Petnička pećina
| Petnička pećina | |
|---|---|
 Donja pećina - izvor reke Banje | |
| Položaj | |
| Mesto (reka) | |
| Odlike | |
| Geologija (tip) | kraška |
| Dužina | 600 m |
Spomenik prirode Petnička pećina se nalazi na 300 m od Istraživačke stanice u Petnici, naseljenom mestu na teritoriji grada Valjeva.[1]
Izgled pećine[uredi | uredi izvor]
U pećini i njenoj neposrednoj okolini pronađena su najstarija svedočanstva o životu ljudi u zapadnoj Srbiji. Istraživanje ovog arheološkog lokaliteta počelo je u 19. veku kada su prva istraživanja obavili Josif Pančić i Jovan Cvijić. Pored arheološke ona poseduje i veliku speleološku i paleontološku vrednost. Pećina se sastoji od oko 600m dugih kanala i brojnih odaja. Podeljena je na dva dela - Gornju i Donju pećinu. Donja je znatno manja od Gornje, ali ima prohodniji ulaz. Iz nje izvire ponornica Banja. Gornja pećina je, pak, većih dimenzija i predstavlja splet odaja i kanala. Njena najprostranija odaja (Koncertna dvorana) ima prirodno osvetljenje koje potiče od dva otvora („vigledi”) na tavanici. Sve ove osobine, kao i pogodni klimatski faktori, pružile su idealne uslove za sigurno sklonište ljudima i život retkim životinjskim i biljnim vrstama.[2]
Arheološko-antropološka istraživanja[uredi | uredi izvor]
Arheološko-antropološka istraživanja sprovedena 1969. godine potvrdila su da je arheološki lokalitet koji se nalazi ispred ulaza u Petničku pećinu, prvo kompletno neolitsko stanište u Jugoslaviji, staro 6000 godina. Na drugom lokalitetu, u samoj pećini, otkriveno je ognjište, kosti pećinskog medveda, hijene, srndaća, ali i delovi vojničke opreme iz perioda Rimljana (uključujući i kockice za igru), ostaci srednjovekovnih zbegova lokalnog stanovništva i dr. Najčešće iskopine ispred pećine su brojna oružja i ostaci keramičkih posuda kojima su se služili neolitski ljudi. I pored velikog broja artefakata, ovo nalazište još uvek nije potpuno istraženo i stalni je predmet ineteresovanja programa arheologije u Istraživačkoj stanici, ali i stručnjaka iz svih krajeva Jugoslavije i inostranstva.
Na mestu Bela stena, na oko 5 km od Petnice su otkriveni uljni škriljci i bogato nalazište fosilnih biljnih i životinjskih ostataka iz ranijih geoloških epoha. Nedavno je, zahvaljujući stručnjacima IS Petnica i uz pomoć rumunskih paleontologa, jedan od fosila identifikovan kao do sada nepoznata i nova vrsta pelikana - srpski pelikan (Pellicanus serbica). Zanimljivo je da je geograf Jovan Cvijić još dvadesetih godina prošlog veka predlagao da Univerzitet u Beogradu napravi centar za terensku praksu svojih studenata upravo u Petnici, obrazlažući to izvanrednim prirodnim i istorijskim okruženjem na malom prostoru i dobrom saobraćajnom pozicijom. Cvijić je smatrao da je okolina Petničke pećine idealna za osnivanje ustanove pri tadašnjoj Visokoj školi u kojoj bi se mladi okupljali i bavili naukom.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Petnička pećina”. Moja avantura. Arhivirano iz originala 11. 05. 2017. g. Pristupljeno 12. 3. 2017.
- ^ „Petnička pećina”. TO Valjevo. Pristupljeno 12. 3. 2017.[mrtva veza]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „Petnička pećina”. b92. 27. 02. 2011. Pristupljeno 12. 3. 2017.
- U VALjEVU OTKRIVENA NAJVEĆA PEĆINSKA GROBNICA U EVROPI: Podzemno Aždajino jezero nakon pada nivoa vode iznedrilo naučno otkriće („Večernje novosti”, 12. oktobar 2022)
