Ikarus 252
| Ikarus 252 "Prvi maj" | ||
|---|---|---|
|
| ||
| Opšti podaci | ||
| Namena | školski, turistički | |
| Posada | 1 | |
| Broj putnika | 1 | |
| Poreklo |  FNR Jugoslavija
| |
| Proizvođač | Ikarus Zemun | |
| Probni let | 1946. | |
| Uveden u upotrebu | 1948. | |
| Status | neaktivan | |
| Prvi operater | Vazduhoplovni savez Jugoslavije (VSJ) | |
| Broj primeraka | 1 | |
| Dimenzije | ||
| Dužina | 7,55 m | |
| Visina | 2,10 m | |
| Raspon krila | 10,20 m | |
| Masa | ||
| Prazan | 382 kg | |
| Normalna poletna | 611 kg | |
| Pogon | ||
| Broj motora | 1 | |
| Fizičke osobine | ||
| Klipnoelisni motor | 1 h Valter Mikron II | |
| Snaga KEM-a | 44 najveća_brzina = 157 kW | |
| Snaga KEM-a u ks | 60 ks | |
| Performanse | ||
| Dolet | 470 km | |
| Plafon leta | 3.800 m | |
 Portal Vazduhoplovstvo
| ||
![Avion Ikarus 252 "Prvi maj"[1]](/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Ikarus_252_1._Maj.JPG)
Ikarus 252 "Prvi maj" je jugoslovenski, jednomotorni jedniokrilni niskokrilac drvene konstrukcije sa neuvlačećim stajnim trapom čiji je prototip u fabrici Ikarus završen 1946. godine. Namenjen je početnoj obuci i trenaži sportskih pilota i turističkim letovima.
Projektovanje i razvoj[uredi | uredi izvor]
Na konkurs odmah posle rata 23. februara 1946. godine[2], koga je raspisala Komanda vazduhoplovstva da razvije nove domaće avione za potrebe Aero klubova u istoj klasi su se pojavila dva konkurenta. Jedan avion koga su projektovali inž. Boris Cijan i inž. Đorđe Petković (Brale) i drugi koga su projektovali inž. Branko Bogojević i inž. Slobodan Zotović. Oba prototipa su izgrađena u fabrici IKARUS u Zemunu. Prvi avion je dobio oficijelni naziv Ikarus 251, a drugi Ikarus 252. Oba prototipa su poletela prvi put 1946. godine. Nakon uspešno završenih fabričkih testiranja avioni su predati VOC na ocenu državnoj komisiju. Nakon sprovedenog detaljnog ispitivanja prototipova, Komisija je zaključila da je avion Ikarus 251 pogodniji za korišćenje u Aero klubovima, na osnovu čega je dato odobrenje za njegovu serijsku proizvodnju. Ovaj avion je proizveden serijski u fabrici Utva iz Pančeva u količini od 80 primeraka a među našim vazduhoplovcima bio je poznat kao "Trojka"[3].
Avion Ikarus 252 je izrađen u jednom primerku kao prototip, dobio je naziv "Prvi maj". Korišćen je u VOC-u do 1948. godine a onda predat Vazduhoplovnom savezu Jugoslavije gde je korišćen za namenu za koju je i projektovan - obuka i trenaža sportskih pilota. Ovaj avion nije prihvaćen za serijsku proizvodnju i pored svojih dobrih letnih karakteristika najviše zbog obloge trupa i krila od drvene lepenke jer je to zahtevalo smeštaj takvih aviona u hangare, a s obzirom da su naši posleratni aerodromi oskudevali u hangarima vek trajanja ovih aviona bi bio veoma kratak[4].
Tehnički opis[uredi | uredi izvor]
Avion Ikarus 252 "Prvi maj" je jednomotorni, dvosed niskokrilac drvene konstrukcije sa fiksnim stajnim trapom, namenjen je za osnovnu obuku i trenažu sportskih pilota.
Trup: Poprečni presek trupa aviona je bio ovalnog oblika. Noseća struktura trupa aviona Ikarus 252 je bila drvena. Nosač motora je bila čelična konstrukcija. Kapotaža motora i nosač su bili obloženi aluminijumskim limom, na prednjoj starni kapotaže se nalazio otvor kroz koji je ulazio hladan vazduh za hlađenje motora a zagrejani vazduh iz motornog prostora je izlazio kroz "škrge" koje su se nalazile na bočnim stranama kapotaže. Ostatak trupa je presvučen impregniranim platnom. U trupu aviona se nalazila prostrana kabina u koju su pilot i instruktor sedeli jedan pored drugog. Avion je imao duple komande. Kabina je bila pokrivene poklopcem od pleksiglasa koji se otvarao povlačenjem unazad (takozvani šiber poklopac).
Pogonska grupa: Avion je bio opremljen vazduhom hlađenim linijskim četvorocilindričnim motorom sa visećim cilindrima (cilindri su okrenuti nadole), Walter Mikron II snage od 44 kW. Na vratilo motora je bila pričvršćena dvokraka drvena vučna elisa nepromenljivog koraka. Pošto su kod ovih motora cilindri bili okrenuti nadole (viseći), nisu zaklanjali pogled pilotu. Izduvne cevi iz cilindara motora su izvedene kroz kapotažu motora na trbuh aviona tako da izduvni gasovi i buka nisu smetali posadi u kabini.
Krila su bila drvene konstrukcije, konzolna i samonoseća sa dve ramenjače, trapezastog oblika sa blago zaobljenim krajevima, obložena impregniranim platnom. Osa krila je bila upravna na osu aviona. Pokretni delovi krila su imali konstrukciju napravljenu od drveta a oblogu od impregniranog platna i bili su pričvršćeni za drugu ramenjaču.
Repne površine: Konstrukcije repnih krila i vertikalni stabilizator kao i kormilo pravca i visine su bili napravljeni kao i krilo, drvene konstrukcije, obloženi impregniranim platnom.
Stajni trap ovog aviona je bio klasičan fiksan sa točkovima na kojima su se nalazile niskopritisne gume. Amotrizacija se obavljala pomoću opruga koje su se nalazile u nosećim stubovima stajnog trapa. Prednje noge stajnog trapa su bile pričvršćene zavrtnjima za prednju ramenjaču krila aviona. Na repu aviona se nalazio klavirski gumeni točak koji se u toku leta nije uvlačio u trup aviona.
Operativno korišćenje[uredi | uredi izvor]
Napravljen je samo jedan prototip koji je 1948. godine nakon testiranja i korišćenja u VOC-u, predat Vazduhoplovnom savezu Jugoslavije (VSJ). U VSJ avion se koristio u Aero klubovima za obuku i trenažu sportskih pilota što mu je bila i osnovna namena. Pošto je bio jedan među prvim domaćim avionima posle Drugog svetskog rata korišćen je i u propagandne svrhe (na aeromitinzima, paradama i izložbama).
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Spisak aviona proizvedenih u Ikarusu od 1946 do 1961.
- Fizir FN
- Trojka
- Aero-2
- Aero-3
- Polikarpov Po-2
- Jakovljev UT-2
- Ultralaki avion CA-51
Zemlje koje su koristile ovaj avion[uredi | uredi izvor]
|
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Komanda RV i PVO,Čuvari našeg neba, Vojnoizdavački zavod, Beograd, 1977.
- ^ Janić 1989, str. 126–135
- ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 06. 06. 2019. g. Pristupljeno 17. 02. 2017.
- ^ Rendulić, Zlatko (1996). Avioni domaće konstrukcije posle Drugog svetskog rata. Beograd: Institut Lola.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- „Avion "Prvi maj"”. Narodna krila (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: Časopis Vazduhoplovnog saveza Jugoslavije. 9: strana 13. septembar 1948.
- Žutić. N. i Bošković. L., Ikarus - Ikarbus: 1923—1998, Ikarbus, Beograd, 1999.
- Komanda RV i PVO,Čuvari našeg neba, Vojnoizdavački zavod, Beograd, 1977.
- Dimitrijević, Bojan (2012). Jugoslovensko ratno vazduhoplovstvo 1942-1992. Beograd: Institut za savremenu istoriju. ISBN 978-86-7403-163-6.
- Janić, Čedomir; Petrović, Ognjan (2010). Vek avijacije u Srbiji 1910-2010, 225 značajnih letelica. Beograd: Aerokomunikacije. ISBN 978-86-913973-0-2.
- Janić, Čedomir; Petrović, Ognjan (2011). Kratka istorija vazduhoplovstva u Srbiji. Beograd: Aerokomunikacije. ISBN 978-86-913973-1-9.
- Rendulić, Zlatko (1996). Avioni domaće konstrukcije posle Drugog svetskog rata. Beograd: Institut Lola.
- Janić, Čedomir (1989). Savremeni ikari- Od Aera do Super Galeba. Ljubljana: Mladinska knjiga. str. 126—135. ISBN 86-307-0088-2.
- Lekić, Mile (2007). Konstrukcija lakih aviona. Novi Sad: Lem Aeroprom. ISBN 978-86-909363-2-8.
- Grujić, Zlatomir (1998). „Fabrika aeroplana i hidrplana Ikarus A.D.”. Aeromagazin (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: BB Soft. 6: 39 — 41. ISSN 1450-6068.