Ivan Stevo Krajačić

ivan stevo krajačić
Ivan Stevo Krajačić
Lični podaci
Datum rođenja	(1906-08-29)29. avgust 1906.
Mesto rođenja	Poljane, kod Nove Gradiške, Austrougarska
Datum smrti	10. septembar 1986.(1986-09-10) (80 god.)
Mesto smrti	Zagreb, SR Hrvatska, SFR Jugoslavija
Profesija	društveno-politički radnik
Delovanje
Član KPJ od	1933.
Učešće u ratovima	Španski građanski rat Narodnooslobodilačka borba
Služba	Internacionalne brigade NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska armija 1936 — 1939. 1941 — 1945.
Čin	kapetan NRA general-potpukovnik JNA u rezervi
Ministar unutrašnjih poslova NR Hrvatske
Period	1946 — 1953.
Prethodnik	Vicko Krstulović
Naslednik	Milan Mišković
Predsednik Sabora SR Hrvatske
Period	1963 — 1967.
Prethodnik	Vladimir Bakarić
Naslednik	Jakov Blažević
Heroj
Narodni heroj od	23. jula 1952.
Odlikovanja

Ivan Stevo Krajačić (Poljane, kod Nove Gradiške, 29. avgust 1906 — Zagreb, 10. septembar 1986) bio je učesnik Španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFRJ i SR Hrvatske, junak socijalističkog rada i narodni heroj Jugoslavije. U periodu od 1963. do 1967. obavljao je funkciju predsednika Sabora Socijalističke Republike Hrvatske.

Biografija

Rođen je 29. avgusta 1906. godine u selu Poljane, kod Nove Gradiške. Potiče iz mnogočlane, siromašne seljačke porodice. Pošto nije imao sredstava za školovanje, 1925. godine se zaposlio u rudniku Lešljani. Krajem 1925. godine, završio je zanat alatnog mehaničara, a 1926. godine je položio ispit za ložača i rukovodioca stabilnih mašina. Tokom rada u rudniku i kasnije na zanatu, uključio se u omladinski radnički pokret.

Revolucionarni rad i učešće u Španskom građanskom ratu

Glavni članci: Španski građanski rat i Jugoslovenski Španci

Godine 1927. je otišao odsluženje vojnog roka. Vojsku je služio u Glavnoj auto-komandi u Beogradu. Zbog čitanja opozicione štampe i širenja prokomunističkih ideja među vojnicima, bio je nekoliko puta disciplinski kažnjavan.

Posle odsluženja vojnog roka, 1928. godine, došao je u Zagreb, gde se zaposlio u radionici Jugoslovenskih državnih železnica (JDŽ). Iste godine upoznao je Josipa Broza Tita, tada političkog sekretara Mesnog komiteta KPJ za Zagreb.

Godine 1931. primljen je u Savez komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Početkom 1933. godine je uhapšen, ali je zbog nedostatka dokaza pušten posle dvadeset dana. Zbog dobrog držanja pred policijom, odmah posle izlaska iz zatvora primljen je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Tada je dobio ilegalno ime Stevo, koje mu je ostalo nadimak do kraja života. Godine 1934. postao je član Mesnog komiteta KPJ za Zagreb, a 1935. član Pokrajinskog komiteta KPJ za Hrvatsku.

Zbog velikih partijskih provala u Hrvatskoj, 1936. godine, Stevo je, po odluci PK KPJ za Hrvatsku, bio određen da ide na školovanje u Sovjetski Savez. Ali, zbog izbijanja Španskog građanskog rata, Stevo umesto u SSSR odlazi u Španiju. Kao borac bataljona „Čapajev“, Trinaeste internacionalne brigade, ranjen je u bici kod Teruela, krajem 1936. godine. Imao je čin kapetana Španske republikanske armije. Zajedno sa Stevom, u Španiji se borio i njegov rođeni brat Marijan, koji je 1941. godine ubijen u koncentracionom logoru u Staroj Gradiški.

Posle sloma Španske republike, 1939. godine, Stevo je sa ostalim jugoslovenskim dobrovoljcima, našao u francuskim logorima. U logoru je ostao oko mesec dana, kada je, po partijskoj direktivi, s tuđim pasošem napušta logor i ilegalno došao u Jugoslaviju. Po dolasku u Zagreb, Stevo se ponovo zaposlio u radionici Jugoslovenskih državnih železnica i izabran je u članstvo Centralnog komiteta Komunističke partije Hrvatske.

Narodnooslobodilačka borba

Okupacija Kraljevine Jugoslavije i proglašenje ustaške Nezavisne Države Hrvatske (NDH), aprila 1941. godine, zatekli su ga u Zagrebu. Jula 1941. godine odlazi u Zemun, gde organizuje diverzantske akcije. Početkom juna 1941. godine, Ivan Stevo Krajačić je organizovao potkazivanje Mustafe Golubića nemačkom Gestapou. Gestapo je 7. juna provalio u stan gde se smestio Mustafa Golubić i uhapsio ga. Nakon toga se po uputstvu Josipa Broza Tita vraća u okupirani Zagreb.

Tokom 1942. godine, Stevo se povezao sa pojedincima koji su zauzimali velike položaje u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj i organizovao je obaveštajnu mrežu, koja je tokom celog rata davala Vrhovnom štabu NOV i POJ dragocene podatke. Takođe se povezao i s ličnostima iz kulturnog i javnog života i uključuje ih u Narodnooslobodilački pokret Jugoslavije (NOP). U vreme svog ilegalnog boravka u Zagrebu, Stevo je postavljen za komandanta Druge (zagrebačke) operativne zone. Sredinom 1942. godine, zajedno s Ivom Lolom Ribarom, je organizovao prebacivanje dr Ivana Ribara na oslobođenu teritoriju, gde zajedno s njim i oni odlaze. Neposredno posle svog dolaska na oslobođenu teritoriju, Josip Broz Tito ga ponovo šalje u Zagreb, da nastavi rad na obaveštajnoj službi.

Početkom septembra 1943. godine, kada mu je zapretila opasnost od hapšenja, napušta Zagreb i odlazi u Otočac, gde se u to vreme nalazio ZAVNOH i predsednik AVNOJ-a dr Ivan Ribar. Neposredno posle Stevinog dolaska ustaše su napale Otočac. Stevo zajedno sa Jakovom Blaževićem organizuje uspešno odbranu ZAVNOH-a, u borbama na raskrsnici za Senj, gde je branjena odstupnica članovima ZAVNOH-a, teško je ranjen.

Godine 1944. na poziv Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije, odlazi na ostrvo Vis, kao organizacioni sekretar CK KPH. Pri povratku s Visa, u blizini Vrginmosta, srušio se avion u kojem se nalazio zajedno sa Rendolfom Čerčilom (sinom Vinstona Čerčila) i sovjetskom vojnom misijom, i tom prilikom je teže povređen.

Bio je član AVNOJ, na Prvom, i član Predsedništva AVNOJ-a na Drugom zasedanju. Na Drugom zasedanju ZAVNOH-a izabran je u Predsedništvo, a u jesen 1942. godine postao je član Centralnog komiteta KPJ.

Posleratni period

Grob Ivana Steve Krajačića na Mirogoju.

Posle osnivanja Odeljenja za zaštitu naroda (OZN), 1944. godine, postavljen je za načelnika Ozne za Hrvatsku, a na toj dužnosti nalazio se i posle rata, do marta 1946. kada je, u činu general-potpukovnika prebačen u rezervu i postavljen za ministra unutrašnjih poslova u Vladi Narodne Republike Hrvatske. Na toj dužnosti nalazio se do 1953. godine, od 1953. do 1963. bio je potpredsednik Izvršnog veća Sabora NR Hrvatske i član Saveznog izvršnog veća (SIV), kao i predsednik Saveza boraca NOR-a Hrvatske od 1959. do 1961. godine.

Od 1963. do 1967. godine nalazio se na dužnosti predsednika Sabora Socijalističke Republike Hrvatske. Biran je za člana Centralnog komiteta SK Hrvatske i CK SK Jugoslavije. Bio je član Glavnog odbora SSRN Hrvatske i Saveznog odbora SSRN Jugoslavije.

Godine 1968. dao je ostavku na članstvo u Centralnom komitetu Saveza komunista Hrvatske.

Umro je 10. septembra 1986. u Zagrebu i sahranjen je na groblju Mirogoj.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden junaka socijalističkog rada, Orden narodnog oslobođenja, Orden jugoslovenske zastave sa lentom, Orden partizanske zvezde sa zlatnim vencem, Orden Republike sa zlatnim vencem, Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem, Orden rada sa crvenom zastavom i Orden za hrabrost. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 23. jula 1952. godine.

Godine 1980, dodeljena mu je titula počasnog građanina grada Zagreba.

Literatura

• Vojna enciklopedija (knjiga četvrta). Beograd 1972. godina.
• Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975. 

Spoljašnje veze

• „Ivan Stevo Krajačić — stvarni gospodar komunističke Jugoslavije?“