Spomenik srpskim ratnicima 1912-1918. u Polumiru
| Spomenik ibarskim junacima u Prvom svetskom ratu | |
|---|---|
 Spomenik u dolini Ibra | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Cerje |
| Opština | Kraljevo |
| Vreme nastanka | 1930. |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Kraljevo |
| www | |
Spomenik ibarskim junacima u Prvom svetskom ratu ili Spomenik srpskim ratnicima 1912-1918. u Polumiru se nalazi u dolini reke Ibra kod sela Cerje, na teritoriji grada Kraljeva. Spomenik je podignut 1930. godine i posvećen je ibarskim junacima poginulim u Balkanskim i Prvom svetskom ratu.[1]
Izgradnja spomenika[uredi | uredi izvor]
Spomenik su podigli 1930. godine,[2] po ideji inženjera Vlade Starčića i Aleksandra Ackovića, radnici državnog tehničkog preduzeća „Labor“ iz Beograda,[3] koji su radili na rekonstrukciji puta Kraljevo–Raška i izgradnji pruge kroz Ibarsku klisuru prema Skoplju. Na spomen česmi posvećenoj ovim radnicima, na belim mermernim pločama su ispisani natpisi: ČAST I SLAVA RADENICIMA NA IZGRADNjI PRUGE I PUTA; E. Č. 1930; LABOR.[4]
Položaj i izgled spomenika[uredi | uredi izvor]
Spomenik predstavlja betonsku statuu srpskog ratnika iz Balkanskih i Prvog svetskog rata. Spomenik visine tri i po metra se nalazi na vertikalnoj kamenoj litici četrdeset metara iznad reke. Ratnik je u uniformi iz Prvog svetskog rata, sa puškom u desnoj ruci. Vojnik je okrenut ka severu, pravcu iz kojeg je dolazio neprijatelj, tako da motreći prema magistralnom putu podseća prolaznike na junaštvo ibarskih ratnika. Figura je postavljena na kamenom postolju koje je nadograđeno na visoku prirodnu stenu piramidalnog oblika. Na steni na kojoj je postavljena figura vojnika ispisani su natpisi: IBARSKIM JUNACIMA PALIM ZA KRALjA I OTADžBINU 1912-1918. i TEHNIČKO PREDUZEĆE LABOR 1930. Spomenik je pretrpeo oštećenja tokom Drugog svetskog rata, kada su nemački vojnici pucali u njega.[4] Spomenik su obnovili stručnjaci i saradnici Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kraljevo.[5]
Zaštita[uredi | uredi izvor]
Prvi konzervatorski radovi izvedeni su 1973. godine u organizaciji Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kraljevo. Tada je rađeno na konsolidaciji kamenog postolja, na kom se spomenik nalazi, i neposredne okoline. Radovi na skulpturi izvedeni su 1976. godine. Spomenik i crni bor pored njega proglašeni su 20. decembra 1983. godine za spomenik kulture. Spomenik je ponovo oštećen 2010. u zemljotresu, a tokom 2014. izvedeni su konzervatorski radovi.[1][4][6]
Stablo crnog bora[uredi | uredi izvor]
Pored spomenika se nalazi stablo crnog bora koje je zaštićeno prirodno dobro. Ovo stablo je u međuratnom periodu bilo ukrašeno srpskom trobojkom.[4]
Galerija[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Grujović Brković, Katarina (2016). Pogled kroz nasleđe 1965-2015. Zavod za zaštitu spomenika kulture Kraljevo. ISBN 978-86-84867-05-8.
- ^ „RTS: Sećanje na srpske junake u Dolini jorgovana”. Pristupljeno 2. 9. 2016.
- ^ „Spomenik Ibarskim junacima (1912—1918) Kraljevo”. Arhivirano iz originala 16. 09. 2016. g. Pristupljeno 2. 9. 2016.
- ^ a b v g Nedeljković, Vuk. „Naša prošlost: Spomenik srpskim ratnicima u Polumiru” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 17. 12. 2018. g.
- ^ „Politika: Podmlađen vojnik”. Pristupljeno 2. 9. 2016.
- ^ „Studenica: Srpski vojnik čuvar vremena u dolini Ibra”.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Raška baština I (Kraljevo 1975), 324;
- S. Đorđević, Spomenik srpskom vojniku u Polumiru; Raška baština II (Kraljevo 1980), 295;
- V. Nedeljković, Spomenik srpskim ratnicima 1912-1918. u Polumiru; Naša prošlost 12 (Kraljevo 2011), 123-129
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Produžen život srpskom junaku u dolini jorgovana Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. septembar 2016)
