Svetske igre Specijalne olimpijade

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Specijalne olimpijske igre
DatumRazno
LokacijaRazno
TipSportski događaj
1968. (1968) (ljetne igre)
1977. (1977) (zimske igre)


Svjetske igre Specijalne olimpijade poznate i kao Specijalna olimpijada su međunarodni sportski događaj za učesnike sa intelektualnim smetnjama, u organizaciji Specijalne olimpijske organizacije koju priznaje MOK.

Principi[uredi | uredi izvor]

Iako se lokalni događaji i takmičenja Specijalne olimpijade održavaju širom svijeta svakog dana, Svjetske igre su vodeći događaji. Cilj je da se prikažu vještine i dostignuća osoba sa intelektualnim invaliditetom na globalnoj sceni.[1] Svjetske igre obuhvataju više od nedjelju dana takmičenja u kojima učestvuju hiljade sportista. Kroz medijsko praćenje Igara, priče i dostignuća djece i odraslih sa intelektualnim teškoćama se objavljuju milionima ljudi širom svijeta.[1]

Svjetske igre Specijalne olimpijade održavaju se svake dvije godine i smenjuju se između ljetnjih i zimskih igara, po rasporedu sličnom Olimpijskim i Paraolimpijskim igrama. Privlačeći čak 350.000 volontera i trenera, plus nekoliko hiljada sportista, ove Svjetske igre mogu biti najveći svjetski sportski događaj godine.[1][2]

Sportisti Specijalne olimpijade mogu se takmičiti u 32 ljetnja ili zimska sporta u olimpijskom stilu. Sportisti su odrasli i djeca sa intelektualnim teškoćama koji mogu da variraju od nadarenih takmičara svjetske klase do prosječnih sportista do onih sa ograničenim fizičkim sposobnostima. Osnovno je pravilo takmičenja Specijalne olimpijade da se sportisti uparuju prema njihovim sposobnostima i godinama. Ovaj proces „podjele“ je napor da svako takmičenje bude fer, takmičarsko i uzbudljivo za sportiste, kao i za navijače.[3]

Istorijat takmičenja[uredi | uredi izvor]

Prve Međunarodne ljetnje specijalne olimpijske igre održane su u Čikagu, Ilinois, SAD, 1968. godine, dok su prve Međunarodne zimske specijalne olimpijske igre održane februara 1977. godine u Stimbot Springsu, Kolorado, SAD. Godine 1991. naziv je zvanično promenjen iz Međunarodne ljetnje/zimske olimpijske igre Specijalne olimpijade u Svjetske letnje/zimske igre specijalne olimpijade.[4]

Svjetske ljetnje igre Specijalne olimpijade 1999. godine dobile su više od polovine svojih sredstava od privatnih korporacija. Olimpijski istoričar Bob Barni izjavio je da bi „kompanije koje doniraju milione možda željele da kažu kako se neki događaj vodi“, ali je to takođe smatrao pozitivnim jer „donosi igre mnogo većoj publici“.[5]

Godine 2011. Svjetske ljetnje igre Specijalne olimpijade održane su od 25. juna do 4. jula u Atini, Grčka, na kojima je učestvovalo 6.000 sportista sa intelektualnim invaliditetom iz 170 zemalja.[2]

Godine 2013, Svjetske zimske igre Specijalne olimpijade održane su u Pjongčangu u Južnoj Koreji od 29. januara do 5. februara. Program grada domaćina, u kojem porodice ugošćuju sportiste Specijalne olimpijade iz cijelog svijeta kako bi im pomogli da se priviknu na zemlju domaćina i običaje, počeo je 26. januara 2013. godine.[6]

Svjetske ljetnje igre Specijalne olimpijade 2015. godine[7] su bile prve Svjetske ljetnje igre Specijalne olimpijade održane u Sjedinjenim Državama u poslednjih 16 godina od Ljetnjih igara 1999. godine održanih u Raliju, Sjevernoj Karolini.

Na Svjetskim zimskim igrama Specijalne olimpijade 2017. godine u Gracu i Šladmingu u Štajerskoj, Austrija. Ovo je označilo povratak: Salcburg i Šladming, Austrija, bili su domaćini petih Svjetskih zimskih igara Specijalne olimpijade 1993. godine. Ovo su bile prve Svijetske igre Specijalne olimpijade održane van Sjedinjenih Država. Svijetske zimske igre 2017. održane su 14–25. marta 2017. godine.[8]

Kazanj, Rusija je trebalo da bude domaćin Zimskih specijalnih olimpijskih igara između 23. i 29. januara 2023. godine.[9] Prvobitno će se održati u Areu i Ostersundu, Švedska, ali je švedska vlada povukla svoja prava na gostovanje u decembru 2019. godine zbog finansijskih problema. Događaj je odložen za januar 2023. godine zbog porasta slučajeva kovida 19. Nakon ruske invazije na Ukrajinu, događaj je otkazan zbog logističkih i bezbjednosnih problema.[10]

Nedavne Svjetske ljetnje olimpijske igre održane su od 17. do 25. juna 2023. godine u Berlinu, u Ljemačkoj. To su bile prve Svjetske olimpijske igre koje su održane u Njemačkoj.[11] Takmičenja su održana u 24 sporta.

Torino u Italiji biće domaćin sljedećih Svjetskih zimskih igara Specijalne olimpijade u martu 2025. godine. To će biti prvi put da je Italija domaćin ovog takmičenja.

Uvažavanje[uredi | uredi izvor]

Skulptura Džona Behana u znak sjećanja na Svjetske letnje igre Specijalne olimpijade 2003. godine

Irski vajar Džon Behan dizajnirao je skulpturu za Svjetske letnje igre Specijalne olimpijade 2003. godine u Dablinu, Irska. Skulptura se sastoji od dvoje stilizovanih ljudi koji drže Olimpijski plamen, logo Svjetskih letnjih igara Specijalne olimpijade 2003. godine Oko skulpture je 137 bronzanih ploča sa imenima 7.000 sportista. Inauguracija je održana 8. decembra 2003. godine. Umjetničko delo se nalazi u Dablin Gardens u Dablinu.[12]

Kritika je bila usmjerena na veličinu događaja.[13] Videla se i komercijalizacija.[13] Šajd i Kapustin su takođe izrazili rezerve u pogledu dominacije ideje takmičenja iz pedagoške perspektive. Ovo dovodi do stvaranja elite, ali preplavljuje većinu mentalno hendikepiranih i odbacuje merje podrške.[14] S druge strane, Vermer je u svojim publikacijama demonstrirao da je učešće na ovim takmičenjima dovelo do povećanja lične kompetencije, da su smanjene javne predrasude prema osobama sa mentalnim smetnjama i da je stvorena pozitivna slika o performansama ove grupe. Ovo takmičenje promoviše učešće osoba sa intelektualnim invaliditetom u društvenim kontekstima.[15]

Lista održanih takmičenja[uredi | uredi izvor]

1 Sarajevo, Bosna i Hercegovina, prvobitno je izabrano za domaćina Svjetskih zimskih igara za Specijalne olimpijske igre 2009. godine [12 ] Zbog finansijskih problema i konstantnog odlaganja obnove objekata koji su prvobitno bili domaćini Zimskih olimpijskih igara 1984. godine.[16] Sarajevo je odustalo od održavanja Specijalne olimpijade, a umesto njega Ajdaho je pozvano da bude domaćin.[17]

2 Bilo je planirano da Åre i Östersund u Švedskoj budu domaćini Svetskih zimskih igara 2021. godine.[18] Međutim, 20. decembra 2019. godine saopšteno je da je Švedski paraolimpijski komitet stavio veto na neophodno finansiranje kontinuiteta događaja u zemlji, poništavajući obećanje dato tokom procesa podnošenja ponuda.[19] Dana, 29. juna 2020. godinnj najavljeno je da će Kazanj biti domaćin Zimskih igara 2022. godine.[20]

Sportovi[uredi | uredi izvor]

Službeni ljetni sportovi[uredi | uredi izvor]

Vidi napomene[21]

Službeni zimski sportovi[uredi | uredi izvor]

Vidi napomene[21]

Priznati sportovi[uredi | uredi izvor]

Demonstracioni sportovi[uredi | uredi izvor]

Objedinjeni kup (fudbalska asocijacija)[uredi | uredi izvor]

Objedinjeni kup

Regionalne igre[uredi | uredi izvor]

Zone[uredi | uredi izvor]

204 nacionalna programa u 7 kontinetalnih zona (zaključno sa 17. decembrom 2022. godine):[22]

Broj Regije Nacionalni programi
1 Afrika 40
2 Azija-Pacifik 35
3 Istočna Azija 6
4 Evroazija 58
5 Latinska Amerika 20
6 MENA 22
7 Sjeverna Amerika 23
Total Specijalna olimpijada 204

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v „Special Olympics: World Games Overview”. specialolympics.org. Arhivirano iz originala 2017-09-08. g. Pristupljeno 2012-09-03. 
  2. ^ a b „Special Olympics World Summer Games ATHENS 2011”. Arhivirano iz originala 2010-02-23. g. Pristupljeno 2012-09-03. 
  3. ^ „Special Olympics: About Competitions Results Schedules”. specialolympics.org. 14. 8. 2018. 
  4. ^ „Special Olympics: History of Special Olympics”. specialolympics.org. 
  5. ^ Lindenfeld, Sarah (23. 6. 1999). „Corporate gifts boost budget”. The News & Observer. Raleigh, North Carolina. str. H18. 
  6. ^ „Welcome World Winter Games PyeongChang 2013”. 2013sopoc.org. Arhivirano iz originala 2012-08-17. g. Pristupljeno 2012-08-16. 
  7. ^ „2015 Special Olympics World Summer Games In Los Angeles 2015”. La2015.org. Arhivirano iz originala 2015-07-08. g. Pristupljeno 2012-08-16. 
  8. ^ Austria to host 2017 Special Olympics World Winter Games Arhivirano 2014-06-04 na sajtu Wayback Machine. October 12, 2012. Special Olympics official website. Retrieved 2014-06-21.
  9. ^ „Special Olympics Selects Kazan, Russia to Host Landmark World Winter Games in 2022”. Special Olympics. 
  10. ^ „Statement on Special Olympics World Winter Games in Kazan”. Special Olympics website. 4. 3. 2022. Pristupljeno 5. 3. 2022. 
  11. ^ „Special Olympics World Games Berlin 2023”. 
  12. ^ „Dublin – Baile Átha Cliath – Special Olympics Monument”. 
  13. ^ a b Christoph Baumann (2004), Menschen mit geistiger Behinderung im organisierten Sport. Eine organisationssoziologische Untersuchung zu Partizipationsbestrebungen im Deutschen Behindertensportverband. Dissertation (na jeziku: nemački), Bielefeld, p. 68 
  14. ^ V. Scheid, P. Kapustin (1990), „Spiel- und Sportfeste für Kinder, Jugendliche und Erwachsene mit geistiger Behinderung”, Motorik (na jeziku: nemački), 13 (4), pp. 155–166 
  15. ^ A. Vermeer (1988), „Der Einfluss von Sport auf die persönliche Kompetenz und soziale Stellung von geistig Behinderten”, Motorik (na jeziku: nemački), 11 (1), pp. 17–23 
  16. ^ „2009 Special Olympics To Take Place In Sarajevo, Bosnia And Herzegovina”. GamesBid.com. 7. 3. 2005. Pristupljeno 25. 7. 2015. 
  17. ^ McLaughlin, Micah (14. 6. 2006). „Special Olympics come to Idaho in 2009”. The Arbiter. The Arbiter. Pristupljeno 25. 7. 2015. 
  18. ^ „Sweden selected to host the 2021 Special Olympics World Winter Games”. Special Olympics. 20. 12. 2019. 
  19. ^ „New Location for 2021 World Winter Games”. Special Olympics. 
  20. ^ „Special Olympics Selects Kazan, Russia to Host Landmark World Winter Games in 2022”. Special Olympics. 
  21. ^ a b Sports & Games. Special Olympics official website. Retrieved 2014-06-21.
  22. ^ „Special Olympics Regions”. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Светске_игре_Специјалне_олимпијаде&oldid=27683789”