Mesić
Mesić | |
|---|---|
 Ulaz u selo Mesić | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Vojvodina |
| Upravni okrug | Južnobanatski |
| Grad | Vršac |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  198 |
| — gustina | 15/km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 06′ 17″ S; 21° 24′ 01″ I / 45.104833° S; 21.400166° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 197 m |
| Površina | 15,0 km2 |
.svg)  Mesić Mesić na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 013 |
| Registarska oznaka | VŠ |
Mesić (rum. Mesici, mađ. Meszesfalva, nem. Mesitsch) je naselje u Srbiji u gradu Vršac u Južnobanatskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 198 stanovnika.
Selo je poznato po istoimenom manastiru, koji je smešten na ulazu u selo iz pravca Vršca. Od 1952. godine manastir Mesić je postao ženski, kada je na njegovo čelo imenovana igumanija Teodora Milošević. Od tada je manastir opravljen, doveden u svakom pogledu u red i pod ženskom rukom, može se slobodno reći "procvetao".
Prnjavor Mesić[uredi | uredi izvor]
Mesićsko naselje pominje se prvi put u poslednjoj deceniji 17. veka (1690—1700) 1713. godine imalo je 7 kuća. Posle 1716. godine je napušteno. 1743. godine bili su stanovnici Mesića Srbi .[1] Oni su bili manastirski podanici, kao i Malosredištani, i činili su prnjavor, naselje na manastirskom zemljištu.
Posle 1743. godine naselilo je manastirsko bratstvo Rumune u blizini manastira,[1] koji su obrađivali manastirsku zemlju. Srbi su se tada odselili u Vršac, gde se i sada u Čukur-mali, ima porodica sa prezimenima „ Mesicki“.
Godine 1782. ustupila je komora bez licitacije, po proceni, mesićsko poljsko dobro manastiru za 6.791 forinti i 10 kruna. Tada manastir od srpskog crkvenog fonda dobio zajam od 2.000 forinti. Godine 1880. podigao je zemunski trgovac Bajić kameni krst u Mesiću. 1832. popisano je 640 rumunskih stanovnika.
Pominju se 1801. godine kao kupci srpske knjige iz Mesića: Paun Papoje knez, Jovan Popović "kmet" i učitelj Nedeljko Trailović.[2] U prnjavoru Mesiću je 1824. godine bio na službi đakon Mihail Krašovan.[3]
Arhimandrit mesićki Jovanović Šakabenta po preuzimanju dužnosti nastojatelja oko 1830. godine, uz pomoć namesnika Gedeona Živanovića je uveo red i unapredio ekonomiju manastirsku. Ali na početku, po prijemu starešinskog "žezla", dočekali su ga veliki problemi: trošna, sklona padu manastirska zdanja, 8000 f. duga, "alodijale" (nasledna dobra) ispražnjene i bez ikakvog kućnog "domazluka" (kućevne marve). Sve je to dovedeno u red, dugovi isplaćeni, "alodijale" osposobljene za prihode, domazluk naplođen, opravljena "Majurska" zdanja i dve moderne "gostilnice" sagrađene.[4] Bilo je to "zlatno vreme" mesićkog muškog opštežiteljnog manastira.
Rumuni su podneli tužbu mađarskoj Kuriji u Budimpešti tražeći da im Srbi predaju tri manastira među kojima i Mesić. Iz te tužbe se vidi situacija u manastirskom prnjavoru. Po podacima iz 1905. godine koju je rumunska strana predala sudu uz tužbu, manastir Mesić je imao zemlju u ataru opštine Mesić. Bilo je to 1416 j 1240 kv hv. Takođe je u prnjavoru Mesiću, imao je manastir nekoliko "svojih" "kontraktualnih kuća", brojevi 3, 4, 5, 6, 7, 8, i 9 ali koje su se vodile na privatne vlasnike. Na njih nije tako ni imao manastir prava, pa ni prihoda. Opština Mesić je bila po karakteru rumunska, sa 762 Rumuna stanovnika, pa je zbog toga to rumunska crkvena opština koja pripada Karansebeškoj pravoslavnoj rumunskoj eparhiji.[5] Svojom presudom 1906. godine mađarska Kurija u Budimpešti je odbacila rumunsku tužbu, a ovi su još bili dužni da plate troškove suđenja.[6]
Za vreme prevrata, 4. novembra 1918. godine manastir je bio opljačkan od strane Rumuna prnjavoraca sela Mesića. Kaluđeri su se sklonili, dok su četiri dana i četiri noći razulareni seljaci, pustošili i skrnavili svetinju. Istraga po tom razbojništvu nikad nije završena, niti su krivci kažnjeni. Manastir se vratio u dostojanstveno stanje, pod upravom starešine Vladimira Dimitrijevića (1908-1923).[traži se izvor]-
Odlukom ministarstva unutrašnjih dela Kraljevine Jugoslavije, spojene su 1937. godine, male seoske opštine Mesić, Sočica i Jablanka u jedinstvenu opštinu. Ona se od tad zove Opština Jablanska, sa sedištem u Jablanci.[7]
Manastir Mesić[uredi | uredi izvor]
Po jednoj verziji, 1225. godine monah svetogorskog manastira Hilendara Arsenije "Sremac" Bogdanović, potonji naslednik Sv. Save na tronu srpskih arhiepiskopa, osnovao je manastir Mesić. Monah Arsenije Bogdanović bio je rodom iz Srbije, a za igumana ga je Sv. Sava rukopoložio i izaslao da osnuje manastir Mesić.
Na osnovu jednog zvaničnog izveštaja, pak, iz 1751. manastir Mesić su osnovali između 1493-1502. godine despot Jovan Branković i njegov brat — episkop Maksim (Đorđe) – umro 1502. — koji je manastir Mesić obdarili sa nepokretnim imanjem. Manastirska crkva posvećena Svetom Jovanu Krstitelju, što je jedinstven slučaj među srpskim manastirima.
Godine 1690-1712. stanovao je u manastiru vršački episkop. Manastir razrušili su Turci 1716. g. Nešto posle toga došao je Mojsije Stefanović, jeromonah iz Krušedola sa tri kaluđera a i opet su podigli manastir. Godine 1743. otišao Mojsije u Rusiju da kupi milodare. Iz Rusije je doneo sobom i crkvene knjige, slike, srebrni putir i crkvene barjake, kao i diplomu carice Jelisavete, kojom je manastiru Mesiću odredila godišnju pomoć od 300 rubalja.
Tu diplomu uzeo je jednom vršački vladika i više je nije vratio manastiru. A 1751. bila su u manastiru dva kaluđera sa igumanom Atanasijem. Oni su imali malo zemlje i živeli siromašno. U prnjavoru je bilo samo 15 vlaških domova, koji su caru plaćali porez, ali su u manastiru radili samo jedan dan godišnje.
Godine 1774. predlagano je da se manastir Mesić umanji. Unapređen je 1776. iguman za arhimandrita. Izabran je za prvog arhimandrita Jovan Feldvari-Jovanović (1777-1785). Godine 1777. godine preneta je pokretna imovina ugašenih manastira Šemljuga i Središta u manastir Mesić. Tokom austrijsko-turskog rata 1788. godine razrušili su opet Turci manastir. Rešili su 3. decembra 1792. godine, kaluđeri sa arhimandritom Mojsijem Vasilijevićem (1788-1793) da iznova podignu tu svetinju. Popravka spoljašnja i unutrašnja svetog hrama i doziđavanje novog konaka, tekli su između 1793-1798. godine. Radilo se o trošku pravoslavnih vernika i pomoću vršačkog episkopa Josifa Jovanovića Šakabente. Tokom radova slojem maltera i obojenog kreča, prekriven je srednjevekovni zidni živopis iz vremana ktitora Jovana Brankovića. Spoljašni deo hrama - kube i krovna konstrukcija obnovljeni su u moldavskom stilu, na štetu starog srpsko-vizantijskog stila. Na zapadnom delu porušenog hrama sazidana je priprata sa baroknim tornjem i zvonikom. Sadašnji konak rađen u neoklasicističkom stilu nikao je između 1840-1846. godine, što se vidi zapisano na čelu trema. Ikone na ikonostasu su iz 1841. godine.
U dugoj borbi da manastir sačuva imovinu, naročito se istakao se 1797. godine arhimandrit Vikentije Ljuština (1796-1805). To je bio jedan od najučenijih mesićkih nastojatelja. Napisao je malu knjižicu "Kratka istorija manastira Mesića", i stručno delo "Gramatika italijanskog jezika".[8]
Kada su se Rumuni 1868. godine odvojili od Srba, ostali su Mesić i ostali manastiri u srpskim rukama. Rumuni su tražili tri manastira za sebe među njima i Mesić, ali je srpski narodnocrkveni sabor rešio 1879. godine da se ni jedan srpski manastir ne ustupi Rumunima. Mađarski sud u Budimpešti je odbacio rumunsku tužbu protiv Srba. Najezda insekta "sušibube" (filoksere) je 1889-1890. godine uništila 200 jutara manastirskog vinograda, koji je dotad davao glavninu prihoda. Na Veliku subotu 1892. godine zemljotres je oštetio hram (pukao je celom dužinom svod) i monaške ćelije. 1904. godine pokrenula je sibinjska rumunska mitropolija parnicu protiv srpskih manastira, kojom je tražila tri manastira, ali je parnicu 1909. godine izgubila. Tokom Prvog svetskog rata na drugi dan Uskrsa 24. aprila 1916. godine izgoreo je crkveni toranj a zvona otpala.
Bratstvo[uredi | uredi izvor]
Kaluđersko bratstvo manastira Mesića upravljalo je duhovnim životom vernih i podmirivalo verske potrebe pravoslavnog stanovništva u selu Mesiću, kao i u selima Sočici i Jablanki. Godine 1768. bilo je u manastiru osam kaluđera, A već 1784. devet, 1848. šest.
Po državnom šematizmu pravoslavnog klira u Ugarskoj iz 1846. godine, manastirsko bratstvo mesićko činili su: arhimandrit Arsenije Jovanović Šakabenta (1829-1846), Gedeon Živanović, zatim jeromonasi - Hristifor Stanković i Ambrozije Janković, te đakoni - Gerasim Skitor i Gedeon Mladenović.[9]
Demografija[uredi | uredi izvor]
Sredinom 19. veka manastirski prnjavor Mesić ima malo stanovnika. Između dva crkvena popisa, 1847. i 1867. godine njihov broj opada: sa 100 na 85 duša.[10] U naselju Mesić živi 175 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,5 godina (41,1 kod muškaraca i 43,8 kod žena). U naselju ima 73 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,00.
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Rumunima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 0 | 0 | ||
| 80+ | 4 | 7 | ||
| 75—79 | 6 | 11 | ||
| 70—74 | 4 | 5 | ||
| 65—69 | 7 | 6 | ||
| 60—64 | 7 | 10 | ||
| 55—59 | 8 | 9 | ||
| 50—54 | 6 | 5 | ||
| 45—49 | 2 | 3 | ||
| 40—44 | 10 | 6 | ||
| 35—39 | 8 | 11 | ||
| 30—34 | 9 | 9 | ||
| 25—29 | 1 | 6 | ||
| 20—24 | 6 | 3 | ||
| 15—19 | 9 | 11 | ||
| 10—14 | 12 | 10 | ||
| 5—9 | 2 | 4 | ||
| 0—4 | 5 | 5 | ||
| Prosek : | 41,1 | 43,8 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 87 | 18 | 61 | 7 | 1 | 0 |
| Ženski | 102 | 14 | 59 | 19 | 4 | 6 |
| UKUPNO | 189 | 32 | 120 | 26 | 5 | 6 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 53 | 47 | 0 | 0 | 1 |
| Ženski | 30 | 26 | 0 | 0 | 1 |
| UKUPNO | 83 | 73 | 0 | 0 | 2 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 1 | 2 | 0 |
| Ženski | 0 | 0 | 2 | 1 | 0 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 3 | 3 | 0 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 1 | 0 | 0 | 1 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 1 | 0 | 0 | 1 | |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Milekerovi letopisi južno Banatskih opština ISBN 978-86-85075-04-9:149. str
- ^ Atanasije Stojković: "Fizika", prvi deo, Budim 1801. godine
- ^ "Serbski letopisi za 1825.", Budim 1824. godine
- ^ "Serbske narodne novine", Pešta 1844. godine
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1905. godine
- ^ "Istočnik", Sarajevo 1906. godine
- ^ "Vreme", Beograd 1937. godine
- ^ protojerej-stavrofor Miloš Popović: "Versko-crkveni život Srba u Banatu", Zrenjanin 2001. godine
- ^ Reesch de Lewald, Aloysius: "Universalis schematismus ecclesiasticus venerabilis cleri orientalis ecclesiae graeci non uniti ritus regni Hungariae partiumque eidem adnexarum, necnon magni principatus Transilvaniae, item literarius, seu nomina eorum, qui rem literariam et fundationalem scholarem ejusdem ritus procurant ... pro anno ...", Buda 1846.
- ^ "Glasnik društva srpske slovesnosti", Beograd 1872. godine
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Mileker, Feliks; Pantić, Kosta; Belča, Dušan (2005). Letopisi opština u južnom Banatu. ISBN 978-86-85075-04-9.
- Izvor Monografija Podunavske oblasti 1812-1927 sastavio Dr, Vladimir Margan biv. Predsednik Oblasnog odbora Komesar Oblasne Samouprave, objavljeno 1927„Napredak Pančevo,,
- Teritorija Podunavske Oblasti napisao Dr. Vladimir Margan Predsednik Obl. Odbora Smederevu 1928 g.*
- Istorijiski preglad Podunavske Oblasti Banatski deo napisao: Feliks Mileker bibliotekar i kustos gradske biblioteke i muzeja u Vršcu 1928 g.
- A delibláti homok hőmérséklet ingadozása-u.a. (Mathem. És természtud. Ertes.) 1903
- Délmagyar. őskori régisiségi leletei; Milecker Felix Temesvár 1891.
- Der europäische Flugsand J. 1873.
- Letopis Period 1812 – 2009 g. Peščari Napisao M. Marina:(Beč 2009) Sastavio od Pisanih tragova, Letopisa, po predanju o selu Mesić nastanak sela ko su bili Dosenjenici čime se bavili meštani: [1]
- „M. Marina“[1] 2009 g. Ma kakve mu bile mane i nedostaci, nedorečenosti, ali je suština i jezgro ovog rada je ostalo i ostaće netaknut. Neki delovi imaće samo svoj istorijski značaj, ali svi ostali zadržaće i sačuvaće u punoj meri svoju naučnu vrednost. Jedno se ipak ne može osporiti, da smo bar udarili temelj, da smo pokazali pravac i obeležili put na kome se valja kretati ako želimo uspešan rad na polju naše istorije. Pa ako i nismo postigli više, nego samo toliko da smo dali podstrek drugima, od nas vičnijima, mudrijima, koji će ovaj i ovakav posao bolje i savršenije obaviti nego mi tada smo već time učinili dosta „M. Marina“
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
- Gugl satelitska mapa (Maplandia)
- Plan naselja na mapi (Mapquest)
 | ||
