František Melihar

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
František Melihar
divizijski general František Melihar
Lični podaci
Datum rođenja(1889-08-31)31. avgust 1889.
Mesto rođenja, AustrougarskaMlada Vožica
Datum smrti23. jun 1975.(1975-06-23) (85 god.)
Mesto smrtiLouni, Čehoslovačka
NarodnostČeh
Vojna karijera
Čindivizijski general
Odlikovanja link Orden Belog orla (monarhija)

František Melihar (češ. František Melichar; Mlada Vožica, 31. avgust 1889 — Louni, 23. jun 1975) bio je pripadnik Čehoslovačke legije i general Prve republike (Čehoslovačka do Minhenskog sporazuma). Učestvovao je u Prvom i Drugom svjetskom ratu. Tokom Minhenskog sporazuma, trebalo je da predvodi odbranu sjeverne Češke na čelu 3. pešadijske divizije. Penzionisan je 1939. godine. Sarađivao je sa pokretom otpora tokom nacističke okupacije Čehoslovačke. Jedan je od rijetkih koji je u komunističkoj Čehoslovačkoj dobio zasluženu vojnu sahranu.

Melihar je bio nosilac Zlatne medalje za hrabrost iz 1912, a osim nje nosilac je i Ordena Karađorđeve zvezde 2. stepena, Belog orla 3. stepena sa mačevima i bez mačeva, Svetog Save 2. stepena, Jugoslovenske krune 2. stepena, Medalje za vojne zasluge i Albanske spomenice.[1]

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je u Mladoj Vožici u porodici Kovarža Antonina Melihara. Antonin Melihar je u prvom braku imao troje djece. Nakon što mu je supruga preminula, ponovo se, u avgustu 1886, oženio sa Anom Pudilovom, ćerkom kovača iz Ratiborskih Horija. Nakon Františekovog rođenja 1889, porodica se preselila u Ratiborske Horije, gde su iznajmili farmu, koju su kasnije kupili. Porodica se vremenom uvećala na petnaestoro djece. Odgajan je u panslovenskom duhu.

Nakon završene osnovne škole, Melihar je septembra 1900. godine nastavio školovanje u Državnoj realnoj gimnaziji u Taboru. gdje je 15. jula 1908. uspešno položio maturu. Poslije raspusta je, zajedno sa starijim bratom Antoninom, otišao na regrutaciju u Jindrihuv Hradec. Prijava u vojsku nije bio čin lojalnosti Austrougarskoj, već nastojanje da vojsku ostavi što prije iza sebe. U vojsku je stupio 1. oktobra 1908. kao jednogodišnji pješadijski dobrovoljac i raspoređen je u 75. pješadijski puk koji je bio stacioniran u Pragu. Tu je završio i školu za rezervne oficire. Vojsku je napustio 30. septembra 1909. kao rezervni kadet.

Zaposlio se u kompaniji "Repka" iz Praga kao prodavac vještačkog đubriva. Paralelno je, do proljeća 1912. pohađao večernji kurs na Privrednoj akademiji. Potom se zapošljava u računovodstvu Fabrike za hmelj na Vinohradi u Pragu. U Pragu svoja interesovanja proširuje i na balkanske Slovene. U slobodno vrijeme učio je srpski jezik i u proljeće 1914. odlazi na rad u Kraljevinu Srbiju. Od aprila 1914. radio je kao bankarski činovnik u Požarevcu, u gdje je postojala brojna češka zajednica.

Prvi svjetski rat[uredi | uredi izvor]

Po izbijanju Prvog svjetskog rata deportovan je u logor kao državljanin neprijateljske države. U logoru je podnio zahtjev za srpsko državljanstvo i prijavio se u srpsku vojsku. Poslije šest nedjelja, zahtjev mu je odobren. Državljanstvo Kraljevine Srbije dobio je 22. septembra 1915. Potom je kao niži vojni činovnik poslat u Makedoniju, gdje je radio u vojnoj upravi. Njegova porodica u Austrougarskoj stavljena je pod policijski nadzor. U čin potporučnika unaprijeđen je 14. maja 1915. godine. Kada se Bugarska pridružila Centralnim silama i ušla u rat protiv Kraljevine Srbije Melihar, se dobrovoljno prijavljuje za front i postavljen je za komandanta čete u 16. pješadijskom puku "Car Nikola II". Sa granice se sa pukom povlačio prema zapadu ka Skoplju. Njegova četa je obezbjeđivala evakuaciju iz Skoplja. Ranjen je 15. oktobra 1915. u bici kod Kočana kada mu je bugarski metak razbio kost desne ruke ispod ramena. Nakon ranjavanja okončana je njegova aktivnost na srpskom frontu. Odlikovan je Zlatnom medaljom Miloš Obilić.

Poslije ranjavanja otputovao je (tada u činu potporučnika) u srpsku poljsku bolnicu u Prištini. Međutim, napredovanje austrougarske vojske primoralo je Srbe da se povuku na albansku teritoriju. Situacija je bila utoliko teža za Františeka Melihara jer mu je prijtila smrtna kazna ukoliko ako bude uhvaćen. Došavši na obale Jadranskog mora, ukrcao se na italijanski brod, koji ga je odveo u Brindizi, gde je prebačen na francuski bolnički brod koji ga prevozi u Bizertu u Tunisu. U Bizertu je stigao u novembru 1915. Do kraja aprila 1916. boravio je u nekoliko tunižanskih bolnica, gdje se oporavljao od povreda i teškog povlačenja. U maju 1916. je unaprijeđen u čin poručnika i postavljen za komandanta rekonvalescentne jedinice u tvrđavi Kazbi, a zatim je prebačen u kamp za obuku srpske vojske "Lazuazu". Odatle odlazi na Solunski front. Jula 1916. odlikovan je Ordenom Karađorđeve zvijezde IV reda. U Grčkoj se nije dugo zadržao niti je stigao na front. Razlog je bio taj jer se Melihar prijavio da ide u Srpski dobrovoljački korpus koji je tada formiran u Rusiji. Ovom korpusu nedostajali su oficiri. Njegov put do Rusije nije bio lagan. Putovao je preko Sredozemnog mora do Bizerte, zatim do južne Francuske, preko Marselja i Pariza, do Velike Britanije, gde je putovao preko Londona do luke Njukasl. Tamo je dobio ruski pasoš sa lažnim imenom i nastavio da putuje kroz Norvešku i Švedsku. Usput je sreo srpskog pukovnika Miladinovića. Sa njim je otputovao u Odesu. Pukovnik Miladinović je postavljen za komandanta 7. Dobrovoljačkog puka, a Melihar za njegovog pomoćnika. Bilo je neobično da neko sa činom poručnika zauzima ovako visoku poziciju u puku, ali je Miladinovića uzeo u obzir Meliharovo iskustvo kao i činjenicu da su neki od nižih oficira bili češki dobrovoljci. Pored toga Melihar je govorio srpski, češki, ruski i njemački jezik.

Odlikovanja[uredi | uredi izvor]

  • Medalja za hrabrost (1912)[2], zlatna, 1915. (Kraljevina Srbija)
  • Orden Karađorđeve zvezde[3], IV. reda, 1916 (Kraljevina Srbija)
  • Albanska spomenica[4],(Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca)
  • Orden Belog orla, IV. reda sa mačevima, 1918. (Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca)
  • Čehoslovački ratni krst 1914–1918, 1919.
  • Čehoslovačka revolucionarna medalja, 1919.
  • Orden rumunske krune, III. reda, 1922. (Kraljevina Rumunija)
  • Medalja pobjede 1922.
  • Spomen medalja na rat 1914-1918,[5] 1923. (Francuska)
  • Orden Spasitelja, III. reda, 1924. (Grčka)
  • Medalja za vojničke vrline,[6] 1925 (Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca)
  • Orden Svetog Save, II. reda, 1925 (Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca)
  • Orden obnove Poljske, III. reda, 1927. (Poljska)
  • Nacionalni orden Legije časti, V. reda – vitez, 1928. (Francuska)
  • Spomen medalja na rat 1915-1918 (Italija),[7] 1928. (Kraljevina Italija)
  • Spomenica za rat oslobođenja i ujedinjenja 1914—1918. godine,[8] 1918. (Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca)
  • Orden Belog orla III. reda, 1929. (Kraljevina Jugoslavija)
  • Orden Belog orla, III. reda sa mačevima, 1937. (Kraljevina Jugoslavija)
  • Orden Karađorđeve zvezde, II. reda, 1938. (Kraljevina Jugoslavija)
  • Spomen medalja čehoslovačkih dobrovoljaca na 1918–1919, 1945.
  • Čehoslovački ratni krst 1939, 1945.
  • Spomen medalja 21. Teronskog streljačkog puka, 1948.
  • Spomen medalja 35. pješadijskog puka "Folinjo", 1948.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Acović 2013, str. 647.
  2. ^ Válka.cz, Medaile za chrabrost Miloše Obiliče
  3. ^ Válka.cz, Řád Hvězdy Karadjordevičů
  4. ^ Válka.cz, Pamětní medaile na pochod Albánií
  5. ^ Válka.cz, Pamětní medaile na válku 1914–1918
  6. ^ Válka.cz, Medaile za vojenské zásluhy
  7. ^ Válka.cz, Pamětní válečná medaile 1915–1918
  8. ^ Válka.cz, Pamětní medaile na válku 1914–1918

Literatura[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Франтишек_Мелихар&oldid=27677871”