Kuća Krnajskih u Kelebiji

Kuća Krnajskih u Kelebiji
Kuća Krnajskih u Kelebiji
Opšte informacije
Mesto	Kelebija
Opština	Subotica
Država	Srbija
Vreme nastanka	19. vek
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture
Nadležna ustanova za zaštitu	Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture
www.heritage-su.org.rs

Kuća Krnajskih u Kelebiji nastala je u 19. veku, predstavlja karakterističan spomenik narodnog graditeljstva i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture. Kuća je podignutana kao trodelna kuća sa tremom, građena nabojem i pokrivena trskom. Vremenom, uz nju je u dubini parcele, dograđena soba i letnja kuhinja u širini trema, a potom i druge prostorije koje su bile samostalne zgrade. Poslednja je izvorna kuća panonskog tipa severne Bačke u nekadašnjem bratstveničkom šoru familije Krnajski, ona ukazuje na proces formiranja ušorenog salaša od spontano nastale aglomeracije.

Izgled kuće

Stambena zgrada je postavljena u pravcu jugozapad-severoistok, okrenuta dvorišnom stranom ka jugu. Stambeni deo se sastoji iz tipične trodelne osnove panonske kuće, dograđene sobe, trema i letnje kuhinje. U nastavku stambenog dela je komora sa manjim predsobljem koja spaja kuću sa štalom (nekada samostalnom zgradom). Ispred štale je krupara, a u zadnjem delu iza štale smešteni su kokošinjci i otvorena ostava za alatke. Spajanje pod zajednički krov iznad stambenog i ekonomskog dela uslovljeno je praktičnošću.

Trem je formiran prepuštanjem krovne strehe sa dvorišne strane. Poduhvaćen je sa pet drvenih stubova koji su ojačani nabojom od čerpića i ilovače. Sa trema se ulazilo preko stepenika u kuhinju, a odatle levo i desno u sobe. Fasadno platno je premazano blatnim malterom i okrečeno. Ulična fasada oker boje je u delu trema proširena zatvorenim zidom. Sokl se ističe bojom opeke kao i zabat koji je od vertikalno postavljenih dasaka. U zabatu su dva pravougaona otvora za ventilaciju. Zabat i ravna fasada bez dekoracije odvojeni su horizontalno postavljenom daskom u potkrovnom vencu. Dva prozorska otvora su dvokrilna, sa otvaranjem na spolja i unutra.

Krov je dvovodan na raspinjače sa rogovima koji se uklapaju u tavanjače. Prekriven je trskom i ima dva dimnjaka. Dimljak nad pododžakom je od opeke, natkriven sa četiri otvora, a noviji iznad letnje kuhinje istaknut je opšavom na vrhu. U slemenom delu trščani krov je ojačan sa pet redova falcovanog crepa kojim su prekriveni letnja kuhinja i trem.

Vidi još

• Spisak spomenika kulture u Severnobačkom okrugu
• Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture Subotica

Spoljašnje veze

• Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
• Lista spomenika
• Republički zavod za zaštitu spomenika kulture-Beograd/Baza nepokretnih kulturnih dobara