Crkva Rođenja Svetog Jovana Krstitelja u Rađevićima
| Hram Rođenja Svetog Jovana Krstitelja u Rađevićima | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Tip | crkva |
| Eparhija | Mitropolija dabrobosanska |
| Osnivanje | 13. vijek |
| Osnivač | Stefan Dragutin |
| Posvećen | Ivanjdan |
| Raspušten | 1581. godine (spaljen) |
| Reosnovan | 2015. |
| Arhitektura | |
| Arhitekta | Zoran Čarkić[1] |
| Stil | planinski stil |
| Rekonstruisan | 2008-2015. |
| Lokacija | |
| Mesto | Crkvine |
| Država |  Bosna i Hercegovina,  Republika Srpska |
| Koordinate | 43° 55′ 25.01″ N 19° 02′ 36.95″ E / 43.9236139° S; 19.0435972° I |
  Hram Rođenja Svetog Jovana Krstitelja u Rađevićima Hram Rođenja Svetog Jovana Krstitelja u Rađevićima na karti Bosne i Hercegovine | |
Hram Rođenja Svetog Jovana Krstitelja u Rađevićima je hram Srpske pravoslavne crkve koji se nalazi u Rađevićima u Republici Srpskoj. Pripada dabrobosanskoj mitropoliji. Hram je posvećen rođenju Svetog Jovana Krstitelja, a podignut je u 13. vijeku od strane kralja Stefana Dragutina.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Crkvu je sagradio kralj Stefan Dragutin kao poklon banu Stefanu I Kotromaniću za koga je bila udata Jelisaveta Nemanjić, ćerka kralja Dragutina.[2] U ljetopisu rogatičke crkve postoji podatak da je kralj Dragutin u okviru manastirskog konaka imao i svoj ljetnjikovac, u kojem je povremeno obavljao državničke poslove i susretao se sa banom Bosne Stefanom I Kotromanićem.[3] Arheolozi Republičkog zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa su 2013. godine potvrdili ljetopis rogatičke crkve i narodno predanje o postojanju stare crkve. Velika crkva od stotinu kvadrata je nekada krasila ovo mjesto. Pronađena je u dobrom stanju apsida, odnosno oltar dimenzija 4,60 puta 3,25 metara, koji je u svakoj srpskoj crkvi u polukružnom obliku.[4]
Prema usmenom predanju stanovništva ovog kraja poslednji zaštitnik i pokrovitelj manastira na Crkvinama bio je vitez Vid Daničić. On je na obližnjem planinskom vrhu iznad manastira imao kulu sa koje je nadzirao područje i tako čuvao manastir. Po njemu je taj lokalitet nazvan Vidova gora. Vid je, kazuje predanje, imao veoma lijepu sestru u koju je bio zaljubljen izvjesni Bogilo, rodom sa područja današnje Žepe. Zbog neuzvraćene ljubavi Bogilo odlučuje da otme djevojku. Na Ivanjdan (prazniku rođenja svetog Jovana Preteče - 7. jul po novom kalendaru) svake godine je bio veliki crkveno - narodni sabor, tako jednog Ivanjdana kazuje predanje, na saboru Bogilo otima Vidovu sestru ali ne uspijeva da pobjegne. Vid tada staje u odbranu sestre i dolazi do krvavog sukoba između njega i braće sa jedne, Bogila i Uroša iz Bogodola (okolina Srebrenice) i njihovih pratilaca sa druge strane. Vid uspijeva da odbrani sestru, ali ne i da spriječi demoliranje manastira.[5] Posle ovoga događaja, Bogilo i njegove pristalice jedne noći dolaze i spaljuju manastir oko 1581. godine,[2] da bi docnije bio potpuno porušen.
Srušili su ga Turci i Bogilovi potomci. Od čijeg je kamena podignuta džamija u obližnjem selu Godimilju, u kojem su po priči živjeli Bogilovići, potomci Bogilovi.[5]
Od tada svakog Ivanjdana i o prazniku Usjekovanja glave svetog Jovana Krstitelja, vjernici su pohodili Crkvine i molili se Bogu na temeljima porušenog hrama. Više od pet vijekova svete liturgije, litije, krštenja i vjenčanja, obavljali su se pod vedrim nebom, pod omorama kraj Lučke vode (česma u porti crkve). Ivanjdanski sabori ostali su vjerni čuvari sjećanja na sudbinu koja je zadesila hram i ovo sveto mjesto.[5]
Obnova[uredi | uredi izvor]
Inicijativa vjernika za obnovu crkve na Crkvinama, počela je 27. septembra 2007. godine, na praznik Vozdviženja Časnog Krsta, formiran je Organizacioni odbor za pokretanje izgradnje hrama svetog Jovana Preteče na Crkvinama. Već u maju 2008. godine započeti su prvi radovi. Temeljnu ploču lično je osveštao mitropolit dabrobosanski Nikolaj na Ivanjdan 7. jula 2008. godine.
Novi hram građen je u "planinskom stilu" sa jasnim krstom u njegovoj osnovi. Sastavljen je od cijelina koje imaju siluetu stare srpske crkve brvnare i središnjeg zvonika u vidu kule. Mitropolit dabrobosanski Nikolaj je početkom decembra 2011. godine dao blagoslov kojim bi Crkvine trebalo da zaživje kao manastir.
Zahvaljujući prilozima naroda sa područja Rogatice, Han Pijeska i Sokoca, kao i ljudi koji su porijeklom iz ovih opština hram je sagrađen.[5]
Tako je 26. septembra 2015. godine Episkop zahumsko-hercegovački g. Grigorije, uz sasluženje sveštenika Mitropolije dabrobosanske, osvetio novi hram na lokalitetu Crkvine nedaleko od Borika.[6]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
crkva u Rađevićima -
crkva -
srednjovjekovna crkva
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Naredne subote na Crkvinama kod Rogatice
- ^ a b Rogatica: Obnovljena zadužbina kralja Dragutina, Grigorije osveštao hram
- ^ Obnovljena svetinja – zadužbina kralja Dragutina
- ^ Rogatica: Oltar iz 13. vijeka otkriva prošlost
- ^ a b v g Crkvine-Istorija
- ^ „Osvećen hram u Crkvini kod Rogatice”. Arhivirano iz originala 30. 09. 2015. g. Pristupljeno 29. 09. 2015.
