Manastir Zlatenac
| Manastir Zlatenac | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | SPC |
| Osnivanje | 1427 |
| Osnivač | Stefan Lazarević |
| Upravnik | igumanija Justina Vujinović |
| Mesto | Gložane |
| Država |  Srbija |
Manastir Zlatenac se nalazi u istočnoj Srbiji, u selu Gložane, u okviru opštine Svilajnac. To je ženski manastir čija je crkva posvećena Svetim Vračima, Kozmi i Damjanu. Pripada Eparhiji braničevskoj Srpske pravoslavne crkve.[1] Manastirska slava je 14. jula.
Manastirska crkva predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.[2]
Položaj i istorija[uredi | uredi izvor]
Manastir se nalazi na strmoj desnoj obali Velike Morave i do njega vodi staza sa više od stotinu stepenika. Okružen je gustom šumom.[3] Sagrađen je 1427. godine, za vreme vladavine despota Stefana Lazarevića[4] i njegova je zadužbina. U isto vreme su sagrađeni Rudenica, Kalenić i Manasija. Posle najezde Turaka, manastir je porušen. Prvi pisani podatak o manastiru potiče iz 1718. godine, sa geografske karte Austro-ugarskog generalštaba, gde se navodi da je crkva srušena, a već 1734. godine zapisano je da Zlatenac aktivan i da ima bratstvo. Poslednje veliko rušenje dogodilo se 1811. godine, kada su ga Turci gađali topovima sa obližnjeg brda. Nekoliko puta obnavljan u prvoj polovini 20. veka, ali nepotpuno ili nestručno.[5]
Manastir pripada Resavsko-moravskoj školi, koju čini dvanaest manastira povezanih sa manastirom Manasija. Služio je neposredno resavskoj prepisivačko-stvaralačkoj školi. Sve do 1980. godine bio je metoh Manastira Miljkovo, kada je postao samostalan[6]. Crkva je rekonstruisana na temeljima prvobitnog hrama, izgrađeni su konaci, zvonik i drugi objekti u okviru manastira. Crkva je osveštena 1984. godine.[5]
Ikone i freske je radila žička ikonopisačka škola i imaju veliku umetničku vrednost.[6] Jedna od lepota manastira je drvena vodenica na Velikoj Moravi, do koje se stiže spuštanjem niz 164 stepenika od manastirskog dvorišta. U vodenici se melje brašno, koje sestrinstvo prodaje. Vodenica je otvorena za posete i svako može u njoj da se odmori ili samelje svoj kukuruz ili pšenicu.[5]
Starešine manastira[uredi | uredi izvor]
- Jefimija (Jović), (1979—2012).[7]
- Paraskeva (Todorović), (2012—2021).[8]
- Justina (Vujinović), (2021—trenutna).[9]
Galerija[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Pakibitija: Srpski pravoslavni manastiri Arhivirano na sajtu Wayback Machine (30. jun 2013), Pristupljeno 13. 2. 2013.
- ^ „Crkva manastira Zlatenac”. Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac. Pristupljeno 25. 12. 2020.
- ^ Resavska Sveta gora: Manastir Lepavina, Pristupljeno 13. 2. 2013.
- ^ Regionalni ruralni centar Kragujevac: Selo Brzan, str. 18 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016), Pristupljeno 13. 2. 2013.
- ^ a b v TV FEMAN, Emisija: Manastir Zlatenac (2005)
- ^ a b Svilajnac: Zlatenac, Pristupljeno 13. 2. 2013.
- ^ „Manastir Zlatenac posvećen Svetim vračima : Sv. Kozmi i Sv. Damjanu”. www.svilajnac001.co.rs. Pristupljeno 2022-12-28.
- ^ Gligorijević, Zorica. „Izlečeni momak je rekao: "Spasila su me ova dva čoveka" i pokazao je na ikonu u crkvi koja je pištala”. Vecernje Novosti Online. Pristupljeno 2022-12-28.
- ^ „„Bog je svima dao slobodu“, nastojateljica manastira Zlatenac, monahinja Justina - Subota 15.1. u 21.10 časova”. Televizija Hram (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-12-28.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- O manastiru na sajtu Manastiri-crkve
- Prezentacija manastira na sajtu Svilajnca
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- Lista spomenika
