Operacija Rezervist
| Operacija Rezervist | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo operacije Baklja, Drugog svetskog rata i Severnoafričke kampanje | |||||||
 Mapa iskrcavanja tokom operacije Baklja. | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Ujedinjeno Kraljevstvo SAD |
 Višijevska Francuska | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
|
Frederik Peters |
Andre Rio | ||||||
| Jačina | |||||||
|
2 korvete 393 vojnika |
31 ratni brod 4.000 vojnika | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
 194 mrtva, 164 ranjena[1] 113 mrtvih, 86 ranjenih[1] |
165 mrtvih[1] | ||||||
Operacija Rezervist bila je saveznička vojna operacija tokom Drugog svetskog rata. Deo operacije Baklja (savezničke invazije severne Afrike), bio je to pokušaj iskrcavanja trupa direktno u luku Oran u Alžiru.[2] Pokušaj je odbijen od mornarice Višijevske Francuske, koja je branila neutralnost Alžira u skladu sa Drugim primirjem u Kompjenju nakon pada Francuske u junu 1940.[3]
Pozadina[uredi | uredi izvor]
Operacija Baklja[uredi | uredi izvor]
Tokom Operacije Baklja, Saveznici su planirali iskrcavanje u tri pravca, kako bi zauzeli ključne luke i aerodrome u Maroku i Alžiru u isto vreme. Glavne mete su bile Kazablanka, Oran i Alžir.[4] Uspeh ovih operacija trebalo je da prati napredovanje na istok, u Tunis.
Zapadna udarna grupa, koja je išla na Kazablanku pod komandom generala Patona, naišla je na ogorčen otpor Francuza u pomorskoj bici kod Kazablanke, dok je Istočna udarna grupa, koja je išla na Alžir pod komandom generala Andersona, naišla na slabiji otpor zahvaljujući francuskom pokretu otpora.[4] Centralna udarna grupa, koja se kretala na Oran, sastojala se od 509. vazdušno-desantnog bataljona, američke 1. pešadijske divizije i američke 1. oklopne divizije-oko 18.500 vojnika. Doplovila je iz Britanije, a glavnokomandujući je bio američki general-major Lojd Fredendal.
Oran[uredi | uredi izvor]
Invaziona grupa centar bila je podeljena između tri plaže, dve zapadno od Orana i jedna istočno. Iskrcavanje na najzapadniju plažu odloženo je zbog francuskog konvoja koji se pojavio dok su minolovci čistili put. Nešto kašnjenja i zabune, kao i oštećenje desantnih brodova, izazvano je neočekivano plitkom vodom i sprudovima; iako su izvršena posmatranja periskopom, nijedna izviđačka jedinica nije se iskrcala na plažama kako bi odredila lokalne pomorske uslove. Ovo je bilo suprotno kasnijim amfibijskim napadima - kao što je operacija Overlord - u kojoj je veliki značaj dat izviđanju pre invazije.
Američki 1. bataljon Rendžera pristao je istočno od Orana i brzo je zarobio obalsku bateriju kod Arzeva. Zatim je izveden pokušaj direktnog pristajanja američke pešadije u luku, kako bi se sprečilo uništavanje lučkih uređaja i potapanje brodova - Operacija Rezervist.
Padobranski desant[uredi | uredi izvor]
Operacija Baklja je bio prvi veliki vazdušni desant SAD. U trenutku iskrcavanja u Oranu, 2. bataljon 509. puka padobranske pešadije poleteo je iz Britanije, preko Španije, i iskočio blizu Orana, uspešno zauzevši dva aerodroma, 24 km i 8 km južno od Orana.[5][6]
Saveznički plan[uredi | uredi izvor]
Svrha operacije Rezervist je bila da se zarobe vredni objekti i brodovi u luci Oran pre pre nego što su ih Višijevski Francuzi mogli uništiti. Iskrcavanje trupa direktno sa brodova bilo je izuzetno rizično; međutim, saveznici su se nadali da će francuski branioci biti potpuno iznenađeni, ili da će u stvari sarađivati sa iskrcanim snagama. Dve korvete klase Banf, HMS Walney i HMS Hartland upotrebljene su za iskrcavanje trupa.
Bitka[uredi | uredi izvor]
Brodovi su zapravo došli pod stalnu vatru branilaca čim su ušli u luku, uključujući četiri obalske baterije (od istoka ka zapadu - mol Ravin Blank, mol Miler, i mol J. Žiro i mol Centar). U luci je bilo 31 francuskih brodova, koji su značajno oštetili savezničke brodove. Gubici tokom operacije Rezervist su premašili 90 posto savezničkih snaga. Od 393 američkih pešadinaca iz 3. bataljona, 6. oklopnog pešadijskog puka, 189 je ubijeno u akciji i 157 ranjeno. Britanska mornarica pretrpela je 113 mrtvih, a 86 ranjenih, a mali odred mornarice SAD, dodeljen kao tim protiv sabotaže- pet mrtvih i sedam ranjenika.[7] Walney je uspeo da stigne do pristaništa i uspeo je da iskrca mali broj ljudi. Preživeli su zarobljeni.
Posledice[uredi | uredi izvor]
Nakon neuspeha Operacije Rezervist, Višijevska francuska flota ispala je iz luke i napala invazionu flotu saveznika, ali njeni brodovi su bili potopljeni ili nasukani na obalu.[8]
Predaja Orana[uredi | uredi izvor]
Branioci su se predali dva dana nakon invazije, ali su lučki objekti uništeni.
Iskrcavanje Saveznika na plažama bilo je uspešno, kao i padobranski desant na obližnje aerodrome. Francuske baterije i invaziona flota razmenjivali su vatru tokom 8. i 9. novembra, dok su francuske trupe tvrdoglavo branile Oran i okolinu. Teška vatra britanskih brodova dovela je do predaje Orana 9. novembra.
Operacija Terminal[uredi | uredi izvor]
Slična operacija se odvijala u Alžiru, pod imenom Operacija Terminal, i uključila je još jedan prepad na luku i padobranski desant kako bi se zauzeli obližnji aerodromi.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Clodfelter 2017, str. 445
- ^ Roskill 1956, str. 327
- ^ Auphan & Mordal 1976, str. 210
- ^ a b Hague 2000, str. 179–80
- ^ Playfair et al. 2004, str. 146–47, map 19.
- ^ Playfair et al. 2004, str. 149.
- ^ Atkinson 2002, str. 76
- ^ Rohwer & Hummelchen 1992, str. 175
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Clodfelter, Micheal (2017). Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Encyclopedia of Casualty and Other Figures, 1492-2015, 4th ed. McFarland. str. 445. ISBN 978-0786474707.
- Atkinson, Rick (2002). An Army at Dawn. Henry Holt and Company, LLC. ISBN 978-0-8050-7448-2.
- Roskill, Stephen (1956). The War at Sea. II.
