Kovilj

Kovilj
Kovilj;
	Pravoslavna crkva u Kovilju
	Grb
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Južnobački
Grad	Novi Sad
Gradska opština	Novi Sad
Stanovništvo
— 2011.	5414
— gustina	53/km2
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 13′ 24″ S; 20° 01′ 11″ I / 45.223333° S; 20.019666° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	89 m
Površina	105,1 km2
	Kovilj Kovilj na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	21243
Pozivni broj	021
Registarska oznaka	NS

Kovilj (mađ. Kabol) je naselje u Srbiji u opštini Novi Sad u Južnobačkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 5.414 stanovnika.

Donji Kovilj se prvi put spominje 1554, a Gornji Kovilj 1702. godine. Naselja su se spojila 1870. Pored Kovilja se nalazi poznati Koviljski Manastir. Manastir je obnovljen 1705–1707, prema legendi da je na tom mestu Sveti Sava sagradio manastir u 13. veku. U mestu postoje i dve srpske pravoslavne crkve, iz 1824/28 i 1846. godine.

Istorija[uredi | uredi izvor]

U Gornjem Kovilju prva poznata pravoslavna crkva stajala je otprilike dva metra zapadno od današnje. Ta srpska bogomolja posvećena prazniku Letnjem Sv. Nikoli, je "tronosana" 6. maja/25. aprila 1738. godine od strane episkopa bačkog Visariona Pavlovića. Nova crkva je podignuta 1827-1829. godine na istom mestu. Pripravljanje cigle počelo je još 1824. godine, a trošak radova je izneo 6617 f. 69. krajcara. Nju je 7. juna/26. maja 1829. godine "tronosao" episkop bački Gedeon Petrović i sada prazniku Vaznesenju Gospodnjem posvetio., (Crkva Voznesenja Gospodnjeg Gornjokoviljska)

U Donjem Kovilju je odavno postojala mala "gotska" pravoslavna crkva. Njena lokacija je bila ulica koja vodi sa ritskog nasipa od Sremskih Karlovaca za koviljski manastir. Tu je (1893) stojao na mestu njenog oltara veliki drveni krst poboden. U toj crkvi je na prvi dan Uskrsa 1836. godine poslednja služba održana, pa je kao vrlo trošna u proleće 1837. godine "razorena". Do gradnje novog hrama, služba se odvijala u kući koviljskog trgovca Jovanovića. Spremanje za gradnju krenulo je od 1839. godine. Ta kuća - mesto je pred samu gradnju za te svrhe i otkupljena. Uz tu kuću građena je nova crkva 1842-1845. godine. Osveštao ju je 14/2. decembra 1845. godine prota žabaljski Maksim Popović, a kao i stara i ova je Sv. apostolu Tomi bila posvećena.^[1]

Nakon završetka građanskog rata u Ugarskoj 1848-1849. godine procenjivana je materijalna šteta po Šajkaškim crkvama. Tada su postojala dva Kovilja - Gornji i Donji. Štetu su prijavila oba naselja. Tako je Gornji Kovilj podneo zahtev za naknadu štete koja je po njoj iznosila 12.649 f. 39 novčića. Poverenstvo je takođe izvršilo procenu i ponudilo naknadu: za crkvene utvari - 810 f. a za opravu i unutrašnji nameštaj još 7.236 f. što ukupno iznosi 8.046 f. Sa tom sumom se složilo Ministarstvo ratno u Beču. Kada je reč o Donjem Kovilju, ova opština je tražila 10.825 f. 48 novčića. I tu je Poverenstvo smatralo drugačije: za crkvene utvari svim opštinama je ponuđeno isto - 810 f. a za opravu i unutrašnji nameštaj crkve odredili su iznos od 6.136 f. Ukupno im je odobreno i od strane Ministarstva vojnog u Beču, 6.946 f.^[1]

Broj stanovnika u oba Kovilja raste u drugoj polovini 19. veka. Gornji Kovilj ima 1880. godine 2461 stanovnika, od kojih je najviše Srba - 2169. Drugih nacija je mnogo manje: Mađara 121, Nemaca 85, a "ostalih" 86. Za deset godina javljaju se pripadnici i drugih nacija u gornjem Kovilju, a 1890. godine ukupan broj iznosi 4768. Najviše se - višestruko povećala brojnost Mađara i Nemaca; Mađara sada ima čak 1679. To je zato što je u međuvremenu kolonizovano novo naselje u gornjekoviljskom ataru - "Tisa-Kalmanfalva", sa Mađarima i Nemcima. Ostali po brojnosti slede: Nemaca 626, Slovaka 35, Rumuna 4, Rutena 37, Hrvata 2, a "ostalih" 34. Kada je reč o Donjem Kovilju, to je duplo manje mesto sa Srbima koji apsolutno dominiraju. Po poisu iz 1880. godine u mestu živi 1335 Srba, 184 Mađara, 35 Nemaca, a "ostalih" - 86. Za deset godina ukupan broj stanovnika sa 1636, porasta je na 1957 duša. Sada, 1890. godine zabeležene su brojke: Srba 1627, Mađara 212, Nemaca 49, 2 Slovaka, 17 Rutena, 17 Hrvata i 34 "ostalih" stanovnika.^[1]

Po pravoslavnoj parohijskoj statistici sa kraja 1891. godine vide se razlike između Gornjeg i Donjeg Kovilja. Gornji Kovilj tada ima 2385 pravoslavnih stanovnika, 428 pravoslavnih domova, jednog sveštenika, 274 učenika i 3 osnovne škole (zgrade). U Donjem Kovilju ima u isto vreme 1724 pravoslavnih stanovnika, 312 pravoslavnih domova, jednog sveštenika, 262 učenika i samo jednu osnovnu školu.^[2]

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Kovilj živi 4376 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 38,8 godina (37,5 kod muškaraca i 40,1 kod žena). U naselju ima 1750 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,19.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[3]
Godina	Stanovnika
1948.	5.368
1953.	5.436
1961.	5.448
1971.	5.290
1981.	5.279
1991.	5.242	5.224
2002.	5.599	5.643

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[4]

Srbi	5.056	90,30%
Mađari	140	2,50%
Jugosloveni	97	1,73%
Hrvati	71	1,26%
Romi	51	0,91%
Muslimani	28	0,50%
Slovaci	10	0,17%
Crnogorci	6	0,10%
Ukrajinci	6	0,10%
Rusini	6	0,10%
Česi	5	0,08%
Albanci	5	0,08%
Nemci	4	0,07%
Makedonci	2	0,03%
Bugari	2	0,03%
Slovenci	1	0,01%
Rusi	1	0,01%
Rumuni	1	0,01%
Bunjevci	1	0,01%
nepoznato	34	0,60%

Novi Sad

Grad Novi Sad
●●●●●

Opština
Novi Sad

Opština
Petrovaradin

Stanovništvo prema polu i starosti^[5]


	m	ž
?	5	8
80+	29	74
75—79	67	110
70—74	97	144
65—69	145	180
60—64	161	164
55—59	124	128
50—54	192	192
45—49	257	213
40—44	215	193
35—39	193	201
30—34	203	162
25—29	170	188
20—24	216	190
15—19	216	204
10—14	183	179
5—9	157	146
0—4	150	143
Prosek :	37,5	40,1

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	1.329	1.387	1.517	1.508	1.632	1.606	1.750

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	306	410	299	374	197	105	42	9	4	4	3,19

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	2.290	718	1.399	105	67	1
Ženski	2.351	448	1.393	433	77	0
UKUPNO	4.641	1.166	2.792	538	144	1

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	1.245	482	4	1	257
Ženski	740	230	0	0	143
UKUPNO	1.985	712	4	1	400
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	40	61	122	18	56
Ženski	1	9	114	16	10
UKUPNO	41	70	236	34	66
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	3	36	38	14	11
Ženski	8	40	20	46	71
UKUPNO	11	76	58	60	82
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	77	0	0	25
Ženski	28	0	0	4
UKUPNO	105	0	0	29

Saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Kovilj je direktno povezan na auto-put A1 (Subotica – Beograd) koji prolazi kroz atar sela, a do samog mesta može se doći lokalni putem Budisava – Kovilj i državnim putem IIA reda 114 (Čurug – Žabalj – Šajkaš – Kovilj).

Kovilj je sa Novim Sadom, Budisavom i Kaćem povezan linijom javnog prevoza br. 24.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ ^a ^b ^v "Srpski sion", Karlovci 1893. godine
^ "Srpski sion", Karlovci 1892. godine
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[аутоматски_генерисано1-1] v "Srpski sion", Karlovci 1893. godine

[2] "Srpski sion", Karlovci 1892. godine

[3] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[4] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[5] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[6] Naselje čija je gradnja u planu.

[Делимично-7] v Delom gradsko, a delom prigradsko naselje.

[Посебно-8] Statistički posebno naselje, ali se smatra delom građevinskog područja Grada Novog Sada.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[n 1]

[n 2]

[n 3]

p r u Gradske četvrti i prigradska naselja Novog Sada
Bački deo grada (južno od kanala DTD)	Avijatičarsko naselje Adamovićevo naselje Adice Almaški kraj Banatić Bulevar Vragova bašta Grbavica Depresija Detelinara Železnička kolonija Jugovićevo Kameničko ostrvo Kamenjar Kampus novosadskog univerziteta Liman Lipov gaj Mali Satelit (Tozinovac) Novi Sad na vodi^{[n 1]} Novo naselje (Bistrica) Pervazovo naselje Podbara Ribarsko ostrvo Rotkvarija (Žitni trg) Savina Sajlovo^{[n 2]} Sajmište Salajka (Slavija) Satelit Stari grad (Centar) Telep Tozin sokak Šarengrad Šonsi
Bački deo grada (severno od kanala DTD)	Veliki rit Vidovdansko naselje Gornje livade Klisa Mali Beograd Mišin salaš Rimski šančevi^{[n 2]} Slana bara Šangaj
Sremski deo grada	Petrovaradin^{[n 3]} (Alibegovac Bukovački plato Vezirac Karagača Mišeluk Novi majur Petrovaradinska tvrđava Podgrađe Petrovaradina Ribnjak Sadovi Stari majur Tekije Trandžament Širine Široka dolina) Sremska Kamenica^{[n 3]} (Artinjeva Bocke Donja Kamenica Glavica Gornja Kamenica Grigovac Mala Kamenica Paragovo Popovica Staroiriški put Tatarsko brdo Čardak)
Prigradska naselja	Bangladeš Begeč Budisava Bukovac Veternik Veternička rampa^{[n 2]} Kać Kisač Kovilj Ledinci Nemanovci Pejićevi salaši Rumenka Stari Ledinci Stepanovićevo Tankosićevo Futog Čenej
Industrijske zone	Industrijske zone u Novom Sadu
^ Naselje čija je gradnja u planu. ^ ^a ^b ^v Delom gradsko, a delom prigradsko naselje. ^ ^a ^b Statistički posebno naselje, ali se smatra delom građevinskog područja Grada Novog Sada.