Božić na Novom Zelandu
.jpg)
Božićne tradicije i običaji na Novom Zelandu slične su tradicijama u Australiji jer uključuju kombinaciju britanske i severnoameričke tradicije, poput božićnih simbola na kojima je prikazana zimska ikonografija. Međutim, vreme Božića koje se dešavalo tokom letnje sezone južne hemisfere rezultiralo je razvojem nekih lokalnih tradicija kao rezultat toplijeg vremena. Novozelandska božićna jela uključuju letnje voće i povrće i pavlovu (desert na bazi beze popularan u Australiji). Izloženo je novozelandsko božićno drvce, pohutukava, kao i tradicionalno severnoevropsko drvce.
Božić (Maorski jezik: Kirihimete), koji se obeležava 25. decembra, postao je široko proslavljen krajem 19. veka među naseljenicima Pakeha (evropski narod).[1] Danas su Božićnipraznici zakonski praznici na Novom Zelandu. Iako je drugi dan Božića standardni praznik, Božić je jedan od retkih dana u godini u kojem se moraju zatvoriti sve osim najvažnijih preduzeća i svih usluga.[2]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Religijski praznik Božić uveli su na Novi Zeland hrišćanski misionari početkom 19. veka. Sredinom 19. veka obeležavanje praznika Božića variralo je po sektaškim osnovama. Engleski i irski naseljenici, koji su tipično bili Anglikanci i katolici, doneli su svoje božićne tradicije. Škotski doseljenici nisu široko slavili Božić, jer škotska prezbiterijanska crkva nikada nije posebno naglašavala Božićni festival, na obrazloženju da je bio nebiblijski. Krajem 19. veka prezviterijanci su počeli da prihvataju proslave Božića a kako se smanjivalo sektaštvo između različitih etničkih zajednica, praznik su sve više primećivali svi Novozelanđani - iako su ga slavili kao prikrivena privatna stvar do kraja 20. veka.
Božić je postao bankarski praznik nakon Zakona o bankarskim praznicima 1873. godine, a svi radnici imali su pravo na slobodan dan za Božić kao rezultat Zakona o industrijskom mirenju i arbitraži 1894. Zakonom o državnim praznicima 1910. dalje je utvrđen Božić i „dan posle Božića “ (Dan boksa) kao neradni dani.[3]
Dekoracije[uredi | uredi izvor]
Novozelanđani Božić slave uglavnom sa tradicionalnim običajima kao na severnoj hemisferi, ali pomešanim sa lokalnim običajima. Izvorne biljke, paprati i lan su izloženi uz tradicionalno božićno cveće kao što je imela. Pohutukava koja u decembru daje veliko grimizno cveće, često se koristi simbol za Božić na Novom Zelandu i potom je pohutukava postala poznata kao novozelandska jelka.[4]
Mnogi vlasnici kuća ukrašavaju spoljašnjost svojih kuća. Prikazi se kreću od skromnih do detaljnih, ponekad sa stotinama lampica i ukrasa koji prikazuju sezonske motive kao što su božićna drvca, Deda Mraz, irvasi ili saonice. Određeni regioni imaju tradiciju složenih prikaza i privlače veliku količinu pešačkog i automobilskog saobraćaja tokom božićne sezone. Ovo je uprkos dužim danima, sumrak se kretao od 21:05. u Gizbornu (najseveroistočnijem gradu Novog Zelanda) do čak 22:20. u Inverkejrgrilu (najjugozapadnijem gradu).[5]
Hrana[uredi | uredi izvor]
Porodice se tradicionalno okupljaju na božićnom ručku. Tradicionalna hrana uključuje pečenu govedinu, ćuretinu, jagnjetinu, salate i pečeno povrće. U novije vreme, kako odgovara često vrućem vremenu, postalo je popularno posluživanje lokalnih sezonskih proizvoda poput hladnog mesa i morskih plodova (kao što je jegulja). Sve češći, umesto svečane večere u zatvorenom, Novozelanđani se na Božić opuštaju na otvorenom i uživaju u ručku sa roštilja na plaži - popularnom od 2000-ih. Slično tome, desert takođe uključuje kombinaciju tradicionalne zimske božićne hrane poput pudinga od šljiva, pita sa voćnim komadima i božićnog kolača, zajedno sa lokalnim tradicijama, kao što je pavlova prelivena letnjim voćem ili kivi[6].
Festivali i parade[uredi | uredi izvor]
Na Novom Zelandu se održava nekoliko parada o božićnoj temi. Popularni događaj je Oklandova Deda Mrazova Parada niz Kvin Strit.[7] Ovo sadrži brojne plutajuće i marširajuće sastave i privlači velike gužve svake godine. Održava se krajem novembra za smeštaj turista i smatra se uvodom za kasnije svečanosti. Australijska tradicija Karols Kendlajt popularna je na Novom Zelandu, posebno u Oklandu i Krajstčerču, gde je u parku obično veliko okupljanje koledra na otvorenom poznato kao Božić.[8]
Maloprodaja[uredi | uredi izvor]
Pred Božić je najprometnija sezona kupovine na Novom Zelandu. Pajmark, koji pruža elektronske platne usluge za 70 procenata maloprodaja, zabeležio je ukupnu potrošnju od 8,6 milijardi dolara transakcija putem svoje mreže u šest nedelja pre Božića 2019. Na Badnje veče, mreža Pajmark obradila je 199 transakcija u sekundi.[9]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Kirihimete - Māori Dictionary”. maoridictionary.co.nz. Pristupljeno 20. 12. 2020.
- ^ „Holidays Act 2003”. Pristupljeno 20. 12. 2020.
- ^ Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. „Public holidays legislation”. teara.govt.nz (na jeziku: engleski). Pristupljeno 20. 12. 2020.
- ^ „Pohutukawa trees | NZHistory, New Zealand history online”. nzhistory.govt.nz. Pristupljeno 20. 12. 2020.
- ^ „Sunrise and sunset times in Invercargill, December 2020”. www.timeanddate.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 20. 12. 2020.
- ^ „Pavlova was born for the role of Kiwi Christmas dessert”. Stuff (na jeziku: engleski). 18. 12. 2018. Pristupljeno 20. 12. 2020.
- ^ „In pictures: Sweltering Auckland Santa parade goes off with bang”. Stuff (na jeziku: engleski). 24. 11. 2019. Pristupljeno 20. 12. 2020.
- ^ „Stellar line-up of local talent for Christmas in the Park | Scoop News”. www.scoop.co.nz. Pristupljeno 20. 12. 2020.
- ^ „Christmas spending surpasses last year, reaching $8.6 billion”. Stuff (na jeziku: engleski). 24. 12. 2019. Pristupljeno 20. 12. 2020.
