Umeo

Umeo šved. Umeå
Pogled na Umeo sa reke
Grb
Administrativni podaci
Država	Švedska
Okrug	Zapadnobotnijski
Osnovan	1622.
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2010.	79.594
— gustina	2.330,72 st./km2
Aglomeracija (2012.)	116.569
Geografske karakteristike
Koordinate	63° 49′ 32″ S; 20° 15′ 49″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	5-40 m
Površina	34,15 km2
Umeo Umeo na karti Švedske
Pozivni broj	+46 090
Veb-sajt
www.umea.se

Umeo (šved. Umeå,  slušaj ) je jedan od velikih gradova u Švedskoj i središte je severnog dela države (Norlanda). Grad je u okviru Zapadnobotnijskog okruga i njegovo je upravno sedište i najveći grad. Umeo je istovremeno i sedište istoimene opštine.

Umeo je, kao privredno i kulturno središte severne Švedske, od velike važnosti za državu. Grad ima univerzitet, a tokom 2014. godine je evropska prestonica kulture.

Prirodni uslovi

Grad Umeo se nalazi u severnom delu Švedske i Skandinavskog poluostrva. Od glavnog grada države, Stokholma, grad je udaljen 630 km severno.

Reljef: Umeo se razvio u oblasti Zapadna Botnija, u okviru istorijske pokrajine Norland („Severna zemlja“). Područje grada je bregovito, a nadmorska visina se kreće 5-40 m.

Klima u Umeu vlada oštriji oblik kontinentalne klime.

Vode: Umeo se razvio na reci Ume, par kilometara od njenog ušća u Botnijski zaliv Baltičkog mora. Reka deli grad na veći i stariji severni deo i manji i noviji južni deo. Obližnje more ima razuđenu obalu, sa brojnim ostrvcima i zalivima. Sa druge strane, u unutrašnjosti postoje brojna lednička jezera.

Istorija

Područje Umea bilo je naseljeno još u vreme praistorije od strane Laponaca.

Prvo stalno naselje na datom području javlja se u srednjem veku. Prvi spomen naselja vezan je za godinu 1314, kada se tu javlja sedište parohije. Prvih nekoliko vekova naselje je više trgovište na kom su trgovali Nordijci i Laponci.

Naselje konačno dobija gradska prava 1622. godine od kralja Gustava II Adolfa.

Tokom 18. veka grad su tri puta napadali Rusi, usled čega je Umeo stradao. 1888. godine grad je zadesio veliki požar, posle čega je on obnovljen u pravilnoj ortogonalnoj uličnoj mreži i gradnjom u kamenu.

U drugoj polovini 19. veka, s a dolaskom industrije i železnice, Umeo doživljava preporod. Ovo blagostanje traje i dan-danas.

Stanovništvo

Umeo je jedan od nekoliko švedskih gradova sa više ili blizu od 100 hiljada stanovnika. Grad ima oko 80.000 stanovnika (podatak iz 2010. g.), a gradsko područje, tj. istoimena opština ima oko 117.000 stanovnika (podatak iz 2012. g.). Poslednjih decenija broj stanovnika u gradu brzo raste.

Do sredine 20. veka Umeo su naseljavali isključivo etnički Šveđani. Međutim, sa jačanjem useljavanja u Švedsku, stanovništvo grada je postalo šarolikije.

Privreda

Danas je Umeo savremeni grad sa posebno razvijenom industrijom (automobilska, obrada drveta, proizvodnja nameštaja). Poslednje dve decenije posebno se razvijaju trgovina, usluge i turizam.

Znamenitosti

Umeo je po izgledu mlad grad, bez „pravog“ gradskog jezgra. Međutim, grad je stecište brojnih kulturnih događanja (festival džeza), a tu su i brojne kulturne ustanove (Severnošvedska opera, Bildmuzet - muzej savremenih umetnosti, Muzej Zapadne Botnije, Muzej smučanja i dr.)

Umeo ima i univerzitet - Univerzitet severne Švedske, osnovan 1965. godine.

Galerija

• 
  Gradska pešačka ulica
• 
  Tzv. „Aleja breza“ u Umeu
• 
  Gradska crkva Umeo
• 
  Gradska kuća Umea
• 
  Severnošvedska opera
• 
  Aerodrom u Umeu
• 
  Univerzitet severne Švedske

Izvori

• Središnji statistički ured Švedske - podacim o opštinama i naseljima

Spoljašnje veze

• www.umea.se Zvanična stranica grada Umea