Srpska pravoslavna crkva Vavedenja Bogorodice u Orlovatu

**Srpska pravoslavna crkva Vavedenja Bogorodice u Orlovatu**
	Srpska pravoslavna crkva Vavedenja Bogorodice u Orlovatu
	Srpska pravoslavna crkva Vavedenja Bogorodice u OrlovatuSrpska pravoslavna crkva Vavedenja Bogorodice u Orlovatu
Informacije
Lokacija	Orlovat-Zrenjanin, Vojvodina-Srbija
Koordinate	45° 14′ 24″ N 20° 35′ 03″ E / 45.24000° S; 20.58417° I
Status	Spomenik kulture
Sagrađena	1924.
Očekivani završetak	1927.
Otvaranje	1927.
Korišćenje	aktivna
Kompanije
Arhitekta	Dragiša Brašovan
Autor	Dragiša Brašovan
Vlasnik	SPC Eparhija banatska

Srpska pravoslavna crkva Vavedenja Bogorodice u Orlovatu, je hram Srpske pravoslavne crkve koji se nalazi u centru Orlovata i predstavlja spomenik kulture od velikog značaja. Po svemu je to zadužbina orlovatskih Predića.^[1]

Opis crkve[uredi | uredi izvor]

Crkva je podignuta u periodu od 1924. do 1927. godine u centru Orlovata,^[2] na mestu prethodne iz 1770. godine. Stariji hramovi, od kojih se jedan pominje 1744. godine je bili su locirani severnije, na kraju sela tzv. Crkvištu, gde je bilo i najstarije groblje. Na Crkvištu se nalaze dve nadgrobne ploče i jedan spomenik, a sveto mesto - oltara stare crkve, obeležava ozidan spomen-krst podignut 1869. godine, od strane meštanina Arsenija Milićevog.^[3] Graditelj novog hrama je bio preduzimač iz Vršca, ing Milan Jovančić sa radnicima Švabama. Crkvu je projektovao Dragiša Brašovan jedan od najvećih srpskih arhitekata modernog pravca. Iako je Brašovan bio modernista, crkvu je projektovao u netipičnom za Banat - tradicionalnom vizantijsko moravskom stilu. Vizantijski elementi izraženi su u konstrukciji i dekoraciji fasade i prozorskih otvora, trima kupolama u osi istok-zapad. Centralna, ujedno i najveća kupola se nalazi iznad naosa a dve manje kupole iznad oltarskog traveja i priprate. Izdvojeni zvonik je građen po uzoru na naše srednjovekovne crkve i manastire.

Ikonostas Dimitrija Popovića iz prethodne crkve je demontiran i prenet delom u crkvu u Stajićevo, a delom u Narodni muzej u Beogradu.^[4] Ikone na tronovima koji su preuzeti iz stare crkve ne mogu se sa sigurnošću pripisati Popoviću. Najveću dragocenost predstavlja pokretna-celivajuća ikona u "ženskoj crkvi" (priprati) "Bogorodica Bezdinska” rad Dimitrija Popovića, koju je naručio 1756. orlovatski paroh Stefan Stanković.^[5] Sadašnji ikonostas je rad Uroša Predića iz 1926-1928. godine, koji ga je poklonio crkvi u svom rodnom mestu, u spomen svojih počivših roditelja i brata Svetozara. Ikonostasnu pregradu od mermera izgradio je kamenorezac Leopold Hofer iz Beograda. Na ikonostasu je postavljeno 20 velikih Predićevih ikona. Zidove u crkvi je oslikao dekorativni moler iz Rume, Kosta Vanđelović 1927. godine, po dekorativnom planu pančevačkih arhitekata Radivoja Predića i Borivoja Tomića.^[6] U hramu su ostale stare celivajuće ikone u grupama, koji su izradili živopisci: Lazar Nikolić (Danilov učenik; a učitelj u Jarkovcu), Živko Petrović (akademski slikar iz Zemuna) i Konstantin Pantelić (Danilov učenik; u vreme dok je bio stanovnik susednog Tomaševca)^[7].

Orlovatski hram je osvećen tokom svečanosti, od strane nadležnog dijecezana mitropolita Ilariona Radonića, na praznik Malu Gospojinu, 21. septembra 1927. godine.^[8] Posle godinu dana, septembra 1928. Uroš Predić je postavio poslednje tri ikone (Vaskrs, Duhovi i Vavedenje) na upražnjena mesta na ikonostasu.^[9]

Galerija[uredi | uredi izvor]

Crkva Vavedenja Bogorodice u Orlovatu
Crkva u Orlovatu zvonik
Crkva u Orlovatu leva strana
Južna fasada
Crkva u Orlovatu nadgrobne ploče
Crkva u Orlovatu ikonostas
Unutrašnjost crkve u Orlovatu
Pogled ka horu
Zidna slika u niši - Sveti Sava
Portal crkve

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Radoje Drašković, navedeno delo
^ "Orao" - prve orlovatske novine, Orlovat 2/1998.
^ "Seoske crkve i groblja u Vojvodini", monografija PČESE, Novi Sad 2000. godine
^ "Glasnik Istorijskog društva u Novom Sadu", Novi Sad 1931. godine
^ Jelena Knežević: "Dimitrije Popović 1738-1796. godine", monografija, Zrenjanin 2001. godine
^ Radoje Drašković: "Čika Uroš", biografija Uroša Predića, Orlovat 2013. godine
^ Dimitrije Avramović: "Koređo", prevod, Beograd 1845. godine
^ "Politika", Beograd 1927. godine
^ "Banatski glasnik", Veliki Bečkerek 1928. godine

Literatura[uredi | uredi izvor]

Opština Zemun – Bogorodičina crkva^{[mrtva veza]}
P. Marković – „Zemun od najstariji vremena pa do danas“, 1896; reprint. 2004. ISBN 978-86-84149-08-6.
Branko Najhold, Zemunske crkve, TRAG, Zemun, 1993,-->
"Orao" - prve orlovatske novine, Orlovat 2/1998.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] Radoje Drašković, navedeno delo

[2] "Orao" - prve orlovatske novine, Orlovat 2/1998.

[3] "Seoske crkve i groblja u Vojvodini", monografija PČESE, Novi Sad 2000. godine

[4] "Glasnik Istorijskog društva u Novom Sadu", Novi Sad 1931. godine

[5] Jelena Knežević: "Dimitrije Popović 1738-1796. godine", monografija, Zrenjanin 2001. godine

[6] Radoje Drašković: "Čika Uroš", biografija Uroša Predića, Orlovat 2013. godine

[7] Dimitrije Avramović: "Koređo", prevod, Beograd 1845. godine

[8] "Politika", Beograd 1927. godine

[9] "Banatski glasnik", Veliki Bečkerek 1928. godine

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

p r u Nepokretna kulturna dobra u Srednjobanatskom upravnom okrugu
Zrenjanin	Stara srpska pravoslavna crkva „Namastir" Srpska pravoslavna crkva u Ečki Ikonostas i tronovi rumunske pravoslavne crkve u Ečki Vetrenjača u Melencima Srpska pravoslavna crkva u Kumanu Rodna kuća Đure Jakšića Sandićeva kuća u Zrenjaninu Crkva Uspenja Bogorodice u Zrenjaninu Crkva Svetog Vavedenja u Gradnulici Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Melencima Srpska pravoslavna crkva Vavedenja Bogorodičinog u Orlovatu Srpska pravoslavna crkva u Stajićevu Rodna kuća narodnog heroja Svetozara Markovića u Tarašu Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Tomaševcu Srpska pravoslavna crkva Svetog Georgija u Čenti Rodna kuća narodnog heroja Stevice Jovanovića Rodna kuća narodnog heroja Pap Pavla Kapela na groblju u Melencima Katolička crkva Svetog Jovana Krstitelja u Ečki Srpska pravoslavna crkva Preobraženja Gospodnjeg u Elemiru Srpska pravoslavna crkva Svetog Georgija u Tarašu Dvorac „Kaštel“ u Ečki Srpska pravoslavna crkva Uspenja Bogorodice u Perlezu Srpska pravoslavna crkva Rođenja Bogorodice u Botošu Kuća narodnog heroja Servo Mihalja Rodna kuća narodnog heroja Boška Vrebalova Kuća u Botošu – Partizanska baza Pinova vila Elekova vila Vila slikara Jožefa Varkonjija Bibićeva kuća Kuća profesora Borjanovića Kuća Todora Manojlovića Palata Dunđerski Reformatska crkva u Zrenjaninu Sokolski dom u Zrenjaninu Palata pravde u Zrenjaninu
Novi Bečej	Kapela „Manastir“ u Novom Bečeju Crkva Svetog Nikole u Novom Bečeju Crkva Svetog Jovana Preteče u Novom Bečeju Stambena zgrada u Novom Bečeju Stara opštinska zgrada u Vranjevu Srpska pravoslavna crkva u Novom Miloševu Ikonostas u Srpskoj pravoslavnoj crkvi u Beodri - Novo Miloševo Kapela porodice Pulai na katoličkom groblju u Novom Bečeju Dvorac Karačonji u Novom Miloševu Dvorac Gedeona Rohoncija na Bisernom ostrvu Dvorac Sokolac Žitni magacin u Novom Bečeju Zgrada Narodne biblioteke u Novom Bečeju Žitni magacin i kotarka u Novom Miloševu Katolička crkva Svete Magdalene u Beodri - Novo Miloševo Kapela na pravoslavnom groblju zadužbina Milanka Stankovića u Novom Bečeju Rodna kuća narodnog heroja Jovana Veselinova Žarka Dvorac Hertelendi – Bajić Srpska pravoslavna crkva Arhanđela Gavrila u Bočaru
Nova Crnja	Srpska pravoslavna crkva u Srpskoj Crnji Srpska pravoslavna crkva u Radojevu Dvorac Nojhauzen
Žitište	Srpska pravoslavna crkva Svetog Mihaila u Međi Srpska pravoslavna crkva Svetog Save i Svetog Simeona u Srpskom Itebeju
Sečanj	Srpska pravoslavna crkva u Jarkovcu Srpska pravoslavna crkva Vaznesenja u Šurjanu Srpska pravoslavna crkva u Neuzini Rimokatolička crkva Uznesenja Blažene Device Marije u Jaši Tomiću Dvorac u Konaku Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Jaši Tomiću