazi Galerija i Kulturni centar Paraćina.[3]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Zgrada u Ul. Branka Krsmanovića 45 u Paraćinu”. Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac. Pristupljeno 9. 1. 2021.
- ^ „Vila Nikolić (Kulturni centar), Paraćin – Dvorci Srbije”. www.dvorcisrbije.rs. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Kontakt”. Kulturni centar Paraćin. Pristupljeno 22. 1. 2023.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Vila Nikolić (Kulturni centar), Paraćin
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture — Beograd
- Lista spomenika
